Volatilite düşüyor mu?

Salih NEFTÇİ

Finanasal piyasaların iki önemli kavramından birisi fiyat ise, diğeri de volatilite. Geçen hafta sonuna doğru yaşanan gelişmeler şunu gösterdi:

Uluslararası piyasalardaki yüksek volatilite ‘‘normal seviyelerine’’ geri dönmeye başlayabilir.

Böyle bir gelişme Türkiye'de de bazı bankaları etkileyecektir. Elbette tek etki değildir. Hatta Türkiye piyasaları açısından (artık) ikinci plandadır. Ama yine de izlenmesinde fayda var.

VOLATİLİTE

Volatilite, fiyatlarda görülen beklenmedik hareketliliklerin adı. Örneğin bir gün yüzde 5 yukarı, ertesi gün yüzde 4 aşağı giden bir borsa yüksek bir volatiliteye sahip oluyor. İşte dünya piyasalarında önemli bir gelişme burada yaşandı. Gazete manşetleri fiyatlardaki düşüşle ilgiliyken, profesyoneller açısından önemli olan volatilitenin görülmemiş seviyelere ulaşmasıydı. Oyuncuları tedirgin eden, likiditenin azalmasına neden olan esas buydu.

OPSİYONLAR

Volatiliteyi ölçmenin birçok yolu var. En kestirmesi piyasaların kendi ölçüsü. Bunu da opsiyon fiyatlarından çıkarıyoruz. Opsiyon adı verilen türev enstrümanlar bir piyasada işlem görüp likit hale gelince, bize doğrudan o piyasadaki volatilitenin seviyesini gösteriyor. Ölçüyü piyasanın kendisi saptıyor.

İşte uluslararası piyasalarda bu volatilite verilerine baktığımızda son günlerde belli bir düşüş var.

Fiyatlarda sert beklenmedik hareketlerin olasılığı piyasalarca artık daha düşük görülüyor.

Diğer bir deyimle veriler uluslararası piyasalara belli bir stabilite geleceğine işaret ediyor. Ama...

Ama Asya'da başlayan bu finansal krizin bir özelliği de gözden uzak tutulmamalı. Kriz birkaç kez durulur gibi oldu. Sonra, başka bir ülkede, başka bir kurumda yeniden dallandı budaklandı. Büyüdü.

Bu gibi gelişmelerin bundan sonra da yaşanmayacağını söylemek mümkün değil. Ama en azından birkaç aylık bir stabilite gündeme gelebilir.

TÜRKİYE'YE ETKİLERİ

Uluslararası finansal krizin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkileri henüz daha yeni kendisini gösteriyor.

Ankara tarafından izlenen ‘‘Bize bir şey olmaz’’ çizgisi sorunların gözlerden uzak kalmasını sağladı.

* Gözlerden uzak kaldıkça da çatlaklar, yapısal zayıflıklar büyüdü. Bu nedenle uluslararası piyasalara geri gelen stabilite aslında bizdeki durumu fazla değiştirmeyecek. Bizde sorunlar artık içeride. Ancak, geri gelen stabilitenin Türkiye üzerindeki etkilerinden birisi şu.

Paralarının değerini ayarlamış olan, uluslararası rekabette yeni güç kazanan, bankacılık sistemlerinde reformları başlatan ve bütçelerine çeki düzen veren bazı Asya ülkeleri bu stabiliteden kazançlı çıkabilirler. Bu da Türkiye'nin uluslararası piyasalardaki rakiplerinin güçlenmesi demek olur. İkinci etki ise olumlu.

SONUÇ

Uluslararası kredi piyasaları hemen hemen durmuş durumdaydı. Bu, vadesi gelen sendikasyon kredilerinin yeniden ‘‘roll edilmesini’’ (çevrilmesini) zorlaştırıyordu. Bazı kurumların bu konudaki talepleri geri çevrilmişti. Ama şimdi kredilerin ‘‘roll edilmesi’’ bir miktar kolaylaşacak.