Seçim ve küresel kriz

Salih NEFTÇİ

Şu anki duruma göre genel seçimler gelecek yıl nisan ayında belediye seçimleri ile birlikte yapılacak.

Bazı politikacılar şimdi bu tarihin ertelenmesi için görüş bildiriyorlar. Bunun piyasalar ve ekonomi üzerinde olumlu bir etki yapacağı düşünülüyor.

Doğrudur.

Ne bakıma doğru olduğuna ve seçimlerin ertelenmesi durumunda hangi risklerle karşılaşılacağına bakalım.

İLK TEPKİ

Seçimlerin bir, bir buçuk yıl sonraya erteleneceği haberi piyasalara gelir gelmez, bono piyasasında bileşik faizler en az yüzde 10 iner. (Başka gelişmelerin yaşanmadığını varsayıyoruz.)

Ayrıca borsadan da olumlu bir tepki gelir. Burada rakam vermek zor, ama fiyatlar bir miktar yukarı gider.

Dövize gelen talep ise bir miktar azalır.

Kısacası, seçimlerin ertelenmesi piyasalar üzerinde bir süre olumlu etki yapar.

Erteleme kararı hükümetin atabileceği bazı popülist adımları da en azından bir süre için gereksiz kılacaktır. Kamu harcamaları biraz daha iyi kontrol edilir. Hükümet, seçmeni hoşnut etme konusuna biraz daha az zaman ayırır. Yapısal reformlar üzerinde biraz daha fazla durulur.

Ama bunlar bir ilk tepkidir.

Dün Manhattan'da Rus matematikçilerle, Amerikalı profesyonellerin kurduğu bir finans mühendisliği şirketini ziyaret ettik. Rus matematikçilerle konuştuktan sonra söylemek kolay değil, ama...

...Şimdi aklımızı kullanalım.

Milletvekili seçimleri ertelense bile yerel seçimler gelecek nisanda yapılma durumundadır. Seçim ekonomisi yine uygulanacaktır.

Daha da kötüsü, koalisyon partileri bu yerel seçimlerde kötü bir sonuç alırlarsa, zaten zayıf olan siyasi güçleri bir anda sıfıra inecektir.

Turgut Özal'ın 1989'da başına gelenleri unutmayalım.

1989 yılında ANAP yerel seçimlerde ezilince, bir anda dizginleri elinden kaçırmıştı.

Ne mi yapmak zorunda kalmıştı?

Ani bir politika değişikliğine gitmişti. Seçmeni memnun etmek, dizginleri yeniden ele alabilmek için kesenin ağzı sonuna kadar açılmıştı. Şimdiki sorunların bir kısmı 1989 yerel seçimlerinden sonra alınan bu kararlarla başlamıştı.

Seçimlerin ertelenmesi ile ortaya çıkacak iyimser hava piyasaları en fazla bir ay etkiler.

ESAS RİSK

Gelelim seçimler konusunda hesaba katılması gereken esas parametreye.

Biz seçim tarihinin saptanması sırasında ciddi bir yanlış yapıldığı kanısındayız.

İki ay kadar önce seçim tarihi konusunda karar veren siyasetçilerin küresel finansal krizi herhangi bir şekilde hesaba katmadığını düşünüyoruz.

Küresel finansal krizin Türkiye üzerindeki etkilerini biraz olsun hesaba katan bir siyasetçi, seçimleri Nisan 1999 tarihine koymazdı.

Ciddi bir yanlış.

Olası gelişmelere biraz zaman ayıran bir siyasetçi ise seçimleri ertelemeye ise hiç mi hiç çalışmazdı.

Aksine...

Evet, aksine...

SONUÇ

Gelişmelere objektif gözlüklerle bakmak, uzmanların olası gelişmeler konusundaki görüşlerine önem vermek, ne yazık ki gelişmiş ülkelerde bile her zaman yapılmıyor.

Siyasetçiler koltuğu...

Piyasalar, yarınki trading kârlarını düşünüyorlar.

Yazık mı? Hayır. İlginç.

(Gençlere öğüt: İnsan toplumlarının bu yönünü her zaman hesaplarınıza katın.)

---