Saffet Emre Tonguç

İspanya’nın güneyinde, Endülüs’ün Malaga bölgesine bağlı küçük bir kasabayken 1970’li yıllarda Puerto Banus marinasının yapılmasıyla kaderi değişen Marbella, bugün dünya sosyetesinin favori rotalarından biri. Dışarıdan mütevazı görünen ama lüks turizmin adreslerinden bu güzel kasabayı geçen hafta gezme şansım oldu. İzlenimlerimi aktarmak isterim…

Mesleğimi çok seviyorum. Her gittiğim yerde yeni bir bakış açısıyla dünyayı keşfetme ve yeni insanlarla tanışma şansım oluyor. Geçen hafta eski Fransa Cumhurbaşkanı Valéry Giscard d’Estaing’in oğlu, Club Med Dünya Başkanı Henri Giscard d’Estaing davetiyle, dünyadan 350 seyahat yazarı ve turizmcinin katıldığı Club Med Magna Marbella’nın açılışındaydım. Bu organizasyona Türkiye’yi temsilen Hürriyet yazarlarından Ebru Erke ve Serda Büyükkoyuncu ile katıldık. Hatırlarsanız mayıs ayında, Club Med Dünya Başkanı Türkiye’ye gelmişti ve onunla bir röportaj yapmıştım. Şimdi de iadei ziyaretimizi gerçekleştirdik.

Marbella’da günbatımı

İdeal başlangıç noktası

İber Yarımadası’nın en güneyindeki tesis, Endülüs’ün zengin kültürel mirasını keşfetmek için ideal bir başlangıç noktası. Club Med Magna Marbella, Sierra Blanca Dağları’nın eteklerinde, Marbella’nın yüksek bir noktasında, 12 hektarlık alana yayılan bahçelerin içinde... 2. Dünya Savaşı’nın ardından Avrupa, yaşanan insanlık dramını geride bırakmak ve yeniden hayata tutunmak için var gücüyle çalışıyordu. Club Med’in hikâyesi de tam o dönemde (1949), Korsika plajlarının birinde Gerard Blitz’in bir çadır köyünü keşfetmesiyle başlıyor.

Çeşme deyince aklınıza ilk sörf geliyor ama rüzgârın iyi geldiği başka bir şey daha var burada, o da yelken yarışları. Önceki hafta gelenekselleşen yarışları izlerken tadı hafiften hissedilen sonbaharı burada karşılamak isteyenlere bir de rehber hazırladık. Eğer aklınızda İzmir taraflarına gidip güzün keyfini çıkarmak varsa ortağım, yazar Serda Büyükkoyuncu ile hazırladığımız listeye bir bakın. Yarımadanın en gözdeleri bu rehberde; umarım size de ilham verir.

Önceki hafta yayımladığımız Bodrum rehberi yazımız beklediğimizden de fazla ilgi ve iltifat gördü okurlarımızdan. Okuyan, kesip saklayan, alıp arkadaşlarına armağan eden ve yazıyı çok sevdiğini bizzat bildiren tüm okurlarımıza teşekkür ediyorum. Bodrum rehberimizin yayımlandığı günlerde Türkiye Yelken Federasyonu, Ege Açık Deniz Yat Kulübü (EAYK), Çeşme Marina ve Arkas tarafından bu yıl 6’ncısı düzenlenen Arkas Ege Açıkdeniz Yat Yarışı’nın finalini izlemek için Çeşme’ye gittik. Hem bölgeyi kalkındıracak hem de gençleri işin içine katacak projeleri çok beğeniyorum. İzmir’de Arkas denince akla gelenlerden biri voleyboldu hep. Şimdi adları yelken sporuyla adları anılıyor.

Bohem tatilin ayrılmaz ikilisi
ÇEŞME-ALAÇATI

Sadece yarışlar değil, asıl odak eğitim. Arkas Çeşme Yelken Gençlik ve Spor Kulübü de başı çekiyor. Hedef, yelkeni profesyonel bir meslek haline getirip milli sporcular çıkarmak. Adeta yeni bir jenerasyon yaratmaya çalışıyor ve çocukları 6 yaşından itibaren eğitmeye başlıyorlar. Şimdiye kadar kulüp bünyesinden 12 sporcu milli takıma gitmiş bile... Dünya ve Avrupa şampiyonları var. Yarışları izleyip sonbaharın hafifçe hissedildiği günlerin tadını alınca çok sevilen rehberimizin ikincisini hazırlamak kaçınılmaz oldu. Çeşme-Alaçatı artık ayrılmayan ikili ve yanlarına Urla’yı da katınca ortaya yine kesip saklanası bir yazı çıktı…

Balıklar denizden, sebzeler bahçeden Restoranlar

Mitu Café Bar&Bistro

Yurtdışında gördüğüm ilk şehirlerden biri olduğundan benim için yeri hep ayrıdır Torino’nun. Şehir hem zengin tarihi hem de doğasıyla etkisine alıverir sizi. Savaşlar ve yıkımlarla dolu tarihine rağmen geçmişten gelen eserlerin özenle korunmuş olması ilk etkinin hayranlığa dönüşmesini sağlar.

İtalya’nın kuzeyindeki Torino’nun adı ‘küçük boğa’ anlamına geliyor. Bayraklarında da göreceğiniz gibi şehrin simgesi olmuş. Binlerce yıllık bir şehir Torino. Bilinen ilk sakinleri antik bir Kelt kabilesi olan Tauriniler. MÖ 1. yüzyılda bölge Romalılarla tanışmış. Roma İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra da uzun süre yönetimde kalan Savoy Hanedanı’nın egemenliğine girmiş. 19’uncu yüzyılda Kral II. Emanuel İtalya birliğini kurmuş ve doğduğu kent olan Torino’yu ülkenin ilk başkenti ilan etmiş.

Torino, ülkenin sanayi merkezi olmasına karşın şaşılacak kadar yeşil kalmayı başarmış bir kent.

Uzun bir süre Fransızların yönetiminde kalan bu aristokrat şehirde Fransız etkisini bugün bile hissetmek mümkün. Dünya savaşları şehirde büyük yıkımlara neden olmuşsa da kendini yeniden yaratmış. Üstelik zamanla hem ülkenin sanayi merkezi olmayı hem de şaşılacak kadar yeşil kalmayı başarmış. Torino’nun merkezindeki Valentino Parkı yaklaşık 500 bin metrekare.

Şehrin dışına çıktığınızda 800 bin metrekarelik alana yayılan parklar da görüyorsunuz. FIAT fabrikasının kapanmasıyla başka geçim kaynakları arayan şehir görkemli tarihi, doğası ve yemekleriyle turizme yönelmiş ve Slow Food akımının da merkezi haline gelmiş. İstanbul’dan direkt uçuşla daha da yakınlaşan Torino, İtalyanların bile farkında olmadıkları güzelliklere sahip, etrafındaki kayak merkezleriyse kış ayları için ayrı bir çekim merkezi.

Her ziyaretimde beni şaşırtmaya devam ediyor Bodrum. Pandemi dönemiyle yaz-kış nüfusu inanılmaz artmış. Fotoğraflarda gördüğümüz, çocukluğumuzun huzurlu Bodrum’u ve ‘yeni Bodrum’ sanki ikiye ayrılmış gibi. Değişiminin hızına yetişmek imkânsız ama ortağım-yazar Serda Büyükkoyuncu ile bütün yarımadayı Yalıçiftlik’ten başlayarak adım adım gezdik, her zevke ve bütçeye uygun, seçeneği bol bir rehber hazırladık.

Saffet Emre Tonguç, Pasanda Panorama’nın eşsiz manzarasında...

Yeni Bordrum adeta bir Ibiza, bir St. Tropez, bir Capri olmaya doğru hızla gidiyor. Çok önemli isimlerin uğrak yeri olduğu gibi, önemli markalar burada teker teker şubelerini açıyorlar. Tabii bu yoğunluk yanında maalesef altyapı sorunlarını da getiriyor. Ve garip ama tüm bunların yanında sanat ciddi bir yükselişte. Ünlü sanatçılar sergileri için Bodrum’u seçiyorlar, konserlerini Bodrum’da veriyorlar artık. Biz de son halini görmek ve deneyimlemek için düştük yollara. Bütün yarımadayı Yalıçiftlik’ten başlayarak adım adım gezdik. Sonuçta ortaya çok kapsamlı bir rehber çıktı. Bodrum’u yeniden keşif yolculuğumda Elif Merve (@mercopuroglu) ve İrem Çopuroğlu (@iremcopuroglu) ile Derya Önal’a (@deryusss) da katkıları

YALIÇİFTLİK
Yıldız da var, meze de

Bu sene 30 Ağustos zaferinin 100’üncü yılını kutlayacağız. Bir milletin birlik ve beraberlikle neleri başarabileceğinin ilk adımı olan Kurtuluş Savaşı’nı mutlak bir galibiyetle sona erdiren bu önemli günü anarken zaferin coğrafyasında bir gezinti yapalım istedim. Büyük Taarruz’u anlamak isteyenler muhakkak tarihin kültürle harmanlandığı Afyonkarahisar’a, Uşak’a ve Kütahya’ya uğramalı. 1981’de milli park ilan edilen, büyük muharebelerin geçtiği alanları gezi listenizin başına koyun. Ve unutmayın ki bu şehirlerde daha keşfedecek çok şey var.

Cumhuriyetimizin kurulması için verilen bağımsızlık mücadelesinin en önemli safhalarından biri Başkomutanlık Meydan Muharebesi. 19 Mayıs 1919’da başladı Milli Mücadele. 10 Ağustos 1920’de imzalanan Sevr Antlaşması sonrasında TBMM’nin antlaşmayı tanımadığını ilan etmesi üzerine işgal hızlandı. 28 Temmuz 1921’de Kütahya’ya giren Yunan Kralı Konstantin savaş konseyini burada toplayıp Ankara üzerine yürüme kararı çıkardı.

Yunan ordusunun bu ilerleyişi karşısında Türk ordusu, Sakarya’da Başkomutan Mustafa Kemal komutasında dünya savaş tarihinde örneği görülmeyen bir taktikle büyük bir zafer kazandı. Sakarya’da durdurulan düşman ordusunu tamamen yurttan atmak amacıyla bir yıl kadar süren hazırlık döneminden sonra 26 Ağustos 1922’de Başkomutan Mustafa Kemal, Afyonkarahisar Kocatepe’den başlattı Büyük Taarruz’u.

Mustafa Kemal, İsmet Paşa ve Fevzi (Çakmak) Paşa Kütahya Çalköy’de yıkık bir evin avlusunda, kırık bir kağnı arabasının üzerinde durum değerlendirmesi yaparak Yunanların yeniden savunma düzenine geçmesini önlemek ve mağlup etmek için İzmir’e girmek görüşüne varmışlardı. Mustafa Kemal burada Batı Cephesi’ndeki tüm subay ve erlere okunmak üzere “Ordular, İlk Hedefiniz Akdeniz’dir. İleri!” emrini verdiği bir bildiri yayımladı. Bu taarruz sayesinde Kütahya 30 Ağustos zaferi ile düşman işgalinden kurtarıldı, ardından da 1 Eylül’de Gediz, 3 Eylül’de Emet ve Tavşanlı tekrar özgürlüğüne kavuştu. 9 Eylül’de İzmir’de Yunan işgalini bitiren Türk ordusu, Mustafa Kemal’in emrini başarıyla yerine getirmiş oldu. Bu büyük muharebelerin geçtiği alan 1981’de milli park ilan edildi. Savaşın kronolojisine göre Büyük Taarruz’un geçtiği alan Afyonkarahisar’ın güneyinde.

Gezginler, bu kentte konaklayarak alanı ve anıtların çoğunu ziyaret edebilir. Taarruz emri bugünkü Afyon Zafer Müzesi’nde verildi. 1915-1920 arasında Saitoğlu Mehmet Sait Efendi tarafından Afyonkarahisar’ın merkezinde yaptırılan iki katlı bina, Büyük Taarruz’dan önce Yunan General Trikupis’in kolordu karargâhıydı. 28 Ağustos’ta da Başkomutanlık Karargâhı oldu. Cumhuriyet Meydanı’nda Afyon’un simgesi olan Afyonkarahisar Zafer Anıtı ise görkemli bir bronz eser ve devrin önemli heykeltıraşlarından Avusturyalı Krippel tarafından yapıldı. Afyonkarahisar’ın Sincanlı ilçesine bağlı, Yıldırım Kemal Köyü’ndeki artık kullanılmayan tren istasyonu, düşman gerisine sızarak telgraf ve ikmal hatlarını kesme harekâtında çok önemli bir nokta oldu. Uşak’ın 10 kilometre doğusundaki Göğem Köyü, 2 Eylül 1922’de tarihi bir olaya tanıklık etmiş.

Başlıksızİstanbul’un tepeleri sayılırken en son onun adı akla gelir. Cerrahpaşa’nın, şehrin yıldızlarından biri olmak için çok sebebi var ama hak ettiği ilgiyi pek görmüyor. “Cerrahpaşa’ya neden gidilir” sorusunun yanıtını semti keşfettikten sonra siz verin ama bana kalırsa cevap net: Her adımda kendinizi tarihin farklı bir sayfasının içinde bulacağınız sürprizlerle karşılaşmak için…

Şehrin 7’nci tepesinin adı, Şehzade 3. Mehmet’in sünnetini yapan, bu nedenle de ‘cerrah’ unvanıyla ödüllendirilen saray doktoru Cerrah Mehmet Paşa’dan geliyor. Sadrazamlığa kadar yükselen paşa için yapılan, adını taşıyan cami ilk durağınız olsun. 1593 yılında, Koca Sinan’ın halefi olan Mimar Davut Ağa tarafından inşa edilmiş. Klasik Osmanlı tarzındaki yapı günümüze dek ayakta kalmayı başaran az sayıdaki külliyeden biri. Hemen yan tarafında göreceğiniz altıgen türbedeyse sadece semte değil, bir tıp fakültesiyle onun hastanesine de ismini veren Cerrah Paşa yatıyor. Cami yangınlardan, minaresine yıldırım düşmesinden ve depremden de nasibini almış. Neyse ki geçirdiği onarımlarla günümüze ulaşabilmiş.

Bulgur Palas

Sokaklarındaki hazineler

Cerrahpaşa’nın yolunu tuttuğunuzda görmeniz gereken yapılardan biri de günümüze sadece kaidesi kalmış olsa da Arkadios Sütunu. Bugün yoğun bir yapılaşmanın etkisi altında olan Haseki Hürrem Camisi’nin yanındaki bölge, bir zamanlar İmparator Arkadios’un Arkadios Forumu yani meydanıymış. İmparator 402 yılındaki zaferlerini ilan etmek için Roma’daki Traianus Sütunu’na benzer bir sütunu şehrin 7’nci tepesine diktirmiş. İstanbul’u koruduğuna inanılan tılsımlardan biri kabul edilen sütunun üzerinde şehrin ufuklarını gözleyen güzel bir peri heykeli varmış ilk zamanlar. Civardaki binaların üstüne çökebileceği korkusuyla 715 yılında yıkılan sütundan bugün sadece iki bina arasına sıkışan ve büyük kısmı bir ağaç tarafından gizlenen kaidesi kalmış. Roma İmparatorluğu’nun izleri arasından 20’nci yüzyıl başlarına ışınlanmak içinse Bulgur Palas’la karşılaşmanız yeterli. 1. Ulusal Mimari’nin en güzel örneklerinden olan bina, 1912’de Giulio Mongeri tarafından Bolu Milletvekili ve bulgur tüccarı Mehmet Habib Bey için yapılmış. Üst katından harika bir deniz manzarası olan konak, 1920’lerden itibaren Osmanlı Bankası’nın mülkiyetindeydi. Bu etkileyici yapı 2021 yılında İBB tarafından, kültür merkezi olarak düzenlemek üzere satın alındı. Yeniden yaşama dönmesini heyecanla bekliyorum. 1. Ahmet’in damadı ve 4. Murat’ın sadrazamı olan Bayram Paşa için yapılan camiyi de görülecekler listenize alın. 1638’de Bağdat’ın fethinde şehit düşen ve adı İstanbul’un semtlerinden birine miras olan paşa, caminin yanındaki türbede yatıyor. 2. Bayezid’in sadrazamı için 1485’te yaptırılan Davut Paşa Camisi’yle Hekimoğlu Ali Paşa Camisi de bölgenin görülmeyi hak eden yapılarından.

Datça, Yunan mitolojisinde ‘Olağanüstü nitelikler taşıyan ülke’ diye geçiyor ve tarih boyunca gözde olmuş bir yer. Bereketli topraklarına yerleşen her medeniyet, büyük bir kültür birikimini miras bırakmış ardından gelene... Ege’de doğanın ve tarihin en iyi korunduğu Datça’dayız bu hafta.

Dünyanın en iyi odalarından biri
KOCAEV-MEHMET ALİ AĞA KONAĞI

Akdeniz’in en önemli sivil mimari örnekleri arasında. İki katlı konakta insana adeta bir müzede geziniyor hissi veren 18 oda var. Yemliha en çarpıcı odaları . Diğer adıyla ‘Başoda’ denen ve 1831 yılına tarihlenen muhteşem kalem işlerinin olduğu bu ayrıcalıklı yer, Conde Nast Traveller tarafından ‘Dünyada mutlaka kalınması gereken 10 oda’ arasında gösterildi. (0252) 712 92 57

Muhteşem manzara Kuş cıvıltıları eşlik edecek
BİZİM EV DATÇA DAMYAN ÇİFTLİĞİ

Fethiye, turkuvaz denizi, tarihi zenginliği ve muhteşem doğasıyla keşif dolu bir tatil vaat ediyor. Türk turizminin en eski ve köklü adreslerinden olan bölgede her bütçeye uygun birçok konaklama seçeneği var. Ben de sizinle konforun ve doğal güzelliklerin kesiştiği favori adreslerimden birkaçını paylaşacağım.

Adını havacılık tarihimizin kahramanlarından Tayyareci Fethi Bey’den alan Fethiye doğayla tarihin buluşmasına ev sahipliği yapan sayısız köşeyle dolu. Fethiye’nin tarihi çarşısı Paspatur birçok sokağın birleşiminden oluşan ve farklı giriş kapıları olan bir açık hava çarşısı. Burada giyim, aksesuar, hediyelik gibi farklı içerikte dükkân ve balık lokantaları bulabilirsiniz. İlçenin çevresinde birçok ikonik turizm noktası var. Ölüdeniz de onlardan biri. Mavinin ton ton dalgalandığı harika bir manzarası var. Bir diğer Fethiye ikonuysa yamaç paraşütü. Muhteşem manzarayla havadan kucaklaşmak unutulmaz bir deneyim. Fethiye bu spor için bulunmaz bir adres çünkü dünyada 2 bin metreden denize doğru yamaç paraşütü yapılabilecek başka bir yer olmadığı söyleniyor. 12 adalı Fethiye Körfezi’ne nazır uçuş 30 ila 45 dakika sürüyor. Kayaköy’se sadece Fethiye’nin değil, ülkemizin en etkileyici yerlerinden...

Merkeze 14 kilometre uzaklıkta. Kolayca ulaşacağınız bu etkileyici adreste kendinizi tarihin tam ortasında bulacaksınız. Daracık sokaklarda gezip salaş restoran ve kafelerde yemek molası verebilirsiniz. Mübadele yıllarında terk edilmiş. Yıllar içinde hem depremden hem de define avcılarından çok zarar görmüş ama ayakta kalmayı başarmış çok güzel Rum evleriyle dolu Kayaköy. Neyse ki sit alanı ilan edilmiş de kalan kısmı korunuyor. Müze Kart’la ya da bilet alarak ziyaret edebilirsiniz. Eşen Irmağı üzerindeki Xanthos Antik Kenti, Likya’nın başkenti olarak geçiyor. Harpy Anıtı, tiyatro, mozaik zeminli kilise, Likya dilinde yazılı 2 bin 500 yıllık sütun göreceğiniz tarihi eserler arasında. Ama şehrin bundan çok daha fazlasına sahip olduğunu bilin. Maalesef buradaki eserlerin çoğu, 1842’de İngilizler tarafından British Museum’a götürülmüş. MÖ 7’nci yüzyılda kurulduğu düşünülen Letoon Antik Kenti’yse UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde. Likya yürüyüş yolu rotası üzerindeki kent, döneminin dini merkeziymiş. İçindeki Leto, Apollon ve Artemis tapınakları çok önemli. Gelelim bölgedeki konaklama tesislerine... Birbirinden güzel birçok alternatifin olduğu bölgede benim favori konaklama adreslerim de bu sayfada.

Ağaçlar arasında
LAYLA, GÖCEK