Mühendisi olmadan yol havası yönetimi olamaz

Bu nedenle günümüzde trafik yönetim sistemi, trafik modellerine hava bilgilerini entegre etmek ve şiddetli hava olaylarının yollardaki trafik akışını nasıl etkilediğini belirlemek üzerine yoğunlaşmıştır. Böylece gelişmiş ülkelerde, "Yol Havası Yönetimi"yle yol havasındaki değişiklikler tahmin ediliyor, trafiğe oluşturduğu riskler belirleniyor ve proaktif olarak anında karşılık veriliyor.

*

Gelişmiş ülkelerde yıllardır yol planlanmasında, işaret ve sinyalizasyon aygıtlarının yer seçiminde hava endeksleri kullanılıyor. Ayrıca şiddetli hava şartlarında yolları idare etmek ve gerektiğinde de sürücüleri uyarmak için yollar üzerinde sürekli meteorolojik ölçümler ve değerlendirmeler yapılıyor. Böylece, örneğin köprülerdeki sensörler buz oluşmadan önce özel bir kimyasalla buzlanmayı önleyebiliyor. Birçok Avrupa ülkesinde, ABD ve Kanada’da kullanılan "Yol Havası Yönetimi", trafikte kaza riskini azaltıyor. Örneğin Idaho’da buzlanmayı-önleyici uygulamaları gerçekleştirmek için yol havası sensörleri kullanılarak, kazalar yüzde 83, çalışma saatleri yüzde 62 ve kullanılan malzeme giderleri yüzde 83 azaltıldı. Tennessee’de, I75 üzerindeki sis detektörü ve uyarı sistemi sayesinde, 1973-1993 yılları arasında 200’den fazla sisin neden olduğu kazalar, 1994-2002 arasında sadece 1’e düştü.

*

Geçenlerde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve İtalya Başbakanı Romano Prodi’nin ulaşıma açtığı, D100 Karayolu Bolu Dağı geçişinin 27 Ocak’taki ilk kar yağışında ulaşıma kapanması tepkilere neden oldu. Haberlere göre, TEM Otoyolu’nun Bolu’nun Gerede ilçesi yakınlarında kar yağışı ve buzlanma nedeniyle kayarak kontrolden çıkan araçlar, zincirleme kazaya neden oldu. Hálbuki Türkiye’de ilk defa Bolu Dağı Geçişi’nde uygulanan "Yol Havası Yönetim" (Trafik Bilgilendirme) Sistemi hizmete girmişti.

Bu sistemle, yol yüzeyi ve çevresindeki her tür bilgi anında alınarak bilgisayarlı trafik merkezine ve oradan da güzergáh üzerindeki ışıklı mesaj panolarına gönderilecekti. Bu sayede yola giriş yapan veya yolda seyreden sürücüler anında yol ve trafik durumuyla ilgili bilgileri izleyebilecekti. Burada söz konusu olan yol bilgileri; yol yüzeyi durumu, sıcaklığı, buzlanma olup olmadığı, buzlanmayı önleyici kimyasal çözelti miktarı, yüzeyin ıslak mı kuru mu olduğu, yol çevresindeki hava durumu, yağış tipi ve miktarı, hava sıcaklığı ve bağıl nem, rüzgár yönü ve şiddeti, toprak sıcaklığı, görüş mesafesi, sis durumu gibi yola özel meteorolojik bilgilerdir.

Karayolları Genel Müdürlüğümüzün de otoyollarda (özellikle köprü, viyadük ve rampalarda) trafik güvenliğini artırmak üzere, yollarda seyreden araç sürücülerini noktasal, yol, hava ve trafik durumu hakkında anında bilgilendirmek ve ekiplerini daha iyi bir şekilde yönlendirip koordine edebilmek için 21. yüzyılın teknolojisini kullanması kadar doğru bir uygulama olamaz. Yani, 7 gün/24 saat, karayollarında meteorolojik parametreleri ölçmesi ve yol yüzey şartlarını belirlemesi, görüntülemesi ve bu bilgileri değerlendirilmek üzere veri toplama merkezine iletmesi... Ama ülkemizde ne bu sistemleri kuranlar, ne de bu şekilde toplanan meteorolojik verileri analiz edenler arasında tek bir tane bile meteoroloji mühendisinin bulunmaması anlaşılamaz bir eksiklik.

*

Her ne kadar buzlanmayla ilgili uyarılar ve spreyleme, sistem tarafından otomatik olarak yapılıyorsa da kar küreme vb. gibi birçok kararın hálá uzman personel tarafından alınması gerekir. Yani "Yol Havası Yönetimi", tecrübeli karayolcularla birlikte kullanılan meteorolojik teknoloji ve parametrelerden anlayan meteoroloji mühendisleri olmadan asla başarılamaz. Umarım yetkililerimiz bu işi tamamına erdirirler.