Sitelerde ‘elektrikli şarj’ gerilimi

Okurlarım, “Elektrikli şarj istasyonlarını güvenlik riski nedeniyle nasıl söktürebiliriz?” diye soruyorlar. Soruları kat mülkiyeti hukuku bilirkişisi Murat Erdoğan yanıtladı.

ELEKTİRİKÇİYE KABLO ÇEKTİRİYORLAR

- Site ve apartmanlarda ne tür sorunlar yaşanıyor? En büyük sıkıntı bayilerin, elektrikli aracın yanında bir de elektrikli araç şarj istasyonu satması ya da hediye etmesiyle başlıyor. Bu sefer bina sakini, yanına bir elektrikçi alarak doğru siteye gidiyor ve hiç kimseden izin alma tenezzülünde bulunmadan, kendi saatinden metrelerce uzatılan bir kablo yardımı ile ortak alanlarda kolonların, kirişlerin, kapıların aralarından geçirerek kendi belirlediği bir noktaya cihaz taktırıyor. Arabasını her gece o noktaya çekerek sabaha kadar şarjda bırakıp, tüm site sakinlerinin canına kast ediyor! Denetimsizlik ve uygulamada yaşanan zorluklar endişe verici.

15. KATTAN ŞARJA BAĞLIYORLAR

Elektrikli araç sahiplerinin, özellikle yüksek binalarda, 5 ya da 15. kattan dahi kablo uzatmak suretiyle araçlarını şarj etmeleri büyük bir tehlike oluşturuyor. Bu tür eylemler, sadece yangın riski taşımakla kalmadığı gibi aynı zamanda ortak alanların işgali ve diğer sakinlerin güvenliğini de tehdit eder boyutlara ulaşmış vaziyette. Önümüzdeki günlerde sitelerdeki elektrikli araç şarj istasyonları sebebi ile birçok yangın haberi duyabiliriz. Bazı kötü niyetli elektrikli araç sahipleri olayın farkında bile değil. Bu konuda resmi kuruluşların da bir denetimi yok. İhbar durumunda kimse gelip ne olduğuna bakmıyor.

OTOPARKA ŞARJ İSTASYONU OLUR MU

- Site otoparkına elektrikli şarj istasyonu kurulabilir mi? Evet kurulabilir. 4 Ağustos 2024’te Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kendi resmi web sayfasından bir duyuruyu da yapmıştı. Buna göre ortak alanlarda site tüzel kişiliği sorumluluğunda anlaşılacak olan şarj istasyonu işleticisi bir firma ile elektrikli araç şarj ünitelerinin kurulumu kolaylaştırıldı. Ortak otopark alanlarında şarj ünitesi kurulması için kat maliklerinin sayı ve arsa payı çoğunluğunun kararı artık yeterli olacak. Şarj istasyonu kurulumu için site yönetim planında düzenleme varsa, genel kurul yapılmasına bile gerek olmadan kurulum işlemi yapılabilecek. Yoksa genel kuruldan yetki alınması gerekecek.

BAZI SAKİNLER SUİSTİMAL EDİYOR

Ancak bu konu birçok kişi tarafından suistimal ediliyor. Sadece bataryalarını daha ucuz doldurabilmek için, diğer site sakinlerinin can ve mal güvenliğini hiçe sayarak, site yönetimi genel kurulunda “Ticari bir şarj istasyonu ile anlaşmak üzere % 51’i sağlayarak şarj istasyonu kurma kararı” aldırıyorlar. Bu kararı gerekçe gösterip kendi saatlerinden otopark alanında istedikleri herhangi bir yere metrelerce kablo çektirerek kendilerine özel bir şarj istasyonu kurduruyorlar. Siteler vurguladığımız gibi bu konuda denetlenmiyor. Tüm site birkaç kişinin küçük hesapları sebebi ile oluşabilecek yangın, batarya patlaması, tesisat tutuşması, trafo arızaları, voltaj düşüklüğü gibi risklerle karşı karşıya kalıyor.

ONAY ALINMASI GEREKİYOR

- Elektrik kurumundan onay alınması gerekiyor mu? Site ve apartmanların otoparklarında kurulacak üniteler için mutlaka ilgili elektrik kurumunun olumlu görüşü alınacak. Elektrikle ilgili diğer tüm mevzuata uyulması ve Şarj Hizmeti Yönetmeliği’ne uygun olması gerekecek. Binalara elektrik taşıyan ana kablo hatlarının ne kadar yeterli olduğu ölçülmeden bireysel kaçak şarj istasyonlarının kurulması çok tehlikeli. Ticari olarak şarj istasyonları kurup işletenler zaten isteseler de bu hatayı yapamıyorlar. Ancak bireyseller bu potansiyel tehlikenin farkında oldukları halde binada oturan diğer sakinlerin canlarını yok sayarak bile bile kaçak şarj istasyonları kuruyorlar. Bu konu Türkiye’nin en büyük sorunlarından birisidir.

- Eklentideki otoparka şarj istasyonu için izin alınacak mı? Ortak alan olmayan, bağımsız bölümlerin eklentisindeki otoparklarda mevcut elektrik tesisatında değişiklik yapılmayacaksa ve diğer bağımsız bölümler ile ortak alanlar etkilenmeyecekse, kat malikleri kurulu kararına gerek duyulmayacak. Ancak, yine elektrik kurumlarından onay şart.

KOMŞUNUZUN RIZASI ŞART

- Bireysel şarj istasyonu kurulabilmesi için izin mi gerekiyor?Kendi site ortak alanlarında bulunan otopark alanında elektrikli aracınız için “bireysel şarj istasyonu” kurmak isterseniz diğer kat maliklerinin yani komşularınızın 5’te 4’ünün yazılı rızasını almanız gerekiyor. Bu rızayı almadan izinsiz kurulan şarj istasyonları kaçaktır. 

- İkiz villaya şarj istasyonu için izin gerekiyor mu? Bir villa sitesindeyseniz, bağımsız bölümünüze kurulacak şarj istasyonu için bir izin ve karar alınması gerekmiyor. Ancak, ikiz villalarda durum farklı. İkiz villalar birçok inşaat projesinden “blok” sayılıyor bunun için kurulacak şarj istasyonu yine izne ve karar alınmasına bağlı. Komşularınızın 5’te 4’ünün yazılı rızasını almanız şart.

- İzinsiz kurulan şarj istasyonuna karşı ne yapılabilir? Elektrik kurumundan olumlu görüş olmadan ve/veya Kat Mülkiyeti Kanunu’na (KMK) aykırı olarak izinsiz şekilde malik veya kiracı bir şarj istasyonu kurduğunda kat maliklerinden biri tarafından dava edilerek hâkim müdahalesi sonunda şarj istasyonunuzu söktürmek durumunda kalabilirsiniz. Okurun sorusundaki gibi sitenin 15. katındaki dairesinden çektiği kablo ile açık otoparka bireysel şarj ünitesi kuran komşunun bu ünitesinde izinsiz olduğu ve elektrik kurumundan da onay alınmadığı için diğer kat malikler tarafından dava konusu edilerek söktürülebilir.

YANGINA DAVETİYE ÇIKARIYORLAR

“Ortak kullanım olarak şarj istasyonu kurulacaksa, mutlaka yetkili ve lisanslı firmalar tarafından kurulum yapılması ve şarjda kullanılan elektrik giderlerinin kullanıcılarca peşin olarak ödenmesi gerekiyor. Site yönetimleri tarafından ise aplikasyon üzerinden takibi yapılmalı. Pek çok apartman ve sitede elektrikli araç sahipleri, kendi saatinden elektrik çekerek izinsiz şekilde aracını şarj ediyor ancak buna binanın elektrik gücü yetmiyor. Bu durum yangına sebebiyet verebiliyor. Böyle örnekler yaşandı. Elektrikli araçların şarjı yüzünden yangın çıkan siteler oldu.”

YÖNETİCİLER DİKKAT SORUMLU OLURSUNUZ

- Şarj istasyonundan çıkan yangından kim sorumlu? Olası bir yangın durumunda ilk kelepçe takılacak kişi, eğer şikâyette bulunmadıysa kaçak şarj istasyonuna göz yumduysa yönetici olacaktır. Sonrasında ise diğer resmi kuruluşlar geliyor ve yıllar süren mahkemelerde olay uzayıp gidiyor.

- Yöneticiler ne gibi sıkıntılar yaşıyor? Yöneticilerin bu duruma müdahale etmeye çalışması, ancak kolluk kuvvetleri gibi resmi kurumların “Ortak alan ve özel mülkiyet” ayrımını yaparak işlem yapamaması, ciddi bir hukuki boşluğun olduğunu gösteriyor. Hukuki olarak burada asıl sorumlu olan yangın riski oluşturan durumu gözardı eden ve denetlemeyen kurumlar olabilir. Ancak sahada olan bir apartman yöneticisi hem hukuki zorluklarla hem de sakinlerin tepkileriyle baş başa kalıyor. Bu konuda daha fazla yasaya ve denetim mekanizmasına ihtiyaç duyuluyor.”