ABD’li toruna Türk dededen miras kalır mı

Bu hafta okurlarımdan gelen ilginç soruları yanıtlamak istiyorum. Önce okurum F.Ü.’nün sorusu: “Benim iki oğlum var. Biri 25 sene evvel Amerika’ya gitti. Orada bir Amerikalı ile evlendi ve Amerikan vatandaşlığına girdi. Eşi Amerikalı ve maalesef boşandılar. Bu evlilikten şu anda 12 yaşında, Türk vatandaşlığına girmemiş, Amerikan vatandaşı bir oğulları var. Amerikan vatandaşı olan torunum benden kalan maddi varlığımdan faydalanabilir mi? Yoksa torunum Amerikan vatandaşı olduğu için mirasımda hak iddia edemez mi?”

YABANCI OLMAK ENGEL DEĞİL

Okurum F.Ü.’nün yabancı ülke vatandaşlarının Türkiye’deki miras haklarına ilişkin sorusunu Tekirdağ Barosu avukatı Ergün Vardar yanıtladı. Avukat Vardar, Türk vatandaşı dededen Amerikan vatandaşı oğluna, o ölürse de 12 yaşındaki toruna Türkiye’deki malların miras kalabileceğini söyledi. Bu konuya ilişkin sorularım ve avukat Vardar’ın yanıtları şöyle:

- Yabancı kişiler Türkiye’de mirasçı olabilirler mi? Evet. Türk hukukuna göre yabancı devlet vatandaşı olmak Türkiye’de mirasçı olmaya engel değildir. Ancak yabancı kişilerin mirasçılık sıfatına sahip olup olmadıklarının nüfus kayıtlarından açıkça anlaşılabilmesi gerekmektedir. Bunun yanında yabancı kişilerin mirasçılık hakları bakımından Türk hukukunda bazı kısıtlamalar da mevcut.

TÜRK MAHKEMELERİNDEN BELGE ŞART

- Türkiye nüfus kayıtlarında mirasçı olarak gözükmeyen yabancı mirasçılar ne yapmalı? Miras bırakan (muris) kişi ve yabancı mirasçılarının Türkiye’de nüfusta herhangi bir kayıtları bulunmayabilir. Böyle bir durumda ölen kişinin vatandaşı olduğu ülke mahkemeleri veya o ülke nüfus müdürlükleri tarafından düzenlenmiş ve yabancı kişinin murisin mirasçısı olduğunu gösterir belgeler ile birlikte Türk mahkemelerinden mirasçılık belgesi talep etmeleri gerekir. Bu  şekilde yabancı kişiler, Türkiye’de mirasçı olduklarını ispat edebilirler.

- Yabancı ülke nüfus müdürlükleri ve mahkemeleri tarafından düzenlenmiş belgelerle Türkiye’de doğrudan mirasçılık hakkı ispatlanabilir mi? Hayır. Türk hukukunda yalnızca kesin nitelikteki yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi mümkündür. Bu sebeple yabancı ülke mahkemeleri ya da nüfus müdürlükleri tarafından düzenlenmiş ve yabancı kişinin soybağını ispatlayan ilam ya da evraklar, Türkiye’de tanıma ve tenfiz işlemlerine konu edilemeyecek ve doğrudan bu belgeler ile kişilere mirasçılık belgesi verilmeyecektir. Ancak bu belgeler, Türk mahkemeleri nezdinde yabancı kişiler tarafından mirasçılık belgesi talep edildiğinde ispat aracı olarak kullanılabilir.

UYUŞMAZLIK HANGİ ÜLKEDE ÇÖZÜLÜR

- Yabancıların miras hakkından doğacak uyuşmazlıklarına hangi ülke hukuku uygulanacaktır? Şayet mirasa konu mal Türkiye’de bulunan bir taşınmazsa doğrudan Türk hukuku uygulanacaktır. Ayrıca ölen kişinin malvarlığı hangi ülkede ise mirasın kazanılması ve paylaşılması hususlarında o ülke hukuku uygulanacaktır.

- Yabancı mirasçının milli hukuku önem taşır mı? Hayır. Önemli olan miras bırakanın milli hukukudur. Yabancı mirasçının hangi ülke hukukuna tabi olduğu önem arz etmemektedir.

- Miras bırakanın Türk vatandaşı, mirasçının yabancı ülke vatandaşı olması durumunda nasıl bir yol izlenmeli? Miras bırakanın Türk vatandaşı, mirasçının yabancı ülke vatandaşı, okur F.Ü’nün sorusundaki gibi örneğin ABD vatandaşı olması durumunda mirasçılık belgesi Türk mahkemelerinden talep edilmek zorundadır. Ancak burada yabancı kişi tarafından mirasçılık belgesinin hangi mallara yönelik talep edildiği açıkça belirtilmelidir. Şayet mirasçılık belgesi taşınmaz mallara ilişkin olarak talep ediliyorsa Türk hukuku uygulanacaktır. Taşınmazlar konusunda Türk hukukunda bir sınırlama söz konusudur. Mirasçının yabancı ülke vatandaşı olması durumunda ise taşınmazı miras yoluyla edinebilmesi için Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen bir ülke vatandaşı olması gerekmektedir. Mirasçının bu listede yer almayan bir ülkenin vatandaşı olması durumunda o yabancının taşınmazı miras olarak edinmesi mümkün değildir.

- Yabancı mirasçı olan bir kişi bu listeye nasıl ulaşabilir? Türkiye’de taşınmaz edinebilecek ülke listesi kamuya açık değildir. Bu bilgi başvuru sırasında ilgili tapu müdürlüğünden temin edilmelidir. Bu sebeple kendisine Türkiye’de miras olarak taşınmaz kalan yabancı mirasçı, ilgili tapu müdürlüğünden talep ile bu listede olup olmadığını konusunda bilgi sahibi olabilecektir.

BORÇLU LİSTESİ APARTMANDA PANOYA ASILIR MI

Kayseri’den yazan okurun M.P.’nin sorusu da şu: “Site yöneticileri borçlu listesini panoda yayımlayabiliyor mu? Bu suç mu değil mi?”

Ben de bu soruyu Kat Mülkiyeti Hukuku Bilirkişisi Murat Erdoğan’a sordum. Erdoğan, site ve apartman yöneticilerinin isim ve soy ismi açık şekilde yazarak borçlu listesini bina girişindeki panodan yayımlamalarının mümkün olmadığını söyledi. Erdoğan, şu uyarıda bulundu:

“Borçlu listesini açık şekilde panoya asmak genellikle veri güvenliğine ilişkin yükümlülüğe aykırılık kapsamında değerlendiriliyor. Çünkü açık isimle veya ifşa edici biçimde kişisel verilerin aleni şekilde yayımlanması Kişisel Verileri Korumu Kanunu’nun (KVKK) 12’nci maddesine aykırı. Bu durumda site yöneticisi veya yönetim şirketine 150.000 TL ile 3.000.000 TL arası idari para cezası kesilebilir. Ayrıca mağdur kişinin şikâyeti üzerine Cumhuriyet savcılığına suç duyurusu yapılabilir. TCK madde 136 uyarınca “Verileri hukuka aykırı olarak ifşa etme” suçundan 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası gündeme gelebilir.”

DAİRE NUMARASIYLA OLUR MU

Peki, isim yazmadan daire numarası ile borç listesi ilan edilebilir mi? Erdoğan’a göre bu mümkün. Erdoğan, “İlla panodan borçlu listesi ilan edilmek isteniyorsa daire numarası ile isim ve soy isimi xxx şeklinde maskelenerek yazılıp yayımlanmasını öneririm” dedi.