Binlerce işletmeye zorunluluk geldi

Binlerce küçük işletmeyi ilgilendiren uygulama 1 Ocak itibarıyla başladı, uygulamanın şartları da netleşti. Buna göre 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerine iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu getirildi.
Yeni uygulama; manavından fırınına, mobilyacısından eczanesine, nalburundan marketine, terziye kadar 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta sayılan işyerlerini ilgilendiriyor. Kabaca yeni uygulama 1.5 milyona yakın işletmeyi ilgilendiriyor.

Her iş yerine bir iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu getiren kanun kapsamında işyerleri; az tehlikeli, tehlikeli, çok tehlikeli olmak üzere üç gruba ayrıldı ve bu gruplara, geçiş süreleri tanındı.

Zaman içinde de tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri, iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi bulundurma zorunluluğunu yerine getirdi. 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla da 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta sayılan işyerleri için iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu başladı.

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI ZORUNLU

Peki, yeni uygulama hangi işyerlerini kapsıyor? Tarımdan gıdaya, mobilyadan otomotive, elektronikten taşımacılığa kadar yüzlerce mesleği kapsıyor. Detay vermek gerekirse; eczaneler, restoranlar, marketler, okullar, terziler, küçük imalathaneler, ekmek fırınları, pastaneler, oto yedek parçacıları, nalburlar, halıcılar, mobilyacılar, ayakkabıcılar, oto bayileri, sigorta acenteleri sene başından itibaren iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi bulundurmak zorundalar.

Aslında bu işyerleri biraz da esnaf statüsünde olduklarından, kanundan gelen zorunluluklarını yerine getirmeleri ek bir maliyet yükleyecek. Bu nedenle son birkaç yıldır da 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta sayılan işyerleri için iş güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi bulundurma zorunluluğu sürekli olarak ertelendi.

Şimdi ise uygulama başladı ama bu işyerleri için birtakım esneklikler sağlandı. Şöyle ki, bu kapsamdaki işyerleri, alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, çalışanların ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla çalışanlar arasından işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı görevlendirebilecek. Eğer işyerinde gerekli niteliklere sahip personel bulunamazsa; işveren bu hizmetleri Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSG) ya da Çalışan Sağlığı Merkezi’nden hizmet olarak alabilecek.

KURALLAR ESNETİLDİ

50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işletmeler için kurallar esnetildi. Mesela, işveren veya vekili gerekli eğitimleri almak şartıyla iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini belirli sınırlar dahilinde kendileri üstlenebilecek. Eğitim almak isteyen işverenler Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile bu konuda protokol yapan kurum ve kuruluşlara başvurabilecek. Bu konuda işveren veya işveren vekili tarafından yürütülecek iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerine ilişkin yönetmelik yayımlandı. Yönetmelikte 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin nasıl bir yol izleyeceği detaylı yer alıyor.

1 OCAK’TA BAŞLADI AMA İŞYERLERİ HAZIR DEĞİL

Şunu belirteyim, bu sınıfa giren birçok işyerinin bu konudan habersiz olduğunu, haberi olanların da nasıl bir yol izleyeceği konusunda tereddütleri bulunduğunu okuyuculardan gelen soru ve yorumlardan anlıyorum. Mesela kimi okuyucular, ‘5 kişi çalıştırıyorum yine de iş güvenliği uzmanı zorunlu mu?’ diye soruyor. Evet, 1 Ocak 2025’ten itibaren hem iş güvenliği uzmanı hem de işyeri hekimi zorunlu oldu.

Öyle ki, bu sınıfa giren işyerleri bu zorunluluklarını yerine getirmezse 88 bin liralık ceza ile karşı karşıya kalacaklar. Bu ceza da hem iş güvenliği uzmanı hem de işyeri hekimi için ayrı ayrı ödenecek Yani, toplam 176 bin lira ceza ödenecek demektir.