Filistin’de zor sınav

Öte yanda El Fetih ile Hamas arasında 7 yıldır süren ayrılık son buldu. Batı Şeria ve Gazze Şeridi’nin yeniden Filistin çatısı altında birleşmesi için umut doğdu. Ancak tarafları zor bir sınav bekliyor.

*

ŞİMDİ süreci şöyle hatırlayalım.
Mısır’da darbeden sonra yeni yönetimin Gazze’deki Hamas yönetimine karşı tutumu, Gazze’yi dış dünyaya bağlayan Refah sınır kapısını kapatması, yeraltı tünellerini yıkması laik Fetih ve İslami eğilimli Hamas’ı yani Filistin’in iki hasım kanadını uzlaşmaya zorladı. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin arabuluculuğunda İsrail ile Filistin arasında barış müzakereleri devam ederken Filistin tarafında da pazarlıklar sürdü.
Ve 23 Nisan 2014 günü Fetih ve Hamas, milli mutabakat açıkladı. Tepki olarak İsrail barış görüşmelerinden çekildi. Ancak iki devletli bir çözüm ve Filistin devletinin kurulabilmesi için iki Filistin kanadının uzlaşması da hayati önemdeydi.
Geçen hafta ise Hamas ve El Fetih, bir teknokrat hükümet kurduklarını ilan etti. Kabinede Hamas mensubu bulunmuyor. ABD, bu sayede yeni hükümetle çalışmaya hazır olduğunu açıklayabildi. Elbette İsrail’deki Netanyahu hükümeti, Washington’ın bu tutumundan memnun değil.

*

AYRICA Filistin kabinesinin kendi içinde sorun yaşama olasılığı da yüksek. Türk diplomatik kaynaklar, olası zorlukları şöyle sıralıyor:
“En başta uzlaşı kabinesinin Filistin halkını 6 ay içinde seçimlere götürmesi gerekiyor. Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Doğu Kudüs’te uluslararası standartlara uygun adil ve şeffaf seçimlerin yapılması gerekiyor.
İkinci husus. Gazze Şeridi’nde 2007 yılından sonra Hamas tarafından işe alınan yaklaşık 40 bin personelin sisteme adapte edilmesi ve bunların maaşlarının nasıl ödeneceği. ABD ve AB başta olmak üzere Filistin’in uluslararası donörleri, sundukları finansal yardımların ‘terör örgütü’ saydıkları Hamas’a bağlı çalışanların maaşlarının ödenmesinde kullanılmasını reddediyor.
Diğer bir konu Hamas’ın hatırı sayılır bir oy alması durumunda uluslararası toplumun nasıl bir tavır alacağı. Ortadoğu Dörtlüsü, Hamas’tan ‘İsrail’in tanınması, geçmiş anlaşmalara bağlılık ve şiddetin dışlanmasını’ kabul etmesini istiyor. Bu sorunun yansımalarının Hamas-El Fetih mutabakatının sürdürülebilirliğine de etkileri olacaktır.
Başka hassas bir konu ise Gazze’deki Hamas güvenlik birimlerinin Batı Şeria’daki Ramallah güvenlik sistemi ile bütünleştirilmesi. 2007 yılındaki çatışmalarda iki tarafın da birbirlerine verdirdikleri can kayıpları oldu. Yeni bir barış ikliminin yeşerebilmesi için her iki tarafın ailelerine de dönük açılımlar yapmak zorunda kalınacaktır.”

*

GÖRÜNEN o ki, Filistin’i yine meşakkatli bir dönem bekliyor.
Dün Katoliklerin ruhani lideri Papa Françesko, El Fetih lideri Abbas ve İsrail Cumhurbaşkanı Peres’i Vatikan’da bir araya getirerek üç dinden din adamlarıyla barış için dua etti. Lakin iyi niyetin gerçek olması için taraflara düşen sorumluluklar var:
Uluslararası toplum, yaklaşık 4.5 milyon Filistinliye çözüm borçlu.
İsrail, Filistin topraklarında yeni yerleşimler kurarak bölgedeki varlığını güçlendireceği yanılgısından vazgeçip Ortadoğu’da iki çözümlü devlet formülüne sahip çıkmalıdır.
Hamas, bu süreçte şiddetten uzak durup İsrail’e güven mesajı yollamalıdır. Karşılığında Batı da bu uzlaşma adımının farkında olduğunu belli eden adımlar atabilir. Aksi halde Hamas’ın, Dörtlü’nün taleplerini tanıyacağını beklemek hayalcilik olur.
Hamas için düşünülen bir diğer formül ise Filistin Kurtuluş Örgütü’nün (FKÖ) şemsiyesi altına girmesi. FKÖ, üç şartı kabul ettiğinden Hamas, dolaylı olarak söz konusu tutumu kabul etmiş sayılabilir.
Filistin davasına her zaman destek vermiş olan Türkiye, bu süreçte de teşviklerini her anlamda sürdürmelidir.
Tabii ki, bu saydıklarım bir çırpıda olacak kolay şeyler değil. Ama yaklaşık 70 yıl sonra hâlâ kalıcı barış için zorlukları aşma zamanı gelmedi mi?