Dengeler değişiyor

Buna göre Beşar Esad bir süre daha iktidarda kalmaya devam ederken, İran’ın da nüfuzu artacak gibi.

*

ŞİMDİ kesin olan şu ki, dünya liderleri Suriye savaşını bitirme konusunda pek aceleci davranmadı.

Nitekim uluslararası toplum diplomatik çözüm girişimlerini uzun süredir BM Suriye Temsilcisi Steffan de Mistura’ya havale etti, ancak ona güçlü bir destek sunmadı.

Öte yandan IŞİD’in yaydığı vahşet, Suriyeli yüzbinlerin yaşadığı dramın önüne geçti... Böyle olunca Batı’nın önceliği de terörle yani IŞİD ile savaş oldu...

*

TERÖR örgütü IŞİD’e yönelik hava saldırılarını sürdüren ABD öncülüğündeki koalisyonun hedefi yerel güçleri eğiterek bunları hem IŞİD’e hem de Esad rejimine karşı savaştırmak.

Türkiye, ABD ile varılan anlaşmaya göre ilk etapta 300 Suriyeli muhalife eğitim verecek ve onlara askeri teçhizat sağlayacak.

AK Parti hükümeti aylarca muhalif askerlerin Esad rejimine karşı eğitilmesi için ısrar etti. Ancak ABD, sürekli önceliğin IŞİD olduğunu vurguladı.

Ve hafta sonu ABD Yönetimi’nden bu bağlamda önemli açıklamalar geldi...

*

AMERİKAN istihbarat kurumu CIA’nın başındaki John Brennan, “Ne Rusya, ne ABD, ne (IŞİD’e karşı) koalisyon ne de bölgedeki devletler. Hiçbirimiz Şam’daki hükümetin ve siyasi kurumların çökmesini istemiyoruz” dedi.

Suriye’de giderek güçlenen IŞİD ve El Kaide uzantısı El Nusra’ya işaret eden Brennan, “Onların Şam’a yürümesine izin vermek isteyeceğimiz son şey olur” diye konuştu.

Çünkü ABD, Esad’ın erken devrilmesi halinde oluşacak siyasi boşluğun bizzat bu gruplar tarafından doldurulmasından endişe duyuyor.

*

ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin açıklamaları da Washington’daki değişimi anlamak açısından bir ipucu niteliğinde...

CBS Televizyonu’na konuşan Kerry, nihayetinde Esad ile pazarlık yapılması gerektiğini, onu görüşmelere çekmek için farklı kanallardan baskı yapmaya çalıştıklarını ifade etti.

Anlaşılan o ki, 2016 yılında başkanlık koltuğundan ayrılmaya hazırlanan Başkan Obama, IŞİD baskısı artarken Esad’a Suriye’de olası bir geçiş döneminde bir şans daha tanımaya hazırlanıyor.

Türkiye her fırsatta Esad’ın gitmesi için baskı yaparken ABD’deki bu politika değişikliği son derece dikkat çekici.

*

ESAD, Rusya ve en önemlisi de İran’ın desteğinde iktidara sıkı sıkı tutunabildi. Şimdi İran bu kez Irak’ta boş durmuyor.

Irak’taki savaşı yarıda bırakıp giden ve bir daha dönme niyetinde olmadığını ilan eden ABD’nin bölgede yarattığı boşluğu İran doldurmuşa benziyor.

İran’ın eğittiği ve donattığı 20 bin Iraklı Şii milis, 3 bin Irak ordusu mensubu ve bazı Sünni aşiretlerin desteğiyle bir zamanlar Irak’ın devrik Devlet Başkanı Saddam Hüseyin’in memleketi olan Tıkrit’i ele geçirmek için çalışıyor.

Her ne kadar Irak ordusunun harekâtı olduğu söylense de koordinasyonda İran’ın Ortadoğu politikalarının şekillenmesinde önemli bir isim olan Kuds Gücü’nün komutanı General Kasım Süleymani var.

Batı medyasının ‘Karanlık Şövalye’ dediği o meşhur İranlı komutan. Ve bu kez gizliden, gölge bir savaş yürütmüyor. Iraklı ve Şii komutanlarla sosyal medyadan fotoğraf yayarak IŞİD’e karşı psikolojik savaş da ilan ediyor.

*

TIKRİT’ten sonra Irak ordusunun bir sonraki hedefi IŞİD’in elinde tuttuğu petrol zengini Musul görünüyor.

Ancak İran ve Şii etkisindeki ordunun Sünni kentlerini ele geçirdiğinde yeni kıyımların yaşanmasından endişe duyuluyor.

Bu nedenle Musul’un sürgündeki Valisi Esil Nuceyfi, Musul’un Şii milisler tarafından değil, yerel Sünni güçler tarafından alınması gerektiği görüşünde. Nuceyfi, Musul operasyonunda yer alacak Sünni güçlere Türkiye’nin askeri eğitim vermeye başladığını söyledi.

*

IŞİD’in Irak’ta güçlenmesinde bizzat bir önceki Başbakan Nuri el Maliki’nin iktidarda Sünnilere yer açmaması etkili olmuştu.

Maliki’nin mezhep ayrımcılığı yapmasına kızan Sünni aşiretler, Söz konusu terör örgütünün geçen yaz Tıkrit’i, Musul’u almasına karşı durmamıştı. O zaman IŞİD’in işgal ettiği bölge şimdi İran’ın nüfuzu altına giriyor.

P5+1 ile İran arasında nükleer pazarlıklar kritik bir aşamadan geçerken Tahran’ın Irak’ta etkinliğini arttırmasına göz yumuluyor olabilir.

Her halükârda güneyimizde dengeler değişiyor ve gelişmelerin bazıları Türk hükümetinin hesaplarıyla örtüşmeyebilir.