Nihat Hatipoğlu

SEVGİLİ Peygamberimiz, bütün yeryüzüne gönderilmişti. Onun daveti bir ırka, millete, kavme veya yöreye değil, bütün insanlığadır. Onun için Kuran-ı Kerim’de "Ey Araplar!" tarzında bir çağrı cümlesi bulamazsınız. Kuran’daki bütün hitaplar, "Ey insanlar, ey iman edenler" şeklinde geneli kuşatır. Kuran-ı Kerim, Hz. Peygamber’in misyonunu, "Seni bütün insanlığa müjdeci ve uyarıcı olarak gönderdik" (Bakara 19, Sebe 28, Fatır 24, İsra 105, Furkan 56, Ahzab 45, Fetih 8) cümlesiyle duyurmuştu. Halbuki kendisinden önce gelen peygamberler belli bir ırka, bölgeye veya kavme indirildi.

İşte bu Peygamber (SAV), bütün çabasını insanlığın hidayetine yönlendirdi. Önce imanı öğretti. Allah’a imana ve itaate çağırdı. Sonra Yüce Rabb’e ibadet etmeye, kötülüklerden vazgeçmeye, ahlaki zafiyetleri ıslah etmeye, erdemli tavırlarda bulunmaya davet etti. Bazen konuşarak, bazen konuşturarak, bazen bakarak, sadece lisanı haliyle (duruşuyla), bazen de ikna etmenin en güzel yöntemlerini kullanarak bunu sağlamaya çalıştı.

* * *

Bu anlamda Efendimizin gördüğü ve aktardığı bazı rüyalar da önemli yer tutar. O, gördüğü rüyaları paylaşır, sonra da yorumlardı. O’nun gördüğü rüyalar, apaçık ve müjde dolu rüyalardı. İnsanları bağlardı. Çünkü peygamberlerin rüyaları da bir anlamda vahyin bir parçasıdır.

İşte bu yazımızda, toplumu ıslah etmek için büyük çabalar gösteren Peygamberimizin müjde ve umut dolu rüyalarından birine yer vereceğiz. Efendimiz (SAV) buyuruyor:

Dün gece acayip bir rüya gördüm: Ölüm meleği, ümmetimden birinin canını almaya geldi, ana-babasına iyiliği onu çevirdi.

Ümmetimden birini kabir azabı ona açılmışken gördüm. Abdesti geldi, onu bundan kurtardı.

Yine birini şeytan korkutuyordu, zikri geldi, aralarına engel oldu.

Ümmetimden birini gördüm; susuzluktan dili dışarı çıkmış, havza ne zaman gelse men ediliyordu. Orucu geldi, onu suladı.

Ümmetimden birini gördüm; azap melekleri korkutuyordu. Namazı geldi, ellerinden kurtardı.

Ümmetinden birini gördüm; nebiler halka halka oturmuşlardı. Onlara yaklaşmak isteyince kovuluyordu. Gusül abdesti geldi, elinden tuttu. Onu benim yanıma oturttu.

Yine ümmetimden birini gördüm; onun arkası, sağı, solu, üstü, altı karanlık idi. O ise şaşkın halde idi. Haccı ve umresi geldi, onu karanlıklardan çıkardı, nura girdirdi.

Ümmetimden birini gördüm; müminlerle konuşuyor, fakat müminler onunla konuşmuyorlardı. Sıla-i rahim (akrabalarıyla ilgilenmesi) geldi, "Ey müminlerin topluluğu! Onunla konuşun" dedi. Konuştular.

Ümmetimden birini gördüm; ateşin hücumunda kalmıştı. Alev yüzünden eline geliyordu. Sadakası geldi; yüzüne perde, başına gölge oldu.

Ümmetimden birini gördüm; cehennem melekleri onu yakalamış. Emr-i bil-maruf, nehy-i anil-münker (iyiliği emretmesi, kötülükten sakındırması) onu ellerinden kurtardı. Onu rahmet meleklerinin yanına dahil etti.

Ümmetimden birini gördüm; dizleri üzerine oturmuş, onunla Allah arasında hicap var. Güzel ahlakı geldi, elinden tuttu, onu Allah’ın huzuruna girdirdi.

Ümmetimden birini gördüm; sayfası sola uçtu. Allah korkusu (ve Allah’ı sevmesi) geldi, sayfasını yakalayıp sağ tarafa getirdi.

Ümmetimden birini gördüm; mizanı hafif geliyordu. Çok çalışması geldi ağırlaştırdı.

Ümmetimden birini gördüm; cehennemin kıyısında duruyordu. Takva ile hareket etmesi geldi, onu kurtardı, biraz geçti.

Ümmetimden birini gördüm; cehenneme atıldı. Allah için dökülen gözyaşları geldi, onu oradan çıkardı.

Ümmetimden birini Sırat’ta dururken gördüm; hurma dalının titremesi gibi titriyordu. Allah’a olan hüsn-ü zannı (Allah’ı unutmaması ve Allah’ı terk etmemesi) geldi, titremesi durdu. Biraz geçti.

Ümmetimden birini bazen sürünüyor, bazen emekliyor, bazen takılıyor gördüm; bana olan salavatı geldi. Elinden tuttu, onu kaldırdı, Sırat’ı geçti.

Ümmetimden birini cennetin kapısına kadar gelmiş gördüm; kapı içten kapanıyordu. La ilahe illallah şehadeti geldi, kapılar açıldı, onu cennete girdirdi.

* * *

Hayatı boyunca hep güzele çağıran bu sevgili davetçinin cennetten sunduğu şu manzara ile yazımızı sonlandıralım: "Cennete girdim. Kuran sesini işittim. Kim bu okuyan diye sordum. Orada bulunanlar cevaben, Numan oğlu Harise’dir, dediler. Harise’nin içinde bulunduğu nimetin sebebi şudur: O, anasına, babasına karşı çok saygılıdır."

SORALIM ÖĞRENELİM

Radyo, teyp veya televizyonlardan secde ayetlerini dinleyen kimsenin tilavet secdesi yapması gerekir mi?

Yaren FINDIKCI/ALMANYA

Kuran-ı Kerim’de on dört yerde secde ayeti bulunmaktadır. Bu ayetleri okuyan veya işiten kişinin, tilavet secdesi yapması gerekir. Tilavet secdesi, ayetteki ilahi mesajı okuyan veya dinleyen kişinin, yaradanına itaatinin ifadesidir. Bu itibarla radyo, teyp veya televizyondan da olsa, ilahi mesajı işiten kişinin, tilavet secdesi yapması gerekir. Ancak, okunan ayetlerin tilavet secdesi olduğunu bilmeyenler, tilavet secdesi yapmakla yükümlü değildirler.

Yatarak Kuran okumak ve dinlemek caiz midir?Serdar BOMBACI/İSTANBUL

Kuran-ı Kerim’i okumak isteyen kimsenin abdest alıp kıbleye doğru oturarak okuması, Kuran’a saygının bir ifadesidir. Ancak Kuran’da, ayaktayken, otururken ve yanları üzerine yatarken Allah’ı anmak tavsiye edilmektedir (Ali İmran 3/191). Kuran da Allah’ın zikri olduğundan, herhangi bir saygısızlık kastı olmaksızın, yatarken Kur’an okumak ve dinlemekte sakınca yoktur.

Kadınların özel hallerinde (ádet ve loğusalık) yapamayacakları şeyler nelerdir?Zeyneb YÖRÜK/ORDU

Kadınlar regl (hayız) ve loğusalık hallerinde, cinsel ilişkide bulunamaz (Bakara 2/222), namaz kılmaz, oruç tutmazlar (Buhari, hayz 1; Müslim, hayz 14-15). Bu konuda müçtehitler görüş birliği içindedirler. Kadınlar regl (hayız) ve loğusalık hallerinde kılmadıkları namazları daha sonra kaza etmez, ancak oruçları kaza ederler. Kadınların bu hallerinde, namaz ve oruçtan muaf tutulmaları, onların pis olmalarından değil, psikolojik ve fizyolojik yüklerini hafifletme amacına yöneliktir. Diğer taraftan kadınlar, bu hallerinde müçtehitlerin büyük çoğunluğuna göre Kábe’yi tavaf edemezler. İslam, kadını bu durumda manen ve maddeten temiz ve duru kabul eder. Ancak ibadet konusunda yükümlü kılmak istemez, rahatlatmak ister.

MEKKE’de çember daralıyordu. İlk Müslümanlar dayanılmaz bir zulmün kavşağındaydılar. Hz. Yasir ve Hz. Sümeyye gibi mazlumlar hunharca öldürülüyorlardı. Hz. Sümeyye ilk kadın şehit olarak tarihe geçecekti. Hz. Ömer gibi zincire gelmez delikanlılar, Mekke sokaklarında müşrik aristokratlarla göğüs göğüse mücadeleye girişiyorlardı. Müslümanların evleri basılıyor, mallarına el konuluyordu.

Daha düne kadar kendi öz kızlarını diri diri toprağa gömen bu karanlık zihniyet, Müslümanlara hayat hakkı tanımıyordu. Ya Muhammed (SAV) susacak veya hepsi kılıçtan geçirilecekti. Hesap böyleydi, ama Muhammed (SAV) susmadı. Mekke’den de kaçmadı. Aksine direndi. Hesaplarına gelmeyen ayetleri okumaya devam etti. Karanlığa, teröre, cinayete ve aymazlığa karşı bir özgürlük kapısı açmaya çabaladı. Açtı da...

Köle Bilal (RA), siyahi eski köle Müslüman oldu. Ebu Fukayhe (RA), kadın sahabi Zinnire (RA), Amir bin Füheyre (RA) gibi birçok köle, zalim diktatörlere karşı özgürlüklerini ilan ettiler. Tabii ki karşılığında ancak toleranssızlık, acı ve işkence gördüler. Hz. Peygamber dönemindeki köleler İslam’la hürriyetlerine kavuştuktan sonra ne antik Yunan’daki meşhur demagog Pzistrat gibi, ne de Trakyalı köle Spartaküs gibi kan ve intikam devşirdiler. Sevgiden başka, aftan başka hiçbir şey sunmadılar.

* * *

Hz. Peygamber (SAV) bu dönem içinde iman edenleri peyderpey Mekke’den tahliye etti. Kimi Habeşistan’a, kimi de Medine’ye. Mekke boşalıyordu. Hz. Peygamber (SAV) ise hicret için bekliyordu. Her peygamberin hayatında hicret vardır, ama peygamberler izinsiz hicret edemezlerdi. İzinsiz hicret eden Hz. Yunus (AS) gibileri de Allah tarafından cezalandırılmışlardır.

Nihayet bir gün Medine için izin çıktı. O gün Hz. Peygamber (SAV) sessizce Hz. Ebu Bekir’in evine gelmiş ve fısıltı halinde konuşarak, "Ebu Bekir hicret var" buyurmuştu. Dostundan hiç ayrılmayan Hz. Ebu Bekir (RA) heyecan içinde, "Ben de var mıyım seninle" diye sorunca, "Evet yol arkadaşım sensin" cevabını verdi. Henüz evlenmemiş ve o dönemde 17 yaşlarında olan Hz. Aişe (RA) o anı anlatırken, "Babam sevinçten ağlamaya başladı. Bir insanın sevinçten ağladığını ilk kez görmüştüm" diyecektir.

Hz. Peygamber (SAV) yanındaki bütün emanetleri -altın, gümüş ve kıymetli taşları- tek tek torbalara koyup Hz. Ali’ye (RA) teslim etti: Bu emanetler Hz. Peygamber’i (SAV) öldürmek için suikast hazırlığında olan Mekkelilere aitti. Hem en kıymetli eşyalarını O’na (SAV) teslim edecek kadar güvenecekler, hem de öldürmeye çalışacaklar! Ne kadar garip değil mi? İyi biliyorlardı ki Hz. Muhammed’e (SAV) verilen emanet kaybolmaz, zarar da görmez. Zira hiçbir hırsız ve çapulcu O’nun (SAV) evine girmez.

Hz. Peygamber (SAV) bir pazartesi günü yanına sadık dostu Hz. Ebu Bekir’i (RA) alarak yola çıktı. Üç gün Sevr mağarasında gizlendiler. Mağaranın kıyısına kadar gelen Mekkelilerden O’nu (SAV) ve dostunu Yüce Rabbimiz koruyacaktı. Sonradan, kendilerine yol gösterecek bir gayrimüslimi -Abdullah bin Uraykıt’ı- ücretle tutup yola koyuldular.

Yolda, Ümmü Mabed denilen bir kadının yoksulluk ve çaresizlik kokan çadırının yanından geçtiler. Su veya süt istediler. Süt vermeyen bir koyundan başka bir şeyi yoktu Ümmü Mabed’in. Hz. Peygamber (SAV) koyunu sağalım dediğinde, Ümmü Mabed, "Ama o sütten kesildi" cevabını verdi. Hz. Peygamber (SAV), "Rahman ve rahim olan Allah’ın adıyla" diyerek koyunu sağmaya başladı. Süt vermez koyun, onlarca kişiye yetecek süt veriyordu. Ümmü Mabed’de şaşkınlık, Hz. Ebu Bekir’de (RA) tebessüm. Ümmü Mabed’in bu çadırı sonraları hicret edenler için bir istasyon olacaktır. Dinlenip hatıraların tazelendiği bir istasyon.

Yüzlerce kişi onları arıyordu. Başlarına konulan 100’er deveyi alabilmek için. Nihayet Mekke’nin meşhur pehlivanı Süraka onlara ulaştı. Acımasız bir silahşor. Arkadan Süraka’nın hızla yaklaştığını gördükçe endişelenen Hz. Ebu Bekir’e (RA) Peygamberimiz (SAV) çok rahat bir şekilde, "Ebu Bekir önüne bak ve yürü" diyordu.

Hışımla önlerini kesen Süraka, Efendimize karşı hamle yaptığında o ana kadar yerinde sayan çölün kumları, Süraka’yı ve atını içine çekmeye başladı. Çabaladıkça batan Süraka, "Tamam Muhammed (SAV)! Ben sizi görmedim. Vallahi Kureyş’e dönüp sizi görmediğimi söyleyeceğim. Allah’a dua et, kumlar bıraksın beni" diye yalvarmaya başladı. Efendimiz dua edince kumlar çekildi. Süraka kurtuldu. Biraz önce öldürmek için gelen Süraka, iman edip dönecekti. Tam bir mümin olarak yaşayacaktı hayatının sonuna kadar.

* * *

Medine’ye bir pazartesi ulaştılar. Gariptir; pazartesi günü doğdu ve pazartesi günü vefat etti. Medine’nin insanı yollara dökülmüş O’nu bekliyordu. Küçük kızlar, Mekke’de yaşıtlarını diri diri toprağa gömülmekten kurtaran bu güzel insana sevgiyle bakıyor ve "Seni seviyoruz" diyorlardı. O da "Vallahi ben de sizi seviyorum" diyordu. Medinelilerin dilinde o meşhur "taleal bedru aleyna (ay doğdu üzerimize)" şiirinin dizeleri sokak sokak yankılanıyordu.

Hicret tabii ki bir yazıda ele alınamayacak kadar çok yönlü ve zengin bir harekettir. Hicret, kaçış değil, yeni zemin yoklamadır. Dini, Mekke’nin dağlarından kurtarıp dünyaya açacak bir yürüyüştür. İnsanı medenileştirmedir. Başka bir bakışla, Medinelileştirmedir, yani şehirlileştirmedir. Sonraları bu hadise Hz. Ömer (RA) tarafından İslami (hicri) takvimin başı kabul edilmiştir.

Tarihin en büyük muhacirine sonsuz salat ve selam olsun.

NOT: Star TV’deki Dosta Doğru programımız perşembe akşamları saat 22.00’ye alınmıştır. İzleyicilerimize duyurulur.

SORALIM ÖĞRENELİM

Sigara abdesti bozar mı?

Servet KOÇAŞ/ANKARA

Sigara abdesti bozmaz. Ama sağlığa zararlı olan bu alışkanlıktan vazgeçelim.

Hicri yılbaşı ve hicret takvimi ne demektir?

Suzan GÜNER/RİZE

Hicri takvim, Hz. Muhammed’in (SAV) Mekke’den Medine’ye hicretini tarih başlangıcı, muharrem ayının birinci gününü de yılın başı olarak kabul eden bir takvim sistemidir. Hicri yıl, ayın dünya etrafındaki dolaşımını esas aldığından 354 gündür ve Miladi yıldan 11 gün daha azdır. İnsanlığın tarih boyunca önemli olayları başlangıç noktası kabul etme geleneği vardır. Nuh tufanı, Hz. İsa’nın doğumu, fil olayı gibi. Bu ve benzeri önemli olaylar başlangıç kabul edilip bu tarihlerden şu kadar önce veya şu kadar sonra diye diğer olayların zaman tespiti yapılır. Hicretin 17. yılında, Halife Hz. Ömer (RA) döneminde sahabenin ileri gelenleri toplandı. Bu toplantıda Hz. Ali’nin (RA) teklifiyle 622 yılındaki Hz. Peygamberimizin (SAV) Mekke’den Medine’ye hicreti, Müslümanlar için tarih başlangıcı kabul edildi. İlk hicret eden kafile, muharrem ayında hicret ettiğinden dolayı da bu yılın ilk ayı olarak muharrem ayı kabul edildi.

HANGİMİZİN günahı yok ki? Hangimiz melek kadar temiz, saf ve berrağız. Hiçbirimiz. Her birimizin kendimize göre bir günahı vardır. Kimimiz gıybet etmişizdir, kimimiz hak yemişiz, kimimiz haram kazanıp haram tüketmişiz, kimimiz komşumuzu rahatsız etmişiz, kimimiz daha başka günahlar işlemişizdir. En azından kalbimizle bile olsa günah işlemişizdir. Kötülük düşünüp kalbimize leke sıçratmışızdır.

Bu günahlardan hangisinden tövbe ettik veya tövbe ettiğimiz hangi günahımız bağışlandı. Bilmiyoruz. Yüce Allah bizim hakkımızda nasıl bir karar verecek, bunu da hiçbirimiz bilmiyoruz. Bildiğimiz tek şey, Allah’ın rahmetinden ümit kesemeyeceğimizdir. Çünkü ümitsiz insan imanını da yitirebilir. Yaşama sevincini, direncini kaybeder.

* * *

Son zamanlarda günah ve hata arama timleri kurduk sanki. Birbirimizin günahlarını dedektörle aramaya başladık. Aslında olması gereken bu değildir. Belki tam zıttı. Bizler kendi hatalarımızı görmeliyiz. Başkalarından önce kendimize bakmalıyız. İyilikte kendimizden daha üstte olanları, daha fazla iyilik yapanları görmeliyiz. Kötülük ve günahta ise kendimizden daha az günahkár olanlara bakmalıyız. Kendimizi herkesten daha günahkár görmeliyiz. Büyük insanlar hep böyle yapmışlar. Çağımızda işlediğimiz en büyük günahlardan birisi de kötülükleri ve günahları teşhir hastalığımızdır. Her gün televizyonlarda, dost sohbetlerinde bunun binlerce örneğini görebilmekteyiz. Maalesef en nezih ve özel toplantılarda bile insanları günah ve hatalarından dolayı fişleyebiliyoruz. Bundan da zaman zaman haz alıyoruz. Düşmüş olanı vurunca, yarın bizim de düşebileceğimizi hesaplamıyoruz.

Rabbimiz gizli ve açık her türlü günahı yasaklıyor (Enam 6/151). Ama günah işleyebileceğimizi de belirtiyor (Nisa 4/17). İnsanız. Hata edebiliriz. Ama bu hata ve günahları ilan etmemeliyiz. Günahımıza şahitler tutmamalıyız. Tek şahidimiz Rabbimiz olmalıdır. Ona yönelmeliyiz. Ondan gizli kalacak hiçbir gizli yoktur. Zira acılar paylaşılarak azalır belki ama günahlar paylaşılarak affettirilmez. Günahların açıkça söylenmesi, günaha karşı olması gereken direnci kırar. Onun için örtülü kalmalı. Allah perdeyi kaldırmadıkça kişi perdeyi kaldırmamalıdır. Günahını böbürlenerek anlatan günahının cezasını katmerleştirir.

Yüce Allah, bütün Müslümanların günahlarını bağışladığı halde günahlarını ortalığa yayanları affetmez. Peygamberimiz günahını açığa vuranı ikaz eder ve şöyle buyurur: Adamın biri gece kötü bir iş yapar. Yüce Allah o kişinin suçunu örter. Fakat o kimse sabah olunca rastladığı kişiye ben dün gece şöyle şöyle günah işledim, der. Allah da geceleyin örttüğü bu suçu ortaya saçar. Açığa çıkarır. Artık bu gizli günah açıkça işlenmiş hale gelir.

Peygamberimiz yanında yetişmiş olan dostları bu hususlarda çok hassaslardı. Bir gün Abdullah bin Mesud’a (RA) bir adam getirilir. Şu adama bakar mısın! Sakalından şarap damlıyor. Bu adama ceza verir misin, derler. Eskiden gayrimüslim bir deve çobanı olan ama sonraları Hz. Peygamber’in eğitiminden geçip Müslüman olan bu zarif sahabi, tam bir zarafet ve insanlık dersi verir. Peygamberimizin kusur, ayıp ve günahları araştırmayı yasakladığını hatırlatır. Sonra da kendiliğinden ortaya çıkan kusur ve ayıpların yargılanacağını ekler. İslam dinini; şiddet, terör, toleranssızlık ve merhametsizlikle eş olarak takdim eden art niyetlilerin veya bu din adına konuştuğunu zanneden sözde hocaların(!) elinden ancak Peygamber (SAV) döneminin temiz hassasiyetiyle kurtarabiliriz. Katışıksız, sadece vahye dayanan, radikallikten uzak, dini Allah için ve insanlık için yaşamakla özetleyebilecek Peygamber (SAV) dönemi.

Başkasının mahrem hayatına girilmemelidir. Aile mahremiyeti korunmalıdır. Bu mahremiyete sadakat göstermeyecek kadar ucuzlaşmış olanlara imkán verilmemelidir. Hz. Peygamber (SAV); başkasının konuştuklarını onlardan habersiz dinlemeyin. Onların ayıplarını araştırmayın, gizli hallerini ortaya çıkararak onların ahlakını zedelemeyin, buyuruyorlar. Hatta çıtayı yukarı doğru taşıyarak şu tehlikeyi işaret ediyor: Kim bir Müslüman’ın ayıplarını araştırırsa Allah da onun ayıplarını araştırır (ortaya çıkarır). Allah kimin ayıbını araştırırsa, onun herkesten gizli gözden uzakta yapmaya çalıştığı kusur ve ayıbını ortaya çıkarır ve onu herkese rezil eder.

Özel hayatın dokunulmazlığı olmalıdır. Yasal gereksinim ve insanlığa zararlı bir unsur içermedikçe kişilerin içyüzü ortaya saçılmamalıdır. Şeref ve onur korunmalıdır. Hz. Peygamber (SAV); kim bir Müslüman’ın kusurlarını örterse, Allah da dünya ve ahirette onun kusurlarını örter. Kişi kardeşine yardım ettiği müddetçe Allah da o kuluna yardım eder, buyurur. Peygamberimiz (SAV); namus ve iffeti örtün, kim bunu zedelerse Allah da onu zedeler, ikazını yaparak hálá bu hastalığını tedavi edemeyenlere karşı ayrı bir caydırıcılık yöntemini kullanır. Zarar verirsen zarar görürsün. Ama erdemli tavır, zarar görürüm korkusuyla değil, insani duygulardan dolayı insanları hoş görüp affetmektir.

* * *

Belki en zor günde, mahşerde Allah’ın huzurunda günahlarımız birbiri ardınca ortaya döküldüğünde yaşayacağımız şu manzara bize örnek olur: Kıyamet günü Yüce Allah, mümin kulunu hesaba çeker. Onu kendine hiç kimsenin görmeyeceği, duymayacağı şekilde yaklaştırır ve şu günahını hatırlıyor musun diye sorar. Kul hepsini itiraf eder, her şeyin bittiğini zanneder. Tam o esnada Yüce Allah, günahlarını dünyada halktan gizlemiştim, şimdi de o günahları bağışlıyorum, buyurur.

Evet. Günahları, kaçamakları itiraf etmek erdem değildir. Allah örttüyse örtelim. Ama bilelim ki bu rahmet, yani Yüce Allah’ın günahları örtmesi bize günah işleme hakkını ve haklılığını vermez.

SORALIM ÖĞRENELİM

Dua ne demektir? Duada nelere dikkat etmeliyiz?

Dua din literatüründe, insanın bütün benliğiyle Allah’a yönelerek maddi ve manevi isteklerini O’na arz etmesi demektir. Duanın ana gayesi, insanın halini Allah’a arz etmesi ve O’na niyazda bulunması olduğuna göre dua, Allah ile kul arasında bir diyalog anlamı taşır. Bir başka deyişle dua sınırlı, sonlu ve gücü sınırlı olan varlığın sınırsız ve sonsuz kudret sahibi ile kurduğu bir köprüdür. Özet olarak duanın yöntemi şöyledir: Dua gönülden, gizlice ve alçak sesle yapılmalı, mübarek vakit ve yerler tercih edilmeli, kıbleye yönelerek ve Allah’ın adıyla başlanarak, günahlara pişmanlık duyularak yapılmalı, kabulü için acele edilmemeli, kabul edileceğine inanarak duaya ısrarla devam edilmeli, sebepler dünyasında yaşadığının bilincine ererek talep ettiği şey birtakım sebeplere bağlıysa önce bu sebepleri yerine getirmeli, yani fiili duasını yapmalıdır. Ayrıca kişi isteğini Allah’a arz etmeden önce Allah’a hamdü sena Peygamber’e (SAV) salat ve selam getirmelidir.

İslamın şartı 5 denilir. Doğru mudur?Sait ŞAHİN/ADANA

Halkımız arasında İslam’ın gayesi olarak bilinen ve Hz. Peygamber’in (SAV) meşhur hadisinde de ifade edilen hususlar, dinimizin inanç ve ibadetler konusundaki temel esaslarına dikkat çekmektedir. İslam’ın sadece bunlarla sınırlı olduğunu ve bunların yerine getirilmesi halinde yeterli olacağını düşünmek yanlıştır. Zira, İslam’ın inanç, ibadet ve ahlak alanında öngördüğü ve yaşanmasını istediği diğer hususlara da riayet edilmedikçe gerçek bir İslamiyet’ten söz etmek mümkün değildir. Dolayısıyla Hz. Peygamber’in (SAV) hadisinde belirtilen hususları İslam’ın temel dinamikleri şeklinde anlamak gerekir. Aksi yöndeki düşünce ve değerlendirmeler isabetli değildir.

YENİ bir yılın kapsındayız. Birkaç gün sonra bir takvim yılını geride bırakacağız. Tatlı ve acı hatıralarıyla bir yıl uzaklarda kalacak. Aslında her birimizin yaş kütüğüne bir yıl daha eklenecek. Her canlı için kaçınılmaz olan gerekli sona doğru biraz daha yaklaşacağız. Bu gerçeği ürkmeden, korkmadan, telaşa kapılmadan görebilmek lazım.

Yeni yıla girerken hep beraber muhasebede (özeleştiride) bulunalım. Kendimize acımadan, gerçekleri görerek, ders almaya çabalayarak hayatımızı gözden geçirelim. Nerede hata yaptık, yapmamamız gereken neleri yaptık? Nerede doğru şeyler yaptık. Hangi doğruları hayatımıza taşıdık. Bu geçen yıl içinde başkaları tarafından bilindiğinde "yüzümüzü kızartacak" neler yaptık. Hani kul bilmese de Allah (CC) biliyor ya! Hani kul unutur da Allah kandırılamaz ya! Hani kul kandırılabilir de Allah kandırılamaz ya! İşte kaç tane böyle günah, "bozuk ve kirli iş" yaptık acaba! Belki de hiç yapmamışız. Belki de manevi sicilimiz çok temizdir. Keşke böyleyim diyenlerden olabilseydik. Keşke Yüce Rabbin huzuruna hemencecik çıkabilecek kadar temiz ve duru olabilseydik. Keşke ya Rabbi, şu an beni alsan karşına çıkabilecek kadar temiz, hazır ve donanımlıyım diyebilseydik.

* * *

İç muhasebe konusunda en zirvedeki isimlerden biri olan Hz. Ömer (RA) bir hutbesinde önündeki cemaati şöyle uyarıyordu: "Hesaba çekilmeden önce kendinizi hesaba çekiniz. Amelleriniz tartılmadan önce, kendi amellerinizi tartın. Hesaba çekilmek üzere, kıyamet günündeki büyük duruş (arz) ve huzura alınma için gerekli hazırlıkları yapınız. O gün huzura alınırsınız, öyle ki size ait hiçbir sır gizli kalmayacak, bütün sırlar meydana çıkacak."

Doğru, hesaba çekileceğiz. Çok uzak olmayan yakın bir gelecekte. Herkesin hesabı kedisine ne de çok yakındır değil mi? Ameller de tartılacak. İyilikler ve kötülükler; günahlar ve sevaplar; zulümler ve bağışlamalar, hepsi tartılacak. Ters bir bakışımız veya sevgi dolu bir tebessümümüz. Hepsi, ama hepsi tartılacak. "Affedilmemiş bütün günahlar veya kirletilmemiş bütün iyilikler" o gün teraziye konacak.

Ve mahşer gününde hesap için getirileceğiz. Yalan ve yanlışlık üzerine kurulan dostluklar o gün pek fayda sağlamayacak. Kuran-ı Kerim çok net bir ifadeyle bizi uyarıyor: "Dostlar o gün birbirlerine düşmandır, takva sahipleri hariç" (Zuhref, 67). Zor bir gün. Çetin bir dönemeç. Tanıdık, tanıdığından kaçacak. Yüce Kitap bunu öylesine çarpıcı bir dille anlatır ki; mahşer günü veya öncesinde, "İşte o gün kişi kardeşinden, annesinden, babasından, eşinden ve çocuklarından kaçar. O gün herkesin kendine yetip artacak bir derdi vardır" (Abese, 34/37).

Yaşadığımız günlere hiç benzemeyen bir gün! Yaşadığımız dünyaya hiç benzemeyen bir álem! İnsan çocuğundan kaçar mı? Bu dünyada belki kaçmaz ama o gün kaçacak. Acaba benden bir şey isteyecek mi diye! Bir günahını yüklemek ister mi diye, kaçacak. Baba ve anneden de kaçılacak. Kuran böyle diyor. Bugün için bu ifadeleri anlamakta zorlananınız çıkar belki. O kadar çetin mi o gün diye sorabilir bir kısmımız. Evet, o kadar zor ve çetin. Çünkü o gün, bugün değildir. Bugüne hiç benzemeyecektir. O gün yüzü ak olanlardan olmayı dileyelim. Rabbim, tümünüzü onlardan eylesin.

Ve o gün bütün sırlar ortaya saçılacak. Kimsenin gizlisi, saklısı kalmayacak. Aman duyulmasın dediğimiz her şey apaçık konuşulacak. Bilinmesin dediğimiz bütün gizlilikler ortaya konacak. İnsanlar kıskıvrak yakalanacaklar. İtiraz edecek bir makam da yok ki o gün. Kimi yalanlayacağız ki! Kime itiraz edebileceğiz ki! Allah’la muhatap olanın, başka muhataba ihtiyacı var mı? Ne dersiniz, yukarıdan beri yazdıklarım ürkütücü mü? Belki içinizden birazcık da olsa kızmışsınızdır. Yeni bir yılın arifesinde zor cümleler bunlar diyeniniz olmuştur belki. O zaman ben sorayım; ne zaman yazılmalı bunlar. Yazmak için en uygun zaman dilimi hangisidir dersiniz. İç muhasebe için bugünlerden daha uygun olanı var mı? Veya yazmasak, hatırlatmasak bunları, olmayacak mı, bütün bunlar. Duvarın ötesini göremeyenin, duvarın ötesi yok demesi mümkün mü? Tabii ki hayır.

* * *

Bizi ürküten bu muhasebe duygusu, sevgili Peygamberimizi de korkutmuş ve gözyaşları dökmesine sebep olmuştur. Abdullah bin Mesud (RA) anlatıyor: Bir gün Peygamberimiz (SAV) bana, "İbni Mesud! Hadi bize Kuran oku!" buyurdu. Ben de, "Kuran sana indirilmişken ben mi sana Kuran okuyacağım" diye sordum. Peygamberimiz, "Kuran-ı Kerim’i başkasından dinlemeyi çok severim" buyurdu.

Bunun üzerine kendisine Nisa Suresi’ni okumaya başladım. "Ey Muhammed! Kıyamet günü her ümmetin içinden bir şahit çıkardığımız, seni de bunların aleyhine şahit tuttuğumuz zaman bakalım halleri nasıl olacak" (Nisa, 41) ayetine gelince, Resulullah’ın sesini duydum. Bana, "Şimdilik yeter" diyordu. Durdum. Başımı kaldırıp baktım, iki gözü iki çeşme ağlıyordu.

Yeni yıla girerken tabii ki birbirimizi arayacak, yeni yıl hayırlar, güzellikler getirsin diyeceğiz. Sevineceğiz. Ama zamanımızdan birazını da muhasebeye ayıralım. Yazımızı sevgili Peygamberimizin oturduğu mecliste en az yüz defa okuduğu şu duayla bitirelim: "Allah’ım! Beni bağışla ve tevbemi kabul et. Çünkü sen, tövbeleri kabul eden, koruyup gözetensin."

SORALIM ÖĞRENELİM

Kalbime bazen dini konularla ilgili kötü vesveseler geliyor. Bundan sorumlu olur muyum?

Harun KOCA/ MANİSA

Sözlükte fısıltı, hışırtı gibi gizli söz, fiskos, kuruntu, gibi anlamlara gelen vesvese; şeytanın kötü bir işin yapılması, iyi bir işin terk edilmesi veya geciktirilmesi ya da eksik yapılması için insanı kışkırtması, aklını çelmesi, nefsin bayağı arzularına uymaya teşvik etmesi anlamında da kullanılır. Vesvese kelimesi Kuran-ı Kerim’de dört yerde geçmektedir. Vesvesecinin (vesvas) şerrinden Allah’a sığınılması emredilmiş (Nas, 114/1-6). Şeytanın Hz. Adem ile eşini cennetten vesvese yoluyla çıkardığı bildirilerek müminlerin bu konuda duyarlı olmaları ısrarla istenmiştir (A’raf, 7/20). Hz. Peygamber de müminlere vesvese ile hareket etmemelerini tavsiye etmiş, vesvesenin dini, hukuki bir hüküm doğurmayacağını bildirmiştir (Buhari, Talak, 11). Visvas da aynı anlamdadır. Kişi kalbine doğan düşüncelerinden, eyleme dönüştürülmedikçe sorumlu değildir. Buna göre kalbe doğan vesvese sebebiyle kişinin dinine zarar gelmez. Kişi vesveseden etkilenmemeli, kendisine iyi şeyler telkin etmeli ve hatta Felak ve Nas surelerini okuyarak manen kendini güçlendirmeye çalışmalıdır.

Sonradan Müslüman olan bir kişinin sünnet olup ismini değiştirmesi şart mıdır?

Zeki GÜR/NİĞDE

Müslüman olmanın tek şartı, kelime-i şehadet getirmek, yani Allah’ın birliğini ve Hz. Muhammed’in (SAV) Allah’ın kulu ve peygamberi olduğunu kabul etmektir. İslam dinine giren kimse için sünnet olmak, dinimizin inanç esaslarından biri olmamakla birlikte önemlidir. İsim değiştirmek ise zorunlu değildir. Ancak ihtida (İslam’a giriş) belgesi almak isteyenler, benimsediği bir Müslüman ismini belgeye yazdırmalıdır. Özet olarak şunu deriz: Tıbbi bir problem olmadıktan sonra İslam’a girenlerin sünnet olması ve güzel çağrışım yapacak bir isim almaları uygun olur.

BUGÜN bayram. Sevinç günü. Sevgi günü. Hatırlama ve hatırlanma günü. Yeryüzüne daha güvenle, rahmet ve sevgiyle dokunma günü. Kendimize, eşimize çocuğumuza, çevremize, insanlara ve hatta ciğer kovalayan kediye tebessümle bakma günü. Bugün aynaya bakarken gülümseyin. Yüce Allah’ın güzel yarattığı çehrenize şükretmek için gülümseyin.

Konuşabildiğinize şükredin. Yürüyebildiğinize, görebildiğinize, koşabildiğinize, nefes alıp verebildiğinize şükredin.

Saydığım bu nimetlerden yoksun olan yüz binlerce insanımızı düşünün. Onlara da sabır ve güç dileyin.

Kur’an-ı Kerim’in buyurduğu gibi; ’Allah’ın nimetlerini sayarsanız bitiremezsiniz!’ Hangi nimetin şükrünü gereğini yerine getirebiliyoruz ki!...

* * *

Sevgili peygamberimiz bir gün; "Hiç kimse ibadetiyle Allah’ın üzerine bir hak oluşturamaz. Yüce Allah’a bu ibadetlerimiz karşılığında beni cennete koymak zorundasın diyemez" deyince; sahabe, "Siz de mi Ey Allah’ın Resulü?" diye sordular.

Efendimiz (sav) "Evet, ben de diyemem. Ne var ki, Allah beni rahmetiyle kuşatırsa ancak affolurum" diye cevap buyurdular.

İbadet affolmak için şart ama affettirecek olan bu ibadetin ruhu, niyeti, ihlası ve Allah’a yakın olmasıdır.

Hz. Ali (ra) zengin olmayan bir insandı. Fakirlere yeterince yardımcı olamadığı için de üzülüyordu. Bu üzüntüsünü peygamberimizle paylaştı.

Şöyle dedi: "Ey Allah’ın Rasulü; ben ve birçok arkadaşım fakirlere yüklüce yardımda bulunamıyoruz. Bu sevaptan mahrum kalıyoruz. Bu konuda varlıklı arkadaşlarımız bizleri geçiyorlar. Allah’ın Resulü bize bir çözüm önerir mi?"

Sevgili peygamberimiz şöyle buyurdular: "İnsanlara güzel söz söyleyin. Zira güzel ve tatlı söz söylemek de sadakadır."

Evet bugün hepimiz birbirimize güzel söz söyleyelim. İlahiyatçımız, işadamımız, siyasetçimiz, gazetecimiz, televizyoncumuz, programcımız, büyüğümüz, küçüğümüz herkes ama herkes bu gün ’güzel söz’ söylemek için gayret etsin.

* * *

Bugün şeytanlar ümitsizliğe kapılsın. Bu topraklar üzerinde bize yer yok desinler.

Şeytanları umutsuz yapmanın yolu; nefsin kötü arzularına gem vurmak, çevreye iyilik ve merhamet sunmak, Allah’a yönelmek, tanıdık-tanımadık herkesle kucaklaşmak ve erdem adına hangi güzellikler varsa tümünü yapmakla mümkündür.

İyilik yapamadığından şikáyetçi olan bir başkasına peygamberimiz (sav), "Eşinin ağzına verdiğin bir lokma ekmek sadakadır" buyurarak iyilik kapısını sonuna kadar açmıştır.

Hiçbir şey yapamıyor musun? Eşine bir lokma ikram et. Ne denli derin ufuklar açıyor Peygamberimiz değil mi?

Bugün baba ve annemize mutlaka ulaşalım. Gidemiyorsak, uzaksa yerleri, telefonlaşalım. Hem de en erken vakitte.

Ahirete göçmüşlerse mezarlarına koşalım. Onlarla geçirdiğimiz günleri hatırlayalım. Kur’an-ı Kerim’in öğrettiği duayla onlara dua edelim.

"Allah’ım! Baba ve anneme rahmet ve merhamet et. Tıpkı ben küçükken beni koruyup kolladıkları gibi" diyelim.

O an mezarlarından gül kokusu geldiğini hissedeceksiniz.

Hz. Peygamber (sav) bir yolculuk dönüşü, annesinin ebva’daki mezarının yanında uzunca oturmuş ve gözyaşı dökmüştür.

Hangi varlık anne kadar aziz olabilir! Kim anne kadar yanabilir! Annenin boşluğunu kim doldurabilir!

Özellikle maddi imkanları çok olmasına rağmen anne veya babasını ihmal etmiş olanlara, onları sokağa ve insafsızlığa terk etmiş olanlara bu bayramda; "Merhamet etmeyene merhamet olunmaz" sözünü hatırlatmaktan başka ne yapabiliriz ki...

* * *

Merhameti unutmuş olan birini gördüğünde hayretini ifade eden Hz. Peygamberin şu sözlerinden daha anlamlısını diyebilir miyiz? Sanmıyorum:

"Sen gönül kapını Allah’a kapatıp merhamet etmiyorsan, Muhammed ne yapabilir ki!"

Hepinizin bayramını kutluyorum. Allah bize ve milletimize acı göstermesin. Ezanımızla, bayrağımızla, ülkemizle birliğimizi devam ettirsin.

SORALIM ÖĞRENELİM

3 aylık çocuğumu aldırmam mümkün mü?

Suna ARDIÇ/AFYON

Henüz dört aylık olmayan gebeliğe son verilebileceği görüşünde olan bazı alimler varsa da, gebelik gerçekleştikten sonra, dört aylık süre içinde de olsa, bir zaruret olmaksızın rahimdeki nutfe ve ceninin gerek ilaç, gerekse diğer etki ve işlemlerle düşürülmesi veya aldırılması (kürtaj) İslam bilginlerinin büyük çoğunluğu tarafından caiz görülmemiştir. Dört aylıktan sonra ise annenin hayatının kurtarılması dışında bir sebeple gebeliğe son vermenin (kürtajın) haram ve cinayet hükmünde olduğunda İslam müştehit ve fatihleri ittifak etmişlerdir. Sonuç olarak denilebilir ki, gebeliği önleyici tedbirlere başvurarak doğumu kontrol altında bulundurmak, istenmeyen durumlarda gebeliğe engel olmak caiz ve mümkündür. Ancak, gebelikten sonra, haklı, kesin ve meşru bir zaruret olmaksızın, düşürmek veya aldırmak (kürtaj) yolu ile bir canlının hayatına son verilmesi caiz değildir.

Zina yapan kişi ne yapmalıdır?

Ahmet ÜNAL/ANKARA

İslam dininde kesin olarak yasaklanmış büyük günahlardan birisi de zinadır. Zina fiili öteden beri ahlak ve hukuk düzenlerinin ve aile yuvalarının yıkılmasına neden olmaktadır. Bu bakımdan Kur’an-ı Kerim’de "Zinaya yaklaşmayın. Zira o, bir hayasızlıktır ve çok kötü bir yoldur" (İsra 32) buyurulmaktadır. Zina eden kimse derhal tövbe etmeli, Yüce Allah’tan af dileyip günahının bağışlanmasını istemelidir. Dinimiz, kişilerin cinsel ihtiyaçlarının meşru bir şekilde giderilmesini öngörmektedir. Cinsi ihtiyacın giderilmesinin meşru yolu evlenmektir.

KURBAN ÜZERİNE<br>ÖNÜMÜZDEKİ hafta Kurban Bayramı’nı kutlayacağız. Hacılar Mekke ve Medine’de, bizler de ülkemizde kurban ve bayram şuurunu yeniden hatırlayacağız. Kurban, kesilen hayvana verilen ad olmakla beraber; Allah’a yaklaştıran veya kendisiyle Allah’a yaklaşılan şey anlamına gelir. Bütün dinlerin ortak ibadet ve ritüellerindendir. Kur’an-ı Kerim bunu anlatır (Hacc 34, 36; Kevser 2).

Hicretin ikinci yılından itibaren peygamberimiz her yıl kurban kesmiş, gücü yeten kimselere de kesmelerini emretmiştir. Hanefiler kurbanı vacip görmüş, diğer üç mezhep ise sünnet-i müekkede (yani farz ve vacip gücünden olmamakla beraber sık sık, devamlı uygulanan ibadet) olarak kabul etmişlerdir.

Bizler kurbanı, bayram günlerinde kesilen ve eti dağıtılan bir hayvanla ilgili işlem olarak görmüşüz yıllarca. İşin et ile ilgili olan kısmı böyle. Ama kurban şuuru çok öte anlamlar taşır. Bizler Kurban Bayramı’nda, Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail’in Yüce Allah’ın emrine tam bir itaat konusunda verdikleri başarılı imtihanın hatırasını tazeleriz. Kurbandan; Hz. İbrahim, Hz. İsmail, gönderilen kurban ve kurban işlemi dörtgeninde trajik olarak sunulan olayın çok ötesinde fedakárlık, ihlas, samimiyet anlaşılmalıdır.

Kurbanın hedefi, bunu hatırlatmaktır. Hayvan da olsa neticede bir can alıyorsun. Ve bununla da günaha girmiyorsun. Ama Allah rızası için yapılan bu işlemin hakkını verebiliyor musun? Kestiğin kurbana layık mısın? O hayvan senden razı olacak mı? Kurban günlerinde; içindeki kin, nefret, düşmanlık, çekememezlik, zulüm, ihanet, isyan gibi menfi bütün duyguları da kurban edebiliyor musun? Hz. İsmail’in boyun eğdiği gibi sen de Yüce Allah’a boyun eğebiliyor musun? Egonu yenip, bencilliği bir kenara atıp insana, insanca muamele edebiliyor musun? Başkasının kusurundan önce kendi hatalarını görebiliyor musun? Artık hata ve günahlarından vazgeçme anlamında simgesel bir fedakárlığa hazır mısın? Kurbandan önce bütün bu soruları kendimize soralım bayram sabahı.

Hayvan haklarını korumak adına kurbana karşı olmak yanlıştır. Zira her gün yüz binlerce hayvan kesilmektedir. Karşı olunması gereken; kurban işinin bilinçsizce, sağlık koşullarından uzak bir şekilde yerine getirilmesi olmalıdır. Kurban, ibadete aracı olan kutsal bir varlıktır. Onun özenle, saygı duyarak, hakaret etmeden, küçümsemeden, işkencesiz, sağlıklı şartlara uygun ve en az acıyla kurban edilmesi gerekir.

Hz. Peygamber (SAV), hayvanın gözü önünde bıçağını keskinleştiren ve hayvanları birbiri önünde kesen birini gördüğünde, "Neden böyle yapıyorsun! Bu hayvanı iki kez mi öldüreceksin" buyurarak ikaz etmiştir. "Hayvana iyi davranın, eziyet etmeyin" buyurarak kurbanın incitilmemesi gerektiğini ısrarla belirtmiştir.

Belli yaşa gelmemiş körpe hayvanların kurban olmayacağını belirterek ekolojik dengeyi korumuştur. Bu nedenle de; kasap kadar usta olmayanların kurbanımı ben yerine getireceğim düşüncesiyle hayvana eziyet etmesi günahtır, vebaldir. İslam fıkıhçıları hayvana daha az acı verecekse, şoklama ile -bu durumla ölmemek koşuluyla- hayvanların sersemletilebileceğine olur vermişlerdir.

Kurban, kesim yerine götürülürken, taşınırken çok özen gösterilmeli, horlanmamalı, eziyet edilmemelidir. Bilinmeli ki, o kurbanın da bizden alacağı olabilir. O da ahirette bize hesap sorabilir. Peygamberimiz (SAV) "Her nefes alıp veren canlının hakkı ve hesabı vardır" derken buna dikkat çeker. Eskiler kesim yerine gelirken kurbanlık hayvanın gözlerini bağlayarak olabildiğince merhametli davranmışlardır. Kurbanın bir can taşıdığını, ruhu olduğunu, kendi álemlerince hayatları olduğunu unutmayalım.

BAYRAM ÜZERİNE

Bayram, sevinç ve güzellikleri paylaşma günleridir. Dargınlar barışmalı, yakınları, dostları, tanıdıkları ziyaret etmeli. Tanınan tanınmayan herkese selam verilmeli. Yakınlıkları, sevgileri pekiştirilmeli. Hastaneler, çocuk yurtları, yoksul evleri ziyaret edilip hediyeler verilmelidir. Çocuklar sevindirilmeli, yoksullar, kimsesizler, gücü yetmeyenler hatırlanmalı. Şehit ailelerine yalnız olmadıkları hissettirilmelidir.

Bayram namazı ihmal edilmemelidir. Hz. Peygamber (SAV) zamanında kızlar ve kadınlar da bayram namazına katılmışlardır. Ümmü Atiyye (RA) der ki: "Bayram günlerinde biz kadınlara namaz kılmamız emredilirdi. Kadınlar, erkeklerin arka tarafında olur, onlarla birlikte tekbir getirir ve dua ederlerdi" (Buhari, İydeyn, 12). (Buradan, kadınlara bayram namazının vacip olduğu hükmü çıkarılmaz. Ancak gitmeleri tavsiye edilir.) Hz. Peygamber (SAV) bayram günü tef çalıp eğlenen insanlara karşı çıkanları gördüğünde onlara müdahale eder ve toleranslı davranır, "Bu onların bayram günüdür, onlara ilişmeyin" buyururlardı.

Bayramda çocuklara özel bir ilgi göstermeliyiz. Sadece kendi çocuğumuza değil, bütün çocuklara. Özellikle de babasız-annesiz çocuklara. Keşke her annesiz-babasız çocuğun sembolik anlamda da olsa bir babası ve annesi olsaydı. En azından özel günlerde evine konuk etseydi. Hz. Peygamber (SAV), babası Uhud harbinde şehit düşen bir çocuğu ağlarken gördüğünde -bir bayram sabahı- başını okşamış, kucağına almış ve şöyle buyurmuştur: "Ben senin baban olayım, Aişe de senin annen olsun ister misin?"

Kalbim çok katı diyen bir başkasına da, "Kalbinin yumuşaması ve işlerinin düzgün gitmesi için yetim başı okşa, ihtiyaçlarını gider, ona yediğinden yedir" buyurmuştur.

Hepinizin bayramını şimdiden kutluyorum.

NOT: Salı akşamı saat 24.00’te Star TV’deki "Dosta Doğru" programında kurbanla ilgili bütün sorularınızı cevaplayacağım.

SORALIM  ÖĞRENELİM

Aldığım büyükbaş hayvana daha sonra başkalarını ortak edebilir miyim?

İsmail HOTOĞLU/ÇANKIRI

Büyükbaş hayvanlar bir kişiden yedi kişiye kadar ortak olarak kurban edilebilir. Böyle bir hayvan, yedi kişiye kadar ortak olarak satın alınabileceği gibi, alındıktan sonra veya elde bulunan büyükbaş hayvana yedi kişiyi geçmemek kaydıyla başkaları da ortak edilebilir.

Taksitle kurban alınabilir mi?

Zerrin ORHAN/İSTANBUL

Kişi, mülkiyetinde bulunan ve kurbanlık özellikleri taşıyan hayvanı, kurban olarak kesebilir. Bu itibarla ister peşin ister taksitle olsun satın aldığı hayvan kişinin mülkiyetine geçtiğinden, bu hayvanın kurban edilmesinde sakınca yoktur.

Kurban keserken nelere dikkat edilmelidir?

Filiz TANRIKULU/BURSA

Kurban edilecek hayvana acı çektirilmemeli ve eziyet verilmemelidir. Hayvanlar ehil kişiler tarafından kesilmeli ve kesim işlemi süratli bir şekilde yerine getirilmelidir. Ayrıca, çevre temizliği ve ekolojik dengenin korunması için gerekli tedbirler alınmalıdır. Kurban kesimi esnasında, psikolojik açıdan etkilenmemeleri için çocukların kesim mahallinden uzak tutulmalarına dikkat edilmelidir. Aynı şekilde, hayvanların diğerinin kesimini görecek şekilde yan yana bulundurulmamalarına özen gösterilmelidir.

Medine ziyaretçilerine ithafen<br><br>EY Allah’ın Resulü! Huzurundayım. Medine’deyim. Mezarını örten soğuk demirin içimi ısıttığı uzaklıktayım. Ellerimi uzatsam mezarına dokunacağım, o kadar yakındayım. Seni örten toprağın ötesindeki Sen’i, görmek için önünden geçenlerin içindeyim. Kubbende, derinden derine duvarları okşayıp gelen salat ve selamın yankıları var. Benim de dudaklarımda; ’salat ve selam sana ey Nebi!’ duası. Salat ve esenlik sana ey iki cihanın güzeli, ey Medine’nin gülü, ey sevgililer sevgilisi...

* * *

Huzurundayım. Şakaklarına birkaç gün içinde düşüveren akları sayıyorum. Sayıları belki 15-20. Şakaklarının, saçlarının aniden beyaza dönmesi ürkütüyor beni... Ağır geliyor bana. Soracak oluyorum: "Ey Resul! Ne oldu sana, neden birden saçlarına ak düştü" diye. Sadık dostun Hz. Ebu Bekir (r.a.)’e verdiğin o cevap aklıma geliveriyor. Derinden sarıyor beni. Ebu Bekir! Hud ve Vakıa sureleri ihtiyarlattı beni! Hiç eğri durmamış hiç eğilmemiş peygamberi birkaç günde ihtiyarlatan ayet "Ey Muhammed! Emir olunduğun gibi dosdoğru hareket et!" uyarısıydı. Sanki ayet diyordu ki, bilesin ki kimsenin ayrıcalığı yoktur, kurtuluş senedi imzalanmamıştır. Allah’ın Resulü olsan da çizginde aynen öyle dur, hiç değişme! Aksi takdirde ateş sana da dokunur. Hatırası bile sarsıyordu.

Huzurundayım. Tebuk yolculuğunda, dinlendiğin ağacın dibindeyim. Bir anne kuş telaş içinde, sağa sola dalıyor, bağrışıp duruyor. Hemen ayağa kalkıyorsun. Etrafa seslenip; kim bu anne kuşu tedirgin etti diye soruyorsun. Arkadaşların ellerinde tuttukları yavru kuşlarla yanına geliyorlar. Meğer ağacın tepesindeki yuvadan almışlar. Anne kuşun feryadı bunaymış. "Hiç oynaşıyoruz", diyorlar. Hemen yavruları yerine koyun, anne kuşu tedirgin ettiniz, üzdünüz diyorsun. Yavrular yuvasına konuncaya kadar kuş kadar hafif yüreğindeki tedirginliğin devam ediyor.

Ey Resul! Bizimse yüreğimiz taş kadar sert. Kaskatı kesilmiş. Baksan bize, tanıyamayacaksın. Sevdiklerin sadık dostlarına hiç benzetemeyeceksin. Evet, aynen böyle, hiç benzetemeyeceksin. Halbuki aynı Kuran’ı biz de okuyoruz, aynı sözleri biz de duyuyoruz. Sadece duyuyoruz! Duymak anlamak için yetmiyor! Kuran’ı açılmasın diye kılıfına koymuşuz. Evimizin en güzel yerine. Güzel hafızlarımızın okuyuşlarıyla da duygulanmışız belki ama o ayetler ne anlatıyor diye içine hiç bakmamışız. Kuran’ı Kerim’i baştan sona meal veya tefsiriyle okuyan kaçımız var ki!

Huzurundayım. Sağımda solumda benimle aynı dini taşıyan insanlarla beraberim. Ama aramızda sevgi, birlik, beraberlik, diğerkamlık, fedakarlık duyguları ne kadar da azalmış. Neden diye soracak oluyorum sana Ey Resul! Soruyorum da nerede yanlışlık yaptık, neden birbirimizin kuyusunu kazıyoruz. Birbirimize hoşgörü, merhamet, sevgi, tolerans göstermiyoruz. Neden geçeceğimiz yollara tuzaklar serpiştirmişiz. Neden coğrafyamız bir kin ve nefret tarlasına dönüşmüş, neden! Sanki derinden gelen bir ses senin şu mübarek sözlerini hatırlatıyor: "(Gerçek) Müslüman, diğer Müslümana eliyle ve diliyle zarar vermeyen kişidir." Hadisinde geçen Müslümanı gerçek diye diye paranteze hapsettim. Gerçek Müslüman! Dedim.

Öyle olmazsa, sanki kendimizi bir an İslam dairesi dışında bulacağız diye korktum. Ağır olurdu. Kaldıramazdık. Ya peki, biz ne oluyoruz o zaman. Sadece Müslüman mı acaba. Sadece kelimede, kimlikte, cümlede, harfte, satırda Müslüman. Öyle ya.

Hani Müslüman hırsızlık yapmazdı, hani yalan söylemezdi, hak yemezdi, hani zülmetmezdi, hani zina etmezdi, hani gıybet etmezdi, hani gereksiz yere ot bile koparmazdı, hani bir hayvanı susuz yemsiz bırakmazdı, hani kadın dövmezdi, hani engelliye engel olmazdı, hani düşeni kaldırırdı, hani alın terini fakirle paylaşırdı, hani komşusu aç iken tok yatmazdı, hani işçinin hakkını teri soğumadan verirdi, hani kahine, sihirbaz ve büyücüye gitmezdi, hani düşmanına bile merhamet ederdi, hani darda kalan borçlusuna zaman tanırdı, hani haram parayı kursağına koymazdı, hani zulme rıza göstermediği gibi zalim de olmazdı, hani zalimin yanında mazlumun hakkını arardı, hani herkes uykudayken sırf Allah için seherde namaza kalkardı, hani bölücülükten, fitneden, ayrımcılıktan başkasını damgalamaktan uzak dururdu... hani... hani... hani...! Nerede o Müslüman...

* * *

Huzurundayım. Yanında Hz. Ebubekir (ra) Hz. Ömer (ra) uzanıyorlar. İki sadık ve güzel dostunla dinleniyorsun. İki dostundan Hz. Ebubekir (ra) sadık olmanın, vefanın, diğerkamlığın sembolüydü. Diğer yanındaki Hz. Ömer (ra) ise adaletin, kılı kırk defa yarmanın, hassasiyetin, teraziyi sağlam tutmanın sembolüydü. Sadakat (güvenilirlik) ve adalet insanlık için olmazsa olmaz temel direkler. İki yanında onlar var. Bize ne de çok şey hatırlatıyorlar. Kaybettiklerimizi hatırlatıyorlar. Toprağa gömdüğümüz iki ölmezi hatırlatıyorlar. İç alemimize, dış alemimize bakınız. Ne kadar özlüyoruz değil mi?

Ey Resul! Aslında arz edecek o kadar çok şey var ki! İtiraf edecek o kadar günahımız hatamız, sıkıntımız var ki! Biliyorum buyuracaksın ki itiraf ve tövbe, pişmanlık ve yönelmeler kula değil Yüce Allah’adır. Bizimki halimizi arz etmektir. İslam’da günahlar kula değil Allah’a affettirilir. Biliyorum. Belki binlerce dertten sadece birkaçıyla huzurundaydım. Şimdi ayrılıyorum. Şimdilik ayrılıyorum. Ayrılırken o huzur veren misk kokan güzelim mezarından, başı eğik bir şekilde birden Hz. Mevláná’nın sözleri içime geliyor. Sonra dudaklarıma. Mırıldanıyorum.

Pişmanlık ateşiyle dolu bir gönülle ve nemli gözlerle dua ve tövbe et. Zira çiçekler, güneşli ve ıslak yerlerde açar.

SORALIM ÖĞRENELİM

Şehitler nerdeler, nasıllar o alemde?

Ömer ERDOĞAN /İZMİR

Şehitler nerede, nasıldır cümlesiyle ifade ettiğiniz sorunuzu Bakara suresinin 154. ayetiyle Ali İmran suresinin 169-170. ayetleri açıklamakta, onların gerçekte ölmedikleri vurgulanmaktadır. Zira ölüm denilen hakikatin ruha değil bedene geldiği, ruhun bedenden ayrıldıktan sonra ölmeyeceği Allah’a imanı olanlar için bilinen bir gerçektir. Şehitlerin Allah rızası için canını feda etmeleri ve Allah indinde büyük nimetler görmekte olmaları, ilahi bir takdir ve lütuftur. Dünyamızda yaşayan yığın yığın insanlar ne şekilde olursa olsun bu dünyada yaşamayı gaye edinip ona elden çıkarmamak için çoğu zaman insanlıkla bağdaşmayacak düşük yaşantılara ve zillete katlanmayı kabullenirken, yüce bir gaye uğruna en değerli varlıkları olan hayatlarını feda eden yüksek ruhlu şehitlerimiz, Allah nezdindeki ulvi yaşantıya öncelikle layıktırlar.

Doğumdan sonraki lohusalık kaç gün devam eder?

Y. AKAY/ ANKARA

Lohusalık hali en fazla 40 gün devam eder. Eğer kan, 40 günden fazla sürerse fazla olanı istihazıdır, yani ibadete engel olmayan akıntı sayılır. Lohusalığın azının sınırı yoktur. 40 günden önce de kan kesilebilir. Bu durumda kadın 40 günün tamamlanmasını beklemez. Boy abdesti alınır. İbadet ve normal aile hayatına devam edilir.

YIL 1973. Uşak ilindeyim. Lise yılları. Rahmetli babam Uşak ilinin müftüsü. Uşak hacılarını -o yıllarda karayolundan hacca gidişler daha yaygındı- yolcu etmek için merkez caminin yanındayız. Mahşeri bir kalabalık var. Kafile başkanı, rahmetli babam. Herkeste tatlı bir heyecan gözleniyor. Ağlaşanlar, sarılanlar, dua eden ve isteyenler.

Benim gözüm ise 70-80 yaşlarında ihtiyar bir dedede. Beli iyice bükülmüş, kaşları gözünün içine sarkmış, nurani yüzlü bir ihtiyar. Bastonuna dayanmış, hacıları taşıyacak olan otobüsün tekerleklerini okşuyor. Bir yandan da gözyaşları döküyor. Belli ki mecalsiz. Belli ki güçsüz. Belli ki fakir. Belli ki hasretlik içinde. Belli ki içi yangın gibi. Belli ki gidemediği için teselliyi otobüse dokunmakta buluyor. O otobüs gidecek ya.

Yolcular otobüslere binerken ihtiyar, rahmetli babama yaklaştı. Ellerini sımsıkı tuttu ve şu cümlecikleri mırıldandı: "Ey badi saba (sabah rüzgárı)! Uğrarsa bir gün yolun semti harameyne (Mekke ve Medine civarına), tazimimi (selam ve saygımı) arzeyle resulü’s-sekaleyne (insanların ve cinlerin peygamberine)."

İşte ben o gün; haccın sadece bir ibadet olmadığını, onu ötesinde derin anlamları taşıdığını anladım. Aşk boyutunu, sevgi boyutunu, mana boyutunu, özlem boyutunu o gün kavradım. Haccın bir hesaba çekilmek olduğunu, mezara ve mahşere hazırlık olduğunu, Yüce Allah’a verilen sözün yenilenmesi olduğunu şuuruma yerleştirdim. Doğrudur, hac bütün bunların toplamıdır. Hac hayattaki bütün hatalardan tövbedir.

Bu büyük tövbeye, Kábe’yi ve Hazreti Peygamber’i (AS) şahit tutmaktır. Hz. Peygamber (SAV) ve dostlarının yaşadığı iklimi, coğrafyayı yakında görüp Kuran ve sünnetteki İslam’la kucaklaşmak için söz verme zeminidir. Günahlardan hicret etmektir. Hicretin iki merkezi olan Mekke ve Medine’ye dokunmaktır. Ve miracın çıkış noktası olan Kábe’yi ziyaret etmektir. Sadece bu mu? Tabii ki değil.

Dilerseniz hac ziyaretinde gezilecek önemli istasyonları ve neyi ifade ettiklerini düşünelim beraberce.

İhram: Mekke’ye girebilmek için mikat denilen Mekke dışındaki bölgelerde bütün elbiseler çıkarılır. Sadece iki beyaz havluya sarınılır. Vücudun süsü olan elbisedesiniz. İhramla makam ve mevki gösteren bütün eşyalardan soyutlanılır. Sanki mezara giren ölü gibi. Koku bile sürünemez. Av avlayamaz. Yeşillik koparamaz. Küfür, hakaret, sataşma, kin, nefret ve benzeri negatif bütün özelliklerinden de özellikle uzaklaşır. Aslında hayatının her safhasında olması gerektiği gibi olur orada. İhramlı hacısıyla Mekke bir anlamda, dünya barışının simgesi olacak bir pilot bölge seçilmiş gibidir. Kavga edemezsin, yeşillik koparamazsın, av hayvanını vuramazsın. Hatta avlanana avını gösteremezsin bile. Kendinizi üstün göremezsin. Başkasını üstün görüp de önünde eğilemezsin. Eşine yaklaşamazsın, ihramdan çıkana kadar. İhrama girdikten sonra nefsine hákim olacaksın. Kadınların ihramı kendi elbiseleridir. Erkeklerinki ise biri bele sarılan, ötekisi sırta alınan iki havlu.

Arafat: Mekke’ye 15 km uzaklıktaki büyük meydanlık. Peygamberimizin (SAV) veda haccında, hutbesini okuduğu mekán. Bayramdan bir gün önce arife günü oraya gelen hacı adayları güneş batımına kadar orada kalacaklar. Bütün bir gün boyu Kuran okuyacak, namaz kılacak, hayatının muhasebesini yapacak, tövbe edecek, helalleşecek ve yapılan duaya amin diyecek. Çadırların içinde grup grup günahına ağlayanı var, hatalarına yananı. İyiliklerini çok az göreni, eyvah ben bütün bir hayat boş yaşamışım diyeni. Tam bir muhasebe meydanı. Tıpkı mezardan kalkmış, mahşer yerine gitmek için bekleyen insanlar gibi. Ne olacağını, nelerle karşılaşacağını bilemeyen; endişe ve ümit içinde olan insan gibi. Arafat, haccın olmazsa olmaz şartıdır. Arafat’ı kaçıran, haccı kaçırmıştır. Tıpkı, mahşere çıkmayacak kimsenin olmayacağı gibi. Kim mahşerden kaçabilir? Mahşere çıkmasam diyebilecek var mı? Arafat’ta öğle ve ikindi namazları cem-i takdim ile birleştirilecek öğle vaktinde kılınır. Ve sonra Müzdelife’ye hareket beklenir.

Müzdelife: Güneş battıktan sonra Mekke ile Arafat arasında bulunan bu ara istasyona varılır. Milyonlarca insan, orada akşam ve yatsı namazlarını cem-i tehir ile (ertelenerek ve beraberce) kılar. Sonra şeytan için taş toplanır. Sabaha kadar beklenir. Dileyen kumların üzerinde uykuya dalar, dileyen ibadet eder. Çünkü bayram sabahıyla zor bir dönemece girilecektir.

Mina: Mekke’ye 10 km uzaklıktaki istasyon. Şeytan orada. Sembolik olarak bekliyor. Kaç asırdır sanki hep orada. Milyonlarca insan yürüyerek Mina’ya gelmiştir. Sonra ellerine aldıkları yedi tane ufak taşla büyük şeytanı taşlarlar. Bu bir tavırdır. Arınmadır. Dirilmedir. Şeytanla dostluğu bitirmedir. Şeytanla yolları ayırmadır. Şeytana, senin hoşuna gidecek bütün hareketleri, alışkanlıkları sana iade ediyorum demektir. Daha sonra Mina’da kurbanlar kesilir. Aslında kurban edilmesi gereken; isyan, kin, nefret, düşmanlık, günah, sevgisizlik, merhametsizlik ve benzeri menfi duygulardır. Onları orada bırakıp dönebilecek miyiz? Yoksa ülkemize bu hastalıklarla mı döneceğiz? O zaman haccın ne anlamı kalır. Hacı sıfatının ne kıymeti kalır? Değişmeden, arınmadan ne faydası olur?

Tavaf: Mahşer yeri. Orada Kábe var. Haccın ve káinatın merkezi. Etrafında dönülür. Bembeyazlar içinde. Milyonlarca insan. Kadını erkeği, büyüğü küçüğü. En üst makamdaki, en alt makamdaki veya makamsız olanı bir tarağın dişleri gibi eşittir. Özel muamele yok. Kayırılma yok. Hacer-i Esved’e dokunabilmek için yüz binlerce insan hamle yapıyor. Dokunamayan selam veriyor. Kábe mahşerin orta noktası ise Hacer-i Esved sanki mahşerdeki Hz. Peygamber’i (SAV) simgeliyor. Şefaat için insanlar nasıl toplanacaklarsa, O’nun etrafında onunla olmak için Hacer-i Esved’e öylesine sarılıyorlar. Siyah taş. Belki cennetten, belki Ebu Kubeys dağından alınma. Ama Kábe’de tavafın başlama noktası.

Tabii ki haccı anlamak için bu belli merkezi tanıtmak yetmez. Ama bu istasyonlar bile haccın turistik bir seyahat ve sadece bir farzı yerine getirmek olmadığını yeterince anlatıyor. Peki, hacdan döndüğümüzde böyle müthiş bir şuurla mı dönüyoruz? Onun cevabını da size bırakarak Efendimizin şu hadisini iletelim: "Kabul edilmiş bir haccın karşılığı cennettir."

SORALIM ÖĞRENELİM

Kaza namazı borcu olan nafile namaz kılabilir mi?

Şahnur ÇAĞRI/ANKARA

Kazaya kalmış namazların kazasıyla meşgul olmak, nafile namaz kılmaktan önemli ve önceliklidir. Ancak vakit namazları ile birlikte kılınan düzenli nafileler (revatib sünnetler) ve teravih namazı, imkánlar ölçüsünde kılınmalıdır. Hz. Peygamber (SAV) bir hadislerinde, "Kulun kıyamet günü ilk hesaba çekileceği konu, farz namazlarıdır. Eğer bu tamamsa işi kolaylaşmıştır. Aksi halde bakın bakalım nafileden bir şeyi var mıdır denir. Nafile ile farz eksikleri tamamlanır" buyurmuştur. (Tirmizi, salat, 188; İbn-i Mace ikame, 202)

Kabirdekiler ziyaretimizi duyarlar mı?

Ahmet AYBORAN/SİVAS

Kabir ziyareti sırasında konuşulanları, kabirdeki kişinin duyduğu ve verilen selamı aldığı hadislerle sabittir. Yüce Allah diledikten sonra ölüler ziyaretimizden haberdar olurlar. (Bk. Ez-Zebidi, Tecrid-i Sarih tercümesi, Kamil Miraf, Ankara 1985 4. cilt 580.)

Diş yaptırmak gusle engel mi? Çıkarmam gerekir mi?

Abdulaziz MELEMEN/SİİRT

Mazerete binaen diş taktırmak, kaplatmak ve doldurtmak caiz olup, abdest ve guslün kabulüne engel değildir. Ancak çıkarılıp takılabilir dişlerin gusülde ağız yıkanırken çıkarılması gerekir. Bu konuda bir mezhebin taklit edilmesi gerekmez.