Ücretsiz izinliye analık parası da sağlık hizmeti de yok

Adeta “Turpun büyüğü heybede” dedirten örneklerden geçilmiyor.
Reform ile kangren olan bir çok sorun çözülecekti... Her şey daha da iyi olacaktı...
Bir yılın sonunda önemli hak kayıpları kendini göstermeye başladı. Kanuna uygun olarak bağlanan emekli aylıkları artık yavaş yavaş düşmeye başladı. Telafi etmek için seyyanen zamlar veriliyor. Ama yetmeyecek...
Analık ve hastalık parası ödenmesi ile sağlık yardımı verilmesinde de ciddi kısıtlamalar söz konusu...
İki görüş yazısı
SGK’nın son günlerde yayınladığı bir genelge ile İzmir ve İstanbul’a yazdığı iki görüş yazısı çok tartışmalı ve hak kayıplarını da beraberinde getiriyor. Buna göre; İş Kanunu uyarınca ücretsiz izin hakkını kullanan işçi, bu sürede hastalanırsa ya da doğum yaparsa SGK hastalık parası ve analık parası ödemeyeceği gibi sağlık hizmeti de vermeyecek!
Alın size reform işte...
Neresini düzeltsek
Baştan şunu söylememiz gerekiyor; SGK’da bu tür görüş yazanların İş Kanunlarını/İş Hukukunu iyi bilmeleri gerekiyor. Aksi halde böyle yersiz ve yanlış görüşler yazmaktan kurutulamayacaklar. Vatandaşı da sürekli şekilde mağdur edecekler...

Analık ve hastalık parası şartı

Esasen işçi olarak çalışanlara hastalık ve analık parası ödenmesinde iki temel şart bulunmaktadır. Birincisi; sigorta vakasının rastladığı tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 sigorta gününün bulunması. İkincisi; sigortalılık niteliğinin sona ermemiş olmasıdır.

Sigortalılık ne zaman sona erer

İşçi olarak çalışanlar açısından sigortalılık genel bakımdan hizmet sözleşmesinin sona ermesiyle son bulur. Ama, 5510 sayılı Kanunun 9. maddesinde buna bir istisna getirilmiştir. Buna göre; hastalık ve analık hükümlerinin uygulanmasında sigortalılık;
a) İlgili kanunlar gereği sigortalının ücretsiz izinli olması, greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt yapması hallerinde, bu hallerin sona ermesini,
b) Diğer hallerde ise, birinci fıkrada belirtilen tarihleri (hizmet akdinin sona erdiği tarih), takip eden 10’uncu günden başlanarak yitirilmiş sayılır.
Görüldüğü gibi 10 günlük bir tampon süre sonunda sigortalılık niteliği sona eriyor...

SGK ücretsiz izinden ne anlıyor

SGK, İş Kanununun 56. maddesindeki 4 günlük ücretsiz yol izni ile 74. maddesindeki 6 aylık ücretsiz izin dışındaki ücretsiz izinleri tanımıyor, dahası bu haller dışındaki ücretsiz izin durumlarını hizmet sözleşmesinin sona ermesi olarak değerlendiriyor... Öyle ki, yayınladığı 2009/155 sayılı genelgesinde de diyor ki; bu haller dışında ücretsiz izin olmaz!
Sorun da buradan çıkıyor!
SGK’nın böyle bir değerlendirme yapması mümkün mü? “İlgili kanunlardaki” ücretsiz izin hali bu mudur? Hani nerede kaldı İş Kanununun esneklik hükümleri?
Örneğin; 4857 sayılı İş Kanununun 46. maddesindeki işveren tarafından verilen “diğer izin” ile 55. maddesindeki “diğer izinler”den ne anlamamız gerekiyor. Bunlar ücretsiz izin statüsünde değil mi? Kaldı ki, hizmet akdi ile çalışan sigortalıların hepsi mi İş Kanununa tabi, iş Kanununa tabi olmayıp da hizmet akdi ile çalışan sigortalıların ücretsiz izinlerinin hiç mi bir değeri yok?

İş hukukunun temel prensibi

Belirtelim ki, ücretsiz izin halinde hizmet akdi sona ermiş sayılmaz; ücretsiz izin, iş sözleşmesinin askıda kaldığı hallerdendir. Ve bu husus İş Hukukunun en temel prensiplerinden birisidir.

SGK geçmişe takılmış kalmış!

SGK başka bir yanlış daha yapıyor; yazdığı genelgelerinde ve görüş yazılarında eski 506 sayılı Kanunun tanımlarına/kavramlarına yer veriyor... Hani eski kanunlar yürürlükten kalkmıştı... Hatırlamıyorlar mı?
Örneğin, hastalık ve analık sigortası uygulamasında sigortalılık niteliğinin sona ermesinin anlatıldığı 2008/108 sayılı Genelgesinde aynen şöyle yazılmış;
“Kanunun 9’uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince, hastalık ve analık hükümlerinin uygulanmasında sigortalılık niteliğinin ödenen primin ilişkin olduğu günü takip eden 10’uncu günden başlanarak yitirilmiş sayılacaktır.”
Allah aşkına bu kadar da kör göz misali olur mu, 5510. sayılı Kanunun 9. maddesinde böyle bir ibare var mı?
Tabii ki de yok...
Ee, niye böyle yazıyorlar... Dedikleri gibi sonuç ortaya çıksın diye...
Peki yukarıda altını çizdiğimiz ibare uydurulmuş mu? Hayır ama...
01.10.2008 tarihi itibariyle mülga olmuş/yürürlükten kalkmış 506 sayılı Kanunun 107.maddesinde var böyle bir ibare...
Ama, artık o SSK kanunu uygulanmıyor ki...
Sözün bittiği nokta...
Ücretsiz izinlilere sağlık hakkı da yok
Evet bir de bu çıktı... İki durum dışında ücretsiz izinli olanların ay içerisinde gün sayıları sıfır “0” ise sağlık yardımı alamayacaklar... İşverenin bunları işten çıkarmamış olmasının da bir önemi yok... SGK’ya göre hizmet akdi sona ermiş...
Tamamen çifte standart:
SGK olarak sen ücretsiz izni belgesini 2000 yılından bu yana sigortalıların 30 günün altında gösterilmelerinde kanıtlayıcı nitelikte belge sayacaksın, bunu 01.10.2008’den itibaren de devam ettireceksin, sonra yukarıda yer verdiğimiz iki durum dışındakileri sağlık yardımı açısından dikkate almayacaksın...
SGK bir şeyi daha karıştırıyor...
Hastalık ve analık sigortası ile genel sağlık sigortasının aynı şey olduğunu sanıyor...
Öyle sandığı için de hastalık ve analık sigortası uygulamasındaki “sigortalılık niteliğinin yitirilmesi” ile genel sağlık sigortası uygulamasında “sigortalılık niteliğinin yitirilmesinin” aynı şekilde ve sürelerde olacağını zannediyor...
5510 sayılı Kanunu bir daha okurlar ise, öyle olmadığını görecekler...

Önemli bir not

SGK tarafından işçilere “kıdem tazminatına hak kazanmıştır” yazısının verilmesi tam bir muamma. Deyim yerinde ise ilgililer kafasına göre takılıyor. SGK Başkanlığının talimatı varmış, 506 sayılı Kanunun 60 ve geçici 81. maddesi varmış, 1475 sayılı Kanunun 14. maddesi varmış, hiç önemi yok!