Kız çocuklarının sağlık yardımları

"Sosyal güvenlik reformu" ile genel sağlık sigortalılarının "Bakmakla yükümlü oldukları kimselerin" kapsamında önemli değişiklikler oldu. Bu durum, özellikle kız çocukları açısından, bazı hak kayıplarını getirmektedir. Hak kayıpları için yumuşak bir geçiş süreci öngörüldü. Bu süreçteki uygulamaları SGK, zaman zaman hak sahibi kız çocukları aleyhine yorumlamaktadır. Yazımızda bu konulara açıklık getirmeye çalıştık...

Her genel sağlık sigortalısının eşi ve çocukları sağlık hak sahibi değil

Yeni dönemde de genel sağlık sigortalısının eşi, çocukları, anne ve babası bakmakla yükümlü olduğu kimselerdir. Ancak, her GSS’linin eşi, çocukları sağlık hak sahibi olamıyor. Türkiye’de oturan, ailedeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olanlarla vatansız ve sığınmacılar kendileri zorunlu GSS’li olurken, eş ve çocukları bakmakla yükümlü olanlar kapsamına alınmadı. Bunların eş ve çocukları, GSS’li olacak ve adlarına prim ödenerek sağlık yardımı alabilecekler.

Şimdi kimler sağlık hak sahibidir

Ayrıca GSS’linin sosyal sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, gelir veya aylık bağlanmamış olan; a)Eşi, b)18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde mesleki eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocuklarıyla yaşına bakılmaksızın malul, evli olmayan çocukları, c) Geçimini sigortalının sağladığı kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babası,bakmakla yükümlü olunan kimse sağlık hak sahibidir.

Tedavi yardımları reform öncesi kanunlara göre sağlananların durumu

İlgili kanunları gereği tedavi yardımları karşılanan kişiler, Ekim 2008 itibariyle işlem gerekmeden GSS’li veya bakmakla yükümlü olduğu kişi sayılmıştır. Belirtelim ki, "sosyal güvenlik reformu" yürürlüğe girdiği tarihte (Ekim/2008) ilgili kanunlar gereği bakmakla yükümlü olunan kız çocukları da durumlarını koruyor.

Ekim / 2008’den önce sigortalılığı sona erenler ve bakmakla yükümlü oldukları sağlık yardımı alabilecek mi

Yeni dönemde sağlık yardımı alabilmek için genel kural, sağlık tesisine başvurulan tarihten önceki bir yıllık sürede GSS’linin 30 gününün bulunmasıdır. Sigortalılığı Ekim / 2008’den önce bitenler sağlık yardımı alamayacak mı? Bunların prim gün sayısına göre kazanılmış hakları Ekim/2008 ve sonrasında da sürecek. Örneğin; bu durumdaki eski SSK sigortalısının 120 günü varsa, daha 25 Şubat 2009 tarihine ve eski Bağ-Kur sigortalısının da diyelim 240 günü varsa 90 gün sağlık yardımı almaya devam edecekler.

Çalıştığı için kendi üzerinden sağlık yardımı alan ve işten ayrılan, yine de anne ve babası üzerinde sağlık hak sahibi olur mu

Kız çocuk işçi olarak ya da bağımsız olarak kendi işinde çalışmasından dolayı Ekim/2008’den önce anne ve babası üzerinden sağlık hak sahipliği sona ermiş olabilir. Ekim/2008’den önce SSK ya da Bağ-Kur sigortalılığına son vermişse bu tarihten sonra SSK’lı ise daha 6 ay ve Bağ-Kur’lu ise de daha 90 gün kendi üzerinden sağlık hizmeti alabilecek.Bununla birlikte, Ekim/2008’den önce sigortalılık niteliği sona eren kız çocuk, belirtilen sürelerde de kendi üzerinden sağlık yardımı aldıktan sonra/bu sürelerin bitiminde; zorunlu ve isteğe bağlı sigortalı olmayıp evli de değilse, yaşı kaç olursa olsun bakmakla yükümlü olunan kişi olarak anne ve babasından dolayı sağlık hizmeti alabilecek.

Ekim 2008 itibariyle 18 yaşını dolduran kız çocukları yine de sağlık yardımı alacak mı

Ekim 2008 öncesi ilgili kanunlar gereği anne ya da babası üzerinden sağlık yardımı alan kız çocukları bu tarihten itibaren de sağlık yardımı alabilecek. Ancak, bu durumdaki kız çocukların durumlarında değişiklik olduğunda, yani evlendiğinde, boşandığında, işe girdiğinde ya da eşin vefatıyla dul kaldığında, sağlık hizmetlerinden yararlanma koşulları yeni kanuna göre belirlenecek. Örneğin, 30 Eylül 2008’den önce 18 yaşından küçük olan kız çocukları, 1 Ekim 2008’den sonra 18 yaşını, lisede okuyorsa 20 ve üniversitede okuyorsa 25 yaşını doldursalar bile, durumlarında değişiklik olmadığı sürece sağlık yardımı almaya devam edecektir.

Kız çocuğun değil de anne ya da babasının durumunda değişiklik olması sonucu etkiler mi

Ekim 2008’den önce sigortalılığı sona eren bir kimsenin(anne ya da baba), bu tarihten sonra yeniden sigortalı çalışması durumunda, Ekim 2008’den önce yaşı diyelim 30 da olsa, bakmakla yükümlü kız çocuğunun durumunda değişiklik olmaması şartıyla hak sahipliği devam edecektir. Belirtelim ki, burada sigortalının değil, bakmakla yükümlü olunan kız çocuğunun durumunda değişiklik olup olmadığına bakılacaktır. Örneğin, 17 Ocak 2008’de sigortalılığı sona ermiş birisinin, bakmakla yükümlü olduğu 28 yaşındaki kız çocuğunun, sigortalı tekrar 27 Ekim 2008 tarihinde çalışmaya başlaması halinde, sağlık hak sahipliği devam edecektir.

Ekim 2008’den önce sağlık hak sahibi olduğu halde sağlık yardımı almayan kız çocuk 2008 / Ekim’den itibaren sağlık yardımı alabilecek mi

Ekim 2008’den önceki sosyal sigorta kanunlarına göre, bakmakla yükümlü kişi olup da sağlık hak sahipliği oluşturulmamış ve dolayısıyla sağlık hizmetini anne ya da babası üzerinden almamış olan kız çocukları, durumlarında değişiklik olmaması şartıyla(evlenmemek, işe girmemek gibi) Ekim 2008’den sonra da SGK’ye başvurup sağlık hak sahipliklerini oluşturabilir. Örneğin, 25 Mayıs 2008’de boşanmış olan kız çocuk, 1 Ekim 2008’den sonra herhangi bir tarihte müracaat ettiğinde, bu tarihten sonra da durumunda değişiklik yoksa, babası ya da annesi üzerinden sağlık yardımı alabilecektir.

Ekim 2008’den sonra durumları değişen kız çocukları

Bu durumda olanlar, yani daha önce annesi ya da babası üzerinden sağlık yardımı alan kız çocuklar, Ekim 2008’den sonra çalışmaya başlar ya da evlenirlerse, yani durumlarında değişiklik olursa, yeni kanun hükümlerine göre sağlık yardımı alabilecek. Örneğin, anne ya da babası üzerinden sağlık yardımı alan ve 9 Ocak 2009’da çalışmaya başlayan 32 yaşındaki kız çocuğun aynı tarih itibariyle sağlık hak sahipliği sona erecektir. Bu kız çocuk, 23 Şubat 2008’de işten ayrıldığında tekrardan bakmakla yükümlü olunan kimse sayılmayacak ve 5510 Sayılı Kanun uyarınca sağlık primini kendisi ödemesi halinde sağlık yardımı alabilecek.
Yazarın Tüm Yazıları