M.Turgut Topaloğlu

Vücudumuzun herhangi bir yerinde kitle belirlemesi bizler için ne kadar endişe vericiyse kedi ve köpeklerimiz için aynısı geçerlidir.

Kulağa rahatsız edici gelse de kanser evcil hayvanlarda da yaygın olarak görülebiliyor.
Meme tümörleri, yumurtalık ve testis tümörleri, lenf yumrularında kitle kanser işareti olabilir. Vücudun diğer yüzeylerinde de zaman zaman kistlere çıkması olasıdır.
*
Bir kitle varlığını tespit ettiğinizde yapılması gereken ilk iş veteriner hekim köntrolüne götürmektir.
Sizin pek de ciddiye almadığınız tümörler tehlikeli bir kanserin habercisi olabilir.
Şüpheli olarak kliniğimize gelen hastalarımız için ilk yapmak istediğimiz patolojik incelemedir. Kitleden küçük bir parça bazen de tamamını alarak tipinin belirlenmesi için üniversite laboratuarına göndeririz. Oradan gelen kapsamlı rapor bize izlememiz gereken yolu çizer.
*

Evcil hayvanlarımız zaman zaman gıda dışındaki maddeleri ağızlarına alırları.

Çoğunlukla merak ve yaramazlıktan kaynaklanan bu davranış başlarına iş açmadığı sürece sorun oluşturmaz ancak sürekli hale geldiğinde ortada sorun var demektir.
Kedi ya da köpeklerimizin mamaları dışına kum, toprak yemesi parkeleri ya da duvarı kemirmesi tıp dilinde pika olarak adlandırılır. Hayvanların yediği diğer maddeler arasında kumaş, bant, kağıt, ip, tel, plastik maddeler gelmektedir. Pikanın bir davranış bozukluğu olduğu bilinmekle birlikte vitamin-mineral eksiklikleri de altta yatan nedenler arasında olabilir. Anemi ve yoğun bağırsak parazitleri de pika için zemin hazırlayan faktörlerdir.
*
Gıda dışı maddeleri yiyen evcil hayvanda ciddi sağlık problemleri ortaya çıkar. Sindirim düzensizlikleri, böbrek ve karaciğer gibi organlarda işlev bozuklukları görülebilir. Tedavi edilmezse durumu daha da kötüleşecektir.
Kedi ya da köpeğinizde maması dışındaki maddeleri yeme durumu görülüyorsa veteriner hekimine zaman kaybetmeden götürmenizde fayda vardır.
Veteriner hekiminiz kan analizleri ve görüntüleme yöntemleriyle genel durumunun tespiti ile tedaviye yön verecektir.
*

Evlat sahibi olmak isteyen her anne baba için en güzel haberlerden biridir hamilelik. Karmaşık duygular, heyecan, hayaller, planlar.

Eğer bir evcil hayvan besliyorsanız bu duygulara biraz endişe de eklenebilir. Kedinizin, köpeğinizin, kuş ya da kemirgen hayvanınızın hamilelik sürecinde tehlike oluşturup oluşturmadığı kafanızı kurcalayabilir.

*
Kedilerden insanlara bulaşabilen en önemli hastalık ‘Toksoplasma enfeksiyonu’dur. Toksoplazma enfeksiyonundaki etken ‘Toksoplasmosis Gondi’ adındaki bir parazittir. Toksoplasma özellikle kedi dışkıları ile bulaşmış sebze ve meyve türü gıdaların iyi yıkanmaması veya iyi pişirilmemesi yolu ile insanlara geçen bir parazit türüdür. Bulaştığında düşük, erken doğum ve bir takım anomalilerin (sakatlıkların) ortaya çıkmasına neden olabilir.
*
Toksoplasma enfeksiyonun bir diğer kaynağı da enfekte olmuş yeşil sebzeleri yiyen sığırların etlerinin insanlar tarafından iyi pişirilmeden tüketilmesidir.
Korunma yolu öncelikle evcil hayvanı korumaktır. Çiğ besinlerden uzak tutmak, antiparaziter ilaçlarını yaptırmak, sokakla temasını kesmek faydalı olacaktır. Yine de emin olmak isterseniz veteriner hekiminizden test yapmasını talep edebilirsiniz.
Kuşlardan insanlara en fazla bulaşma olasılığı olan hastalık ‘Psittakozis’ adı verilen bir enfeksiyondur. Hemen hemen her kuş türü ‘Clamidya Psittaci’ adı verilen bir mikroorganizmanın neden olduğu bu hastalığın taşıyıcısı olabilmekle birlikte en sık papağanlardan bulaşır. Bugüne kadar hamilelikte görülen psittakozis enfeksiyonu sayısı son derece azdır.

Kalp sorunlarıyla veteriner hekiminize götürdüğünüz köpeğinize kalp kurdu tanısı konulması sahipleri açısından en rahatsız edici durumlardan biri.

Gözünüz gibi baktığınız, pamuklara sardığınız köpeğinizin kalbini küçük sevimsiz canlıların sardığı fikri ürpertici gelebilir.
Hissettiklerinizi çok iyi anlasak da bizim açımızdan diğer kalp sorunlarından bir farkı yok.
Köpeğiniz bu paraziti nereden aldı, kalbine nasıl ulaştı, hayati tehlikesi var mı, tedavi edilebilir mi?
Tüm bu sorulara yazımızda yanıt vermeye çalışacağız.
*
Hastalığa ‘dirofilaria immitis’ olarak adlandırılan parazit neden olur.
Larvaları kanda bulunan parazit ergin hale geldiğinde kalbe yerleşir.

Deri hastalıkları kedi ve köpeklerde yaygın olarak görülmeye başladı. Son haftalarda deride kızarıklık, kıl dökülmesi, kaşıntı şikayetiyle kliniğimize hemen her gün birkaç hasta sahibi ulaşıyor.

Deri problemlerinde kedilerde sayısal olarak mantar ilk sırada. Köpeklerde mantarla uyuz sıklıkla birlikte seyrediyor.
Evcil hayvanınızın derisinde küçücük de olsa dairesel bir kızarıklık ve o alanda kıl dökülmesi görürseniz ihmal etmeden veteriner kontrolüne götürmenizi öneririz. Mantar ufak bir alanda başlayıp kısa zamanda vücudun diğer bölgelerine de yayılır. Kaşıntı diğer bulgulara eşlik eder, lezyonlu alan sulu görünümdedir.
*
Mantarlar, çok hücreli, bitki benzeri organizmalardır. Bir mantarlar nemli, sıcak ortamlarda bitkilerden, yiyeceklerden ve hayvanlardan beslenirler. Bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda hastalığı tetiklerler. Yetersiz beslenme, kötü koşullarda barınma, stres, hastalık vücut direncinin düşmesine neden olabilir. Vücudun savunmasız hale gelmesi mantarlar ve diğer mikroorganizmalar için bayramdır.
Veteriner hekiminizin mantar teşhisi ile başladığı tedaviyi ihmal etmemeniz gerekir. Tedaviye ek olarak stres oluşturan etkeni ortadan kaldırmak, kaliteli besinler vermek, vitamin ve mineral takviyeleriyle desteklemek faydalı olacaktır.
*
Mantar hem diğer hayvanlara hem de insanlara bulaşabileceğinden hasta hayvanın tarak, tırnak makası, yatak gibi ürünleri varsa başka evcil hayvanlarda kullanılmamalı. Özellikle çocukların iyileşene kadar evcil hayvanla fiziki teması önlenmelidir.

Akciğer enfeksiyonu viral, bakteriyel ya da parazitel kaynaklı olarak ortaya çıkabilen oldukça tehlikeli bir hastalıktır.

Birçoğumuzun zatürre olarak bildiği pnömoni görülme oranı kedi ve köpeklerde oldukça yaygındır. Akciğerler solunum sisteminin çok önemli bir parçasıdır. Alveol adı verilen havayla dolu küçük akciğer solunumunun sağlıklı biçimde yürütülmesini sağlar. Pnömoni teşhisi konulan bir hastada keseler iltihapla dolduğu için akciğerler solunum işlevini düzgün biçimde yerine getiremez.
Pnömoni (zatürre) başlangıçta üst solunum yolu hastalıklarına benzer seyir gösterir. Ateş ve boğaz ağrısı ile başlayan semptomlar yüksek ateş, öksürük, balgam, göğüste ağrı ve batma hissi, hırıltılı solunum, nefes darlığı gibi durumlarla şiddetlenir. İlerlemiş vakalarda mide bulantısı, dudaklarda morarma görülebilmektedir.
*
Tedavi edilmediğinde ya da çok geciktirildiğinde ölümcül sonuçlara yol açabilecek zatürre açısından yavru ve yaşlı hayvanlar daha ciddi risk altındadır.
Belirtilerinden bir ya da bir kaçını gösteren evcil hayvanın acilen veteriner hekime götürülmesi gerekir.
Erken teşhisle tedavisine başladığımız evcil hayvanlarda daha hızlı iyileşme gözlemlerken, gecikmiş vakalarda kritik dönemin atlatılması bile zaman alıyor. Klinik ortamda ya da evde tedavi sürecine hastanın durumu göz önüne alınarak karar veririz. Evde tedavinin tüm sorumluluğu hayvan sahibine aittir bu nedenle ilaçlarını reçeteye uygun dozlarda vermek, ilaç sürelerine uymak, öğün atlamamak şart.
*

Hastalıklara yakalanmamak, yakalandığımızda hafif atlatmak, daha çabuk iyileşme göstermek için bağşıklık sistemimizin güçlü olması gerektiğini hepimiz biliyoruz.

Bu durum elbette evcil hayvanlarımız açısından da geçerli. Immün sistemi güçlü bir evcil hayvanın sağlık skoru diğerlerine oranla yüksek olacaktır.
Evcil hayvanların bağışıklığını güçlendirmek annede başlar. Sağlıklı, güçlü, aşılı, iyi beslenme ve barınma şartlarına sahip bir anne gebelikte bunu yavrularına aktarır. Elbette gebelikte de bu şartların fazlasıyla sağlandığını düşünürsek. Embriyo anne karnında fiziken büyürken annenin bağışıklığı ile doğru orantılı olarak iyi bir bağışıklık geliştirir. Doğum sonrası anne sütüyle yavruların immün sistemi desteklenir. Yeterince anne sütü alan yavruda vücudun savunma sistemi çok iyi çalışır.

GÜÇLÜ SAVUNMA SİSTEMİ

Memeden kesildikten sonra aşılarının veteriner hekiminizce uygun görülen takvimde yapılması, kaliteli içeriğe sahip mamalarla beslenmesi, temiz ve yeterince sıcak bir ortamda yaşaması yavrunun savunma sistemini silahlandırır.
Güçlü bağışıklığa sahip yavrular hiç hastalanmayacak gibi algılanmasın. Hastalık etkenleriyle karşılaştıklarında vücudun yapı taşları güçlü bir savaşa girer. Her savaşta olduğu gibi kazanan taraf da kayıplar verir. Bunu evcil hayvanın hastalanması ancak kolayca iyileşebilmesi olarak değerlendirebiliriz.
Mikroorganizma kaynaklı olmayan bir kazaya bağlı yaralanmalarda da bağışıklığı güçlü hayvanların iyileşme süreci daha hızlı olur.

Göz muayenesine giden hastalar yakından bilirler. Hekimle görüşmeden önce 2 tip ayrı ölçüm yapılır.

Bunlardan ilki görme kusurlarının tespitine yönelik ölçümdür. Bir diğeri ise göz tansiyonu olarak adlandırılan ‘göz içi basıncın’ tespitidir.
*
Göz içi basınç değişiklikleri kritik seviyedeki göz hastalıkları arasındadır. Evcil hayvanlarda da görülebilen göz içi basın değişiklikleri yapısal sorunlara yol açabilen bir durumdur.
Göz küresinin içinde mumor akuz denilen bir yapı bulunur. Lensin ön yüzünden korneanın arka yüzüne kadar tüm boşlukları dolduran bu sıvının temel görevi göz içi yapılara ihtiyacı olan besleyici maddeleri taşımaktır. Bunu yaparken de intraoküler bir basınç oluşturur.
Sağlıklı bir gözde bu basın 15-25 mm/Hg arasındadır.
*
Basıncın artarak gözde patolojik değişimlere yol açması sonucu glaukoma şekillenir.