×
Ekoloji... Canlıların birbirleri ve çevreleriyle ilişkilerini inceleyen bilim dalı. “Ekolojinin futbolla ne alakası var?” diyebilirsiniz ancak oyunun kavramları değişiyor, sınırları, ucu bucağı olmayan noktalara doğru gidiyor. Bu köşeden elimden geldiğince yeniliklere dair araştırmalara değinmeye çalışırken, bir yandan da bulduğum kavramlar karşısında büyük bir şaşkınlık yaşadığımı da belirtmeliyim. Uzatmadan hızlıca konumuza geçelim... İngiltere’nin en köklü ve yenilikçi kulüplerinden Southampton bu kez modern ekolojik yaklaşımlara odaklanan bir araştırma kültürü geliştirecek ‘Öğrenme Laboratuvarı’nı hayata geçirdi. Laboratuvar, Southampton ile Leeds Beckett, Gloucester ve Bournemouth Üniversiteleri arasındaki bir ortaklığa dayanıyor. Kulüp bu projenin kulüp ve akademi hayatında araştırma ile pratiğin bir araya geldiği bir alan olacağını, laboratuvarın antrenman sahasındaki bir oda değil, antrenman sahasının kendisi olduğunu iddia ediyor.
KULÜP ÇAPINDA BiR EKOSiSTEM GELiŞTiRiLECEK
Peki, Southampton’ın psikoloji bölümünün başındaki Malcolm Frame ve Leeds Beckett Üniversitesi’nde ekolojik psikolog olan Andrew Wilson tarafından yönetilecek bu laboratuvar ne işe yarayacak? Hemen belirtelim başlangıçta üç doktora çalışmasına ev sahipliği yapacak:
1- Antrenörlükte sanal gerçekliğin kullanımı (Leeds Beckett Üniversitesi ve Southampton FC’den John Connolly liderliğinde yürütülecek).
2- Antrenörlükte ekolojik yaklaşımlar (Gloucester Üniversitesi’nden James Grant tarafından yönetilecek).
3- Southampton psikoloji modeli (Bournemouth Üniversitesi’nden Steve Rowles liderlik yapacak). Burada amaç, beceri edinme ve antrenörlük için ekolojik yaklaşımlara odaklanan kulüp tabanlı bir Öğrenme Laboratuvarı geliştirmek. Ve bu laboratuvarı ekolojik olarak düşünülmüş, kulüp çapında bir ekosisteme yerleştirmek.
ARAŞTIRMA VE PRATiK iÇ iÇE GEÇECEK
Öğrenme Laboratuvarı, insanların yeni becerileri nasıl öğrendiği, edindiği ve kullandığı konusunda daha iyi bir anlayış geliştirmeyi hedefliyor. Öğrenme Laboratuvarı, benzersiz bir uzmanlık karışımını ve futbol dünyasında daha önce görülmemiş yüksek performans yaklaşımını bir araya getirerek, futbol yeteneğinin gelişimini teşvik etmek amacıyla en son teknolojiyi ve çağdaş araştırmayı bir araya getirecek. Southampton bu sayede kulüp ve akademi hayatında araştırma ile pratiğin bir araya geldiği bir alanı hayata geçirmiş olacak. Bir kulüp düşünün ki Manchester United’ı gelecek yıllarda geride bırakabilmek için yatırımlarını tamamen bilime dayalı bir hale getirmeye çalışıyor. İşte futbolun geldiği nokta...
Geçici olarak teknik direktörlük koltuğuna oturan Ralf Rangnick bile bu takımın değişmesi gerektiğini hatta Liverpool’un Klopp’a tanıdığı kadar bir süreye ve oyunculara ihtiyaç duyduğunu açıkladı. Elbette onun futbol aklı kendinden sonraki isim konusunda United’a net bir fikri de vermeyi ihmal etmedi. O isim Rinus Michels, Piet Keizer ve Johan Cruyff gibi isimlerle başlayan Ajax efsanesini şimdilerde başka bir boyuta taşıyan Erik Ten Hag’tan başkası değildi. Futbolun dahisi Guardiola’dan esinlenerek etrafına topladığı gençlerle yeni bir model yaratan Erik Ten Hag, Ajax’ı nasıl bu hale getirdi? Kısa kısa anlatalım...
OVERMARS'IN YAKIN TAKİBİNDEYDİ
Aslında her şey Hollandalı teknik adamın futbol kariyerini noktaladıktan sonra kariyer basamaklarını sabırla, birer birer tırmanmasıyla başladı. Futbola bir stoper olarak başlayan Ten Hag, kariyerinde Twente, De Graafschap, Waalwijk ve Utrecht gibi takımların formasını giydi. Ancak yeşil sahalarda istediğini bulamayınca 32 yaşında futbolu bıraktı. Twente’de aynı yıl U17 takımını çalıştırmaya başlayan Ten Hag, burada geçirdiği 1 yılın ardından U19 takımının başına geçti. Tam 3 yıl burada başarılı sonuçlara imza attıktan sonra A takımına yardımcı antrenör oldu. Twente’deki yardımcı hocalık kariyerini 3 yıl boyunca sürdürdükten sonra PSV’den gelen teklife evet diyen Ten Hag, burada da 3 yıl boyunca yardımcılığa devam etti. Ajax mucizesinin en büyük destekçilerinden biri olan Marc Overmars o dönem hissedarı olduğu Go Ahead Eagles’ın teknik direktörlüğüne Ten Hag’ı getirdi. Futbolu bıraktıktan 10 yıl sonra ilk defa bir takımın teknik direktörüydü.
PEP GUARDIOLA İÇİN BAYERN MÜNİH'E 'EVET' DEDİ
Ama bir yıl sonra Bayern Münih’ten gelen ikinci takım teknik direktörlüğüne ‘evet’ dedi. Sebebi ise hayranı olduğu Guardiola ile çalışma şansını bulmaktı. Onun metodolojisini yakından öğrenmek için hiç düşünmeden bu teklifi kabul etti. İki yıl boyunca Guardiola’dan oyun kurgularını, doğru iletişimi, oyuncularla birebir konuşmayı ve onlardan en yüksek verimi almayı öğrendi. Bugün Ajax’a oynattığı 4-3-3, 3-4-3, 4-1-2-3, 4-4-1-1 gibi 4 farklı stratejiyi Guardiola’dan esinlendi. Bayern döneminde Neuer, Lahm, Ribery ve Roben gibi oyuncuları izleyerek onların mental anlamdaki gücünün takıma nasıl pozitif etki ettiğini gördü. Guardiola’nın bunun için nasıl çalışmalar yaptığını yakından takip etti.
KENDİ KİŞİSEL GELİŞİM PLANINI UYGULADI, YENİ AJAX'I YARATTI
Buradan ayrılırken cebinde önemli projeleri vardı. Utrecht’ten gelen teklifi reddetmedi. İlk yılında takımı beşinci, ikinci sezonunda ise dördüncü yaparak tüm dikkatleri üzerine çekmeyi başardı. Tarihler 2018 yılını gösterdiğinde Overmars bu kez bir diğer Ajax efsanesi Van Der Sar ile birlikte Ten Hag’ın kapısını çaldı. Yeni bir Ajax yaratmak istiyorlardı ve bu projenin kilit ismi olarak da onu seçmişlerdi.
Profesyonel müsabakalarda aktif olarak kariyerini sürdüren 30 yaş üstü oyunculara rastlamak yaygınlaştı. Bu geçmişte olağan dışı bir durumdu. Bir futbolcu genellikle 30’lu yaşlarında aktif futbol hayatına nokta koyarak yeşil sahalara veda ederdi. 2022 yılına baktığımızda ise bu tablonun giderek değiştiğini görüyoruz.
Bugün Lionel Messi (35), Cristiano Ronaldo (37), Robert Lewandowski (34) ve Zlatan İbrahimovic (40) gibi 34 yaşın üstünde 44 futbolcu üst düzey liglerde oynamaya devam ediyorlar.
Bunun en önemli sebeplerinden biri profesyonelleşme protokolleri.
Peki nedir bu profesyonelleşme protokolleri?
Kısa kısa anlatalım...
EN BELiRLEYiCi UNSUR TEKNOLOJi
Bu oyuncuların kariyerlerini uzun yıllar sürdürmesinde en belirleyici faktör teknoloji. Özel şirketlerle yapılan işbirlikleri sayesinde elde edilen verilerle oyuncuların fiziksel koşulları, talepleri ve performans seviyeleri net bir şekilde ortaya konuyor.
Bu veriler hem fiziksel hem de beslenme hazırlığında uygulanan güvenilir ve kesin sonuçlar sağlamakla kalmadı; sakatlıkları önlemede ve hızlı iyileşmede de yardımcı oluyor. Sadece bu veriler bile kısa sürede oyuncuların sürekliliğini artırıcı bir etki sağlıyor.
UEFA Avrupa Konferans Ligi’nde önceki akşam Bodo/Glimt, Roma’yı 2-1 yendi. Bu sonuç sadece Jose Mourinho’nun Roma’sını yakmakla kalmadı; Türkiye olarak bizim UEFA sıralamasında bir anda 20. sıraya gerilememize sebep oldu. Bu da şu anlama geliyor; Türkiye 2023-24 sezonunda Avrupa arenasına sadece 4 takım gönderebilecek.
Süper Lig’de gelecek sezon şampiyon olacak takım, 202324’te Şampiyonlar Ligi’nde tam 4 ön eleme turu oynayacak. Avrupa Ligi’ne hiç takım gönderemeyeceğiz; Süper Lig ikincisi, üçüncüsü ve Türkiye Kupası şampiyonu da Konferans Ligi’ne 2. ön eleme turundan başlayacak.
Şimdi gelelim Kuzey Norveç’in 50 bin nüfuslu en büyük ikinci şehri olan Bodo’nun hikayesine... Geçen sezon tarihinde ilk kez Norveç Ligi şampiyonluğunu kazanan Bodo/Glimt, karşılaşmalarını toplam 8 bin 500 kişilik Asmpyra Stadı’nda oynuyor.
CELTİC VE ALKMAAR’I DA MAĞLUP ETMEYİ BİLDİ
Başarıları sadece Roma’ya karşı oynadıkları 3 maçta elde ettikleri 2 galibiyet, 1 beraberlikten ibaret değil. Konferans Ligi’nde çeyrek finale gelene kadar Celtic ve AZ Alkmaar gibi takımlara da diz çöktürdüler.
Elbette bu tesadüfi bir başarı değil. Bodo, 2000’lerin başına kadar alt lig ve üst lig arasında gidip gelen bir takım hüviyetindeydi. Ancak 2012’de yapılan planlamayla bugünkü Bodo’nun temelleri atıldı. Gençliğe yatırım yaparak alttan gelen oyuncularla bir kültür yaratma vizyonu geride kalan 10 yılda kulübe yeni bir kimlik kazandırdı.
İNGİLTERE’DEN NORVEÇ’E UZANAN BİR BAŞARI ÖYKÜSÜ
Bu gelişimin mimarlarından biri Akademi Direktörü Gregg Broughton. Altyapıda çok önemli işlere imza atan Broughton, gençlik stratejisinin öne çıkmasında büyük pay sahibi. Kadronun yüzde 40’ı akademiden yetişen gençlerden oluşuyor.
Futbol, her türden ilginç gerçeklerle, şaşırtıcı olaylarla, uzun ve renkli bir geçmişi olan içinde eğlencenin ve coşkunun barındığı, 90 dakika boyunca herkesi büyüleyen, bu köşenin adı gibi güzel bir oyun.
Gerçek olan şu ki oyunun güzel yanını, nasıl geliştiğini unuttuk. Çocukların eğlenme hakkını, birey olma hakkını unuttuk. Onlara daha küçücük yaşlarda büyük sorumluluklar yükledik.
‘Futbol güzel bir oyundur’ demek yerine ‘futbol bir ölüm kalım meselesidir’ dedik. Renklerle ayırdık önce çocukları.
DEVRiMi YiNE ALMANLAR YAPTI
Yenilgilerde normal olmayı değil, kahrolmayı öğrettik.
Rakibi kazandığında tebrik etmenin ne kadar değerli olduğunu unutturduk.
Çok çalışıp istikrarın değil, anlık başarıların önemini vurguladık.
Onlara çocuk olmayı, oynarken eğlenmeyi doya doya yaşatamadık...
Sporting Lizbon Teknik Direktörü Ruben Amorim şimdilerde dünya futbolunda adını sıkça duyduğumuz isimlerden.
Braga’dan 10 milyon Euro karşılığında transfer edilen ve ‘yeni Jose Mourinho’ olarak lanse edilen Amorim’in kısa sürede elde ettiği başarılar ortada.
Peki ya Amorim için A takıma yeni oyuncular hazırlayan ve geliştiren UEFA Pro lisansına sahip Sporting Lizbon B Takımı Teknik Direktörü Filipe Engin Neves Çelikkaya ismini duyanınız var mı?
Eminim çok azdır. Bugün sizlere ondan ve onun futbol yolculuğundan bahsedeceğim.
TÜRK BABA, PORTEKİZLİ ANNE
Hayatına dair kısa bilgilerle hemen konuya gireyim... Filipe Engin Neves Çelikkaya, Türk bir baba ve Portekizli bir annenin çocuğu olarak 1985’te Lizbon’da dünyaya geldi.
10 yaşında futbola başlayan Çelikkaya, 22 yaşında kariyerini noktalamak zorunda kaldı. Şimdilerde Sporting Teknik Direktörü olan Ruben Amorim ile Belenenses’te birlikte forma giydi.
Galatasaray kötü giden sezonda elinde kalan tek hedef olan UEFA Avrupa Ligi’nde bugün dünya devi Barcelona’ya konuk oluyor. Sıkıntılı başlayan sezonda toparlanan Katalan ekibi müzesinde bulunmayan belki de tek kupa olan Avrupa Ligi’ni kazanmak için ekstra motivasyona sahip. Peki sarı kırmızılılar güçlü rakibi nasıl bir oyun ortaya koymalı? Xavi yönetimindeki Barcelona’yı yenmek imkansız mı? Aslında değil. Galatasaray’ın özellikle Napoli maçındaki Barça’nın hızını ve Elche karşısındaki ilk 45 dakikadaki zaaflarını dikkate alması Camp Nou’daki işlerini kolaylaştırabilir.
Topu rakibe bıraktılar
Elche, Barça’ya karşı hatları oldukça belirgin bir 4-4-2 ile sahaya çıktı. Baskıdan çok topun inisiyatifini Barcelona’ya bıraktılar ancak oyunu da sahanın belirli bir bölgesinde oynamaya zorladılar.
· Bu anlarda Barça oyunun yönünü değiştiremediği için bu da beraberinde fazlasıyla top kaybını ve Elche kontrataklarını getirdi.
· Aslında Elche ilk yarı boyunca Barça’nın tüm olası senaryolarını bozmayı başardı. Ve golü de bu bölümde bularak ilk yarıyı 1-0 önde kapattı.
Daha üretken ve daha golcü
İlk yarı boyunca Barça sağ taraftan Dembele ile etkili olup onun topu Aubameyang’a ulaştırmasını bekledi. Xavi aslında bu oyun tarzıyla ikilinin Dortmund’daki kimyasını Barça’da yeniden yakalamaya çalışıyor. Ancak bu kimya ilk 45’te istenen sonucu vermedi.
·
Yakın dönemde dünyaca ünlü taç atışı antrenörü Thomas Gronnemark’ın Antalyaspor ile özel bir çalışma yaptığını öğrendim. Daha önce Liverpool’da çalıştığı sırada iletişim kurduğumuz Thomas’ı arayıp, Antalyaspor’daki deneyimi hakkında bilgi almak istedim. Kendisi, kulüplerle yaptığı çalışmaların gizlilik esasına dayandığını ve onlar açıklamadan bilgi vermesinin doğru olmayacağını söyledi. Kararına
saygı duyduğumdan, fazla uzatmadan konuyu kapattım ve rotamı konunun geçtiği yer olan Antalyaspor’a çevirdim...
BiLiMSEL ÇALIŞIYOR
Daha önce bu köşeden Nuri Şahin’in örnek aldığı teknik adamları ve günümüz futbolundaki bilimsel çalışmalara ne kadar önem verdiğini anlatmıştım. Ve edindiğim bilgiler sonrası bu özel çalışmalarda neler yaşandığını kısaca aktarayım...
JURGEN KLOPP’LA KONUŞTUKTAN SONRA GRONNEMARK’I ARADI
Nuri Şahin, taktik anlayışı gereği topun mümkün olduğunca takımında kalmasını istiyor. Taç atışlarının da oyunun kontrolünde çok fazla öneminin olduğuna inanıyor. Bir gün Liverpool Teknik Direktörü Jürgen Klopp ile futbolun genel taktik anlayışları üzerine sohbet ettikleri sırada konu taç atışlarına geliyor. Klopp, futbolda artık detayların belirleyici olduğunun altını çizerek, taç atışlarına verdikleri önemi anlatıyor. Şahin bu
görüşmenin hemen sonrasında Gronnemark ile bir toplantı yapıp, futbol anlayışından ve sahada geliştirmek istediği noktalardan bahsediyor.