Unutulmayacaklar

MANİSA ilginç renkli bir şehir. Osmanlı’nın en renkli iki padişahının, gençliklerinde sancak beyi olarak yetiştikleri bir belde. Genç Kanuni, Pargalı İbrahim Paşa ile orada karşılaşıyor. Fâtih, küçük yaştaki padişahlığını orada benimsiyor. Şehir güzel; etrafındaki dağ (Sipil) onunla tezat hâlinde bir güzellik taşıyor. Bereket var, çalışkanlık var, azim ve gayret var.

Türkiye’nin parlak geleceğinden bir genç bu beldeye uğradı: Ferdi Zeyrek. Kısa zamanda kendini gösterdi ve bizden ayrılıp gitti. Bazı insanlar vardır, ağırlığını kendi hissettirmeden evvel etraf hissetmeye başlar. Yerinde duramayan bu insanın, mutantan bir yük taşıdığı anlaşılır. Parlayan, güler yüzlü... Büyükşehrin belediye reisi değil de komşusunun, herkesin derdine sessizce el uzatabilen delikanlısı gibi. Hakikaten geleceğin adamı olacağı anlaşılıyordu.

Türkiye, iyi belediye reisi görmemiş bir yer değil. Hiç unutulmayacaklarımız var. Muhteşem faaliyetler yapan, düzgün eserler ortaya koyanlar ve onların yanında berbat olanlar da...

BELDENİN BAĞRINA BASTIĞI LİDER

Fakat bu genç mimarın etrafına göre tevazu ile karışık bir üstünlüğü vardı. Zengin bir tarihî beldenin, bir Magnezya’nın (Ulukent demek) mirasını sözle değil; tavrıyla, uzun konuşmadan bildiğini bilen ve bildiren hâliyle temsil ediyordu. 1.5 yılın içinde, bir sokağın öbür sokakla bağdaşmadığı; her çeşit partinin ve görüşün birbiriyle kavga etmediği ama yuvarlana yuvarlana ilerlediği bir beldenin sevdiği, bağrına bastığı lider olmuştu.

Becerikliliğini, dürüstlüğünü ve etkinliğini daha meslek odasındayken gösterdiği belliydi. Uludağ Üniversitesi Mimarlık Fakültesi mezunuydu. Eşi başta olmak üzere, bütün etrafındaki kadro kıpır kıpırdı. İki kere konferansa davet edildim. Benim gibi 70’ini geçmiş birini bile gayrete getiren, “Şurada otursam da şunlarla koşuşsam mı?” diye düşündüren bir grup.

Ani bir ölüm... Şakayla dehşet bir arada. Bu memleketin insanlarına gökte parlayan, hele hele “.” diye sürüklenen insanlara bir ışık. İster istemez bana, ömrümün içindeki onun gibi başka Türkleri hatırlattı. “Hüzünle ve ama niye?” diye sordurarak.

1960’ların sonlarından, Ankara’da beklenmedik bir cenaze törenini hatırladım. Büyük Kurtarıcı’nın başkentinde kurmak için onca çaba gösterdiği devlet tiyatrosuna, tekniği ve repertuvarıyla karşı çıkan yapısıyla iddialı İstanbul’daki; kendisini pek de kabul ettiremeyen ama İstanbul’da Türk tiyatrosunda harikalar yaratan bir trupun başındaki adamı, Asaf Çiyiltepe’yi hatırladım. Zamansız öldü ve onun kaybıyla, bu dünyadaki muhteşem bir tiyatro başkentliğine aday olan Ankara tiyatroları da yavaş yavaş umursamazlığa gitti.

Üzerinden çok zaman geçmedi; Türkiye’nin gördüğü en büyük oyunculardan birisi, Erkan Yücel, aynı şekilde uzun bir turne sırasında geçirdiği kazada aramızdan ayrılıverdi.

BU İSİMLERİ ANARAK İSTİKBALE YÜRÜYELİM

Karadeniz’in kıyısında, Sürmene Köprübaşı’nda; dürüst, çalışkan, dinamik, üstün zekâlılar köyünden çıkan bir vali: Recep Yazıcıoğlu... “Bizde yok yoktur” diye memurlarını gayrete getiren, daha doğrusu ikaz eden; “Çocuklar kazandığı Anadolu lisesine gidemiyorsa, Anadolu lisesini buraya getirirsin!” diye memurları haşlayan adam.

Tokat’tan sonra, kısa ömründe Erzincan’ı ve ardından Aydın’ı aydınlatan; sadece mezun olduğu Ankara Hukuk Fakültesi’nin değil, bizim Mülkiye’nin talebeleri içinde bile ‘fan’ hâline gelen adam. Herkesi kendi hâlinde bırakarak gitmek zorunda kaldı.

Onun ardından, Türkiye siyaset hayatı ve bürokrasinin özgün fikirli, “Acaba olur mu?” diye dinlediklerini hayata geçiren dürüst politikacısı Adnan Kahveci, aynı köyden çıktı ve aynı şekilde Karadenizli telaşıyla aramızdan ayrıldı, gitti. Yanında da, göz doktorluğunun yanısıra Türk mutfağını da orijinal bir şekilde dirilten sevgili eşi, güzel Füsun Kahveci vardı.

Bu ani ölüm, bana Türkiye’deki üstün insanlar geçidini ve biz talihsiz seyircileri bir kez daha hatırlattı. Olayın niyesini araştırmak adliyenin işi. Giden “gelmiyor” demek değil; bize geliyor ve daha da gelecek. Gelenlere dikkat edelim. “Mutlaka böylesi vardır” demek lazım. Hepimizin başı sağ olsun. Ama kırılmayalım, bükülmeyelim. Başımız dik; bu isimleri anarak istikbale yürüyelim.

GAZİ YAŞARGİL

ANKARA Atatürk Lisesi diye bir yer var; dâhiler yetiştirir. Polatlı’dan gelme bir kaymakam çocuğu, lisenin Latince bölümünü bitirmiş. Başlıklar sizi şaşırtmasın. Büyük dâhi, Avrupa’daki gymnasiumları Türkiye’de kurmuştu. Bunlardan biri Ankara Atatürk Lisesi’ydi, diğeri Kız Lisesi’ydi; birkaç tane daha vardı.

YÖNTEM VE EKOL HALİNE GELDİ

Dâhi çocuklar yetiştiren liseler vardı. Uzun savaşlarda kaybettiğimiz ama her şeye rağmen dirilmemize yardım eden mektepler... Gazi Yaşargil’in Latincesi, İsviçre’de tıp okumasını sağladı. İkinci Dünya Savaşı’ndan önce Avrupa’da tıp ve hukuk okuyacak olanlar mutlaka Latince bilmeliydi.

Görülmemiş bir beyin cerrahı... Ameliyat aletlerini kendi tasarlıyor, kızlarının adını veriyor. Gelenlere metodunu anlatıyor. “Osmanlı ordusunun lağımcıları en önemli teşkilattı, burada da ameliyatı bu yöntemle yapacaksın” gibi benzetmeler...

Gazi Yaşargil bir yöntem ve ekol hâline geldi. Verimli bir ömür geçirdi ve asırlık bir çınar olarak aramızdan ayrıldı.

Türkiye’de çok muzır adamlar var ama bu ülkenin büyük evlatları da geliyor.