Londra’daki zirvede ne oldu süreç nasıl işleyecek

Yazılmakla kalmadı, Avrupa Birliği’nin duruşu ve ABD’den gelen NATO ve BM’den çıkalım sesleriyle “Transatlantik bir yarılma mı yaşanıyor?” sorusu da gündeme geldi. Bu tartışmaya değinmeden önce Londra’daki Avrupa zirvesinde neler konuşulduğuna bakacağız:

ASKER GÖNDERME KONUSUNDA FİKİR AYRILIKLARI

- Toplantıya katılan ülkeler milli pozisyonlarını önde tuttular. “Asker göndermeye hazırız” diyen de oldu, gönderemeyeceğini söyleyen de.

- Tam ateşkes ilanı ve bunun gözetilmesi için gereken askeri gücün yüksek bir rakam olacağından hareketle toplantıda, aşama aşama ateşkes alternatifi de gündeme geldi. Ancak karar alınmadı.

- Türkiye “Barışı destekliyoruz, üzerimize düşeni yapmaya hazırız” dedi.

SÜREÇ NASIL İLERLEYECEK

İngiltere Başbakanı Starmer Fransa ve 1-2 ülkeyle birlikte savaşı bitirecek bir plan üzerinde çalışmak için Ukrayna’yla anlaştıklarını, bunun daha sonra ABD ile de görüşüleceğini ifade etmişti. Yol haritasının ayrıntıları şöyle:

- İngiltere, Fransa ve Ukrayna heyetleri bir çalışma takvimi ve hemen ardından da yol haritası hazırlayacak.

- Bu yol haritası önce Avrupalı ülkelere sunulacak, fikirler alınacak.

- Ardından da ABD ile koordinasyona geçilecek.

Avrupalı liderler mevcut konjonktürde sürecin ABD ile yürümesi gerektiğine inanıyor. Üstelik Avrupa’nın yapacağı katkıları net bir biçimde belirledikten sonra, ABD’den de beklenen talepler sıralanacak.

AB-TÜRKİYE İLİŞKİLERİNE ETKİSİ

Ukrayna meselesi ve Transatlantik yarılma ile karşı karşıya kalan Avrupa Birliği’nin zirveye Türkiye’yi daveti şüphesiz dikkat çekici. Türkiye’nin silahlı gücünün, savunma sanayisinin ve jeostratejik öneminin farkında olan Avrupa’nın şüphesiz gözardı edemeyeceği unsurlar ve hızla alması gereken
kararlar da var.

- Avrupa güvenliği Türkiye’siz düşünülemez. Avrupa’nın Türkiye olmadan gireceği bir yapılanma yetersiz kalacaktır.

- Diğer yandan her ne kadar ABD’de NATO’dan çıkma sesleri yükselse de reel politik devreye girdiğinde ABD’nin çıkarları açısından da bu hayata geçirilmeyebilir. ABD’nin NATO’dan çıkması durumunda, tüm ülkelere silah satan ABD NATO üyelerini gözden mi çıkaracak sorusu gündeme gelecek. ABD olmadan kalacak bir yapıda ya başka ülkelerden silah satın alınması gündeme gelecek ya da ülkeler kendi üretimlerini artırma yoluna gidebilecektir.

AVRUPA FON HAVUZUNA TÜRKİYE’Yİ DAHİL ETMELİ

- Türkiye’yi Londra’daki zirveye davet etmiş olan Avrupalı liderlerin aslında Türkiye’nin AB üyeliği başta olmak üzere birçok atabileceği adım var.

- Ancak süreçte atacağı ilk adım aslında neredeyse belli. Birlik silah ve askeri yardımlar için oluşturduğu fon havuzuna Türkiye’yi dahil etmemişti. Yani toplanan paralarla Ukrayna için silah alınan ülkeler listesinde Türkiye bulunmuyordu. Önümüzdeki süreçte bu listede değişiklik gündeme gelecek mi göreceğiz.

TERÖRSÜZ TÜRKİYE TEMEL BEKLENTİ KONGRENİN BİR AY İÇİNDE TOPLANMASI

Öcalan’ın açıklaması, terör örgütünün yanıtı ile Terörsüz Türkiye yolunda dikkat çeken adımlar atıldı. Süreçte iki açıklama önemli de olsa, asıl olan hayata geçirilmesi. Bu kapsamda;

- Bir an önce kongrenin toplanarak, örgütün kendisini lağvetme kararı alması isteniyor. Artık 2-3 ay gibi bir süre yerine, bir ay sonra bunun hayata geçmesinin faydalı olacağı belirtiliyor. Gerekçesi ise süreç ne kadar uzarsa provokasyonlara açık olacağı endişesi.

- Örgütün Öcalan kongreyi yönetsin talebi gerçekçi bulunmadığı gibi hukuki açıdan da mümkün değil. Ancak Öcalan’ın fikirlerinin kongreye yansıması için farklı yolların mevcut olduğuna işaret ediliyor.

- Ankara YPG/PYD’nin kendini süreçten bağımsız konumlandırmaya çalışacağını hesap etmişti. Bu kapsamda Öcalan’ın tek lider olmadığını gösteren YPG/PYD için ABD ve İsrail’den talimat aldığının da net bir biçimde ortaya çıktığı tespiti yapılıyor.

- Ankara YPG/PYD’yi Suriye hükümeti ve ABD ile konuşacak. Örgütün Suriye kanadı silah bırakmazsa, terörle mücadele sürecek.

BAHÇELİ’NİN TEMASLARI VE MHP’NİN BAKIŞI

Süreci başlatan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Tuncer Bakırhan’ın ardından Selahattin Demirtaş ile de telefonda görüştü. Demirtaş’ın Bahçeli ve Erdoğan’a süreç için teşekkür ettiğini hatırlatan kaynaklar, geçtiğimiz cumartesi günü gerçekleşen telefon görüşmesinde o ifadesinin rol oynadığına dikkati çekiyor. MHP Lideri’nin telefon temaslarıyla süreci sağlam tutmayı amacında olduğunu da söyleyelim. Gelelim MHP açısından gelinen aşamanın nasıl görüldüğüne:

- MHP örgütten istenilen yanıtın alındığına dikkati çekiyor.

- Ancak sürecin bozulmadan, pazarlık teşebbüssünde bulunmadan ve provokasyona uğramadan sürmesi için fesih kararı kongresinin bir an önce toplanmasını istiyor.

- YPG/PYD’nin de karar uyması gerektiği belirtilirken, “Suriye ordusu içinde yer almalarının önü açık” deniliyor. Aksi takdirde Türkiye’nin o bölgede terörle mücadelesini sürdüreceği de ifade ediliyor.