ABD-Türkiye görüşmelerinde Suriye başlığının perde arkası

Bu arada ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi duruşmasında Dışişleri Bakanlığı’nın bütçe talebi hakkında ifade verdi. Buradaki konuşmasında Suriye ile ilgili bölümleri bazı mecralarda tam okunmadığı ya da perde arkasında yaşananlar bilinmediği için farklı tartışmalara neden oldu. Öncelikle Rubio’nun iki önemli bölümünü sizlerle paylaşmak isterim:

RUBIO: HÜKÜMETİN BAŞARILI OLMASINA YARDIMCI OLMAK İSTİYORUZ ÇÜNKÜ...

◊ “Bu hükümetin başarılı olmasına yardımcı olmak istiyoruz çünkü alternatif tam ölçekli bir iç savaş ve kaos ve bu da elbette tüm bölgeyi istikrarsızlaştıracaktır.

◊ Aslında, açıkçası, geçiş otoritesinin karşı karşıya olduğu zorluklar göz önüne alındığında, potansiyel bir çöküşe ve feci boyutlarda tam ölçekli bir iç savaşa, temelde ülkenin bölünmesine belki birkaç ay değil, haftalar uzaklıkta olduğunu değerlendiriyoruz.

BU SÖZLERİN ARDINDAKİ NEDEN...

İç savaş olasılığına vurgu yapan Rubio’nun baştaki “Bu hükümetin başarılı olmasına yardımcı olmak istiyoruz” sözlerine yeteri kadar dikkat çekilmiyor. Hem bu sözlerin hem de bu konuşmanın son yapılan görüşmeler ışığında nasıl okunduğuna şöyle bakabiliriz:

◊ ABD Başkanı Trump, Suriye’nin bir sorun alanı olmasından çıkmasını istiyor.

◊ Yeni hükümete yapıcı yaklaşan, bunu da açıklamalarında net bir şekilde ortaya koyan ABD Başkanı’nın amacı, Suriye’nin yeniden bir kaos ortamına yani aslında kendileri açısından da bir sorun alanına dönmemesi.

◊ Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması, sorunların üstesinden gelinmesinde ABD yaptırımlarının kaldırılması önem taşıyor.

YAPTIRIMLAR KONUSUNDA HEDEF KONGRENİN İKNASI

◊ ABD yaptırımlarıyla ilgili olarak ABD Başkanı’nın önünde iki alternatif bulunuyor:

1-180 günde bir Başkanlık Emri yayımlayarak Suriye’ye uygulanan yaptırımları askıya almak. Bu alternatifin bazı dezavantajları bulunuyor.

- Başkanlık emirleri bazı yaptırım kalemlerini kapsayamıyor.

- Trump’ın bunu her 180 günde bir yayımlaması gerekiyor.

- İş dünyası ve yatırımcı açısından “güvenilir” bulunmayabileceği endişesi taşınıyor.

2-Kongreyi ikna ederek Suriye’ye yaptırımları kaldırmak.

ABD Hükümeti’nin temel hedefi Suriye yaptırımlarının sorunsuz bir biçimde Kongre tarafından kaldırılmasını sağlamak. Bunun için de hem Yahudi lobisinin hem de karşıt görüşte olanların ikna edilmesi gerekiyor. ABD Hükümeti bu yüzden Suriye’nin kendileri açısından bir sorun alanı olmaktan çıkmasını istediğini söylerken, olası riskleri de sıralayarak sorunun bir an önce çözülmesini istiyor.

ABD’DEKİ GÖRÜŞMELER OLUMLU BİR HAVADA GEÇTİ

Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz ve ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Christopher Landau eş başkanlığında yapılan ABD’deki toplantının olumlu bir havada ve yapıcı geçtiğini söyleyebiliriz. Toplantının ana gündem başlıklarını şöyle sıralayabiliriz:

◊ Suriye’nin toprak bütünlüğü ve birliğinin korunması suretiyle, Suriye’de güvenlik ve istikrarın sağlanması amacıyla siyasi ve ekonomik konular ile güvenlik alanında ABD’yle çok boyutlu eş güdüm.

◊ Suriye’nin içinden geçmekte olduğu tarihi sürecin ülkenin tüm terör unsurlarından arındırılmasıyla sonuçlanması.

◊ Türkiye tarafından son dönemde DEAŞ’la mücadele bağlamında Suriye yönetimine verilen destek ve öncülük edilen bölgesel çabalar.

◊ Suriye’nin kuzeydoğusundaki kamplar kapsamında işbirliği imkânları.

◊ Suriye’ye yönelik ABD yaptırımlarının kaldırılması bağlamında izlenecek süreç ve takvim.

◊ ABD ve Suriye arasında sağlıklı bir diyalog tesis edilmesi.

◊ Komşuları için istikrarsızlık yaratmayan bir Suriye’nin inşa edilmesi.

İKİ ÜLKE ARASINDA 10 MART MUTABAKATI

Hem Amerika’da bu başlıklarda yapılan görüşmede, hem Türkiye’de çeşitli seviyelerde yapılan tüm görüşmelerde son gelinen noktalara bakacak olursak;

◊ Suriye’nin toprak bütünlüğü ve birliğinin, Suriye’nin bir sorun alanı olmaktan çıkması konusunda görüş birliği var.

◊ Özellikle ABD’de yapılan son görüşmede SDG ile Şam Hükümeti arasında 10 Mart’ta imzalanan mutabakatın eksiksiz ve hızla uygulanması konusunda görüşbirliğine varıldığı ifade edildi.

◊ Trump yönetimi yaptırımları kaldırmakta kararlı ancak Kongre’nin ikna edilip edilemeyeceği önümüzdeki süreçte belli olacak.

◊ ABD, Suriye’de askeri varlığını azaltsa da az miktarda asker tutmaya devam edecek. Bu köşeyi takip edenler bu bilgiyi daha önce paylaştığımızı ve Türkiye’nin de bunu bir sorun olarak görmediğini yazdığımızı hatırlayacaklardır.

◊ Son yapılan toplantı çerçevesinde ABD birliklerinin konsolidasyonunun sürdüğü ve süreçle ilgili Türkiye’ye düzenli bilgi akışının devam edeceği belirtildi.

◊ DEAŞ ile mücadele konusunda Şam hükümeti Türkiye’nin koordinasyonu ile çalışacak. Hapishanelerin yönetimi, yabancı örgüt mensuplarının ve ailelerinin ülkelerine dönüşlerine sağlanması, orta kesimde bulunan DEAŞ’lılarla mücadelenin Suriye’ye komşu ülkelerden oluşan mekanizma ile yürütülmesi hedefleniyor.