Gündem sosyal medyayı da böldü: X’ten Bluesky’a dijital göç başladı

Twitter’ı satın aldıktan sonra X’e dönüştüren Elon Musk’ın içerik politikalarında sık sık değişiklik yapması, reklam gelirlerine olan bağımlılığı artırması, mavi tik politikasını değiştirmesi, algoritmalarla oynayarak içeriğin erişimini manipüle etmesi ve son olarak da hesap engellemeleri sebebiyle milyonlarca sosyal medya kullanıcısı, alternatif olarak Bluesky’a (BLSKY) dijital göç başlattı.

Örneğin, yoğun şekilde eylem ve boykot çağrılarına hiçbir tepki vermemekle eleştirilen komedyen Cem Yılmaz, 16 milyonluk X hesabını kapatarak Bluesky’a geçti. “Harbi Elon baydı” diyerek, Bluesky’a geçen bir başka ünlü de Farah Zeynep Abdullah oldu. Peki bu, sosyal medya ekosisteminde yeni bir dönemin başladığı anlamına mı geliyor? X ile BLSKY arasındaki farklar neler? Karşılaştırmalı bakalım.

Cem Yılmaz, Farah Zeynep Abdullah, Melis İşiten, Kalben, Şebnem Bozoklu, Melek Mosso, Şahan Gökbakar ve Enis Arıkan gibi birçok ünlü isim, Bluesky’a geçtiklerini duyurdu.

KİMİN BU BLUESKY VE X’E RAKİP OLABİLİR Mİ

X’e (eski Twitter) alternatif olarak görülen ve kullanıcı sayısı 35 milyona yaklaşan BlueSky, aslında 2019’da Twitter bünyesinde bir proje olarak doğdu. 2021’de Twitter’ı Elon Musk’ın satın alması ve akabinde ismini, mavi tik uygulaması ve algoritmalarını değiştirmesiyle başlayan süreçte, Bluesky da Twitter’ın eski CEO’su Jack Dorsey ile birlikte Musk’lı düzene “elveda” diyerek şirketten ayrıldı. Dorsey, Mayıs 2024’te şirketten istifa edene kadar, mevcut sosyal medya platformlarının merkeziyetçi yapısına bir alternatif sunmak amacıyla geliştirilen BLSKY’ın kurucu yöneticiliğini yaptı. Seattle, Washington merkezli Bluesky, halen kamu yararı şirketi olarak, şu anki CEO’su Jay Graber liderliğinde faaliyet göstermekte.

TRUMP SEÇİLİNCE KULLANICISI ARTTI

Kurulduğu ilk günlerde X’e rakip olabilecekmiş gibi görünmese de BLSKY en büyük çıkışını 2024’te ABD seçimleri sonrası Donald Trump’ın zaferiyle yaptı. Aynı hafta kullanıcı sayısı 1 milyon artan platform, geçtiğimiz eylül ayında, X’in Brezilya’da yasaklanması ile yine kısa sürede 3 milyon yeni kullanıcı kazandı.

TÜRKİYE’YE DAİR BİR VERİ YOK: ‘POPÜLER’ DENİLEBİLİR

4 Nisan’da 187 bin 254, 5 Nisan’da 146 bin 293, 6 Nisan’da 134 bin 264, 7 Nisan akşam 17.00 sularında kontrol ettiğimde ise 36 bin 500 yeni kullanıcı platforma üye oldu. Platforma son 1 ayda gelen yeni kullanıcı sayısı ortalama 47 bin civarında. Bazı mecralarda “Son 24 saatte Bluesky’a kaydolan Türk kullanıcı sayısı 700 bini aştı” gibi iddialar olsa da Bluesky’da Türkiye’den kaydolan kullanıcı sayısına dair bir veri bulunmuyor. Ancak 1 Nisan itibarıyla yeni kullanıcı sayısının hızla artması, ki bu hem ABD hem de Türkiye’deki protesto eylemlerine denk düşüyor, yanı sıra Türkçe paylaşım yapan ve kullanıcı adı alanların da sayısının dramatik olarak artış göstermesi, BLSKY’ın en azından şimdilik X’e alternatif yeni bir sosyal medya platformu olabileceğine işaret etmekte.

X İLE ARASINDAKİ EN BÜYÜK FARK ‘ÖZGÜRLÜK’ VURGUSU

Peki bu yeni nesil sosyal medya platformuna olan ilginin sebebi ve X ile arasındaki temel farklar neler? Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Araştırma Derneği (SODİMER) Başkanı Prof. Dr. Levent Eraslan, Bluesky’ın merkeziyetsiz yapıda, algoritma şeffaflığı ve kullanıcı kontrolüne öncelik veren bir platform olduğunu belirterek şu yanıtı veriyor: “Bluesky, X’in aksine, kullanıcılarına kendi algoritmalarını seçebilme ve içerik akışlarını kişisel önceliklerine göre düzenleyebilme şansı veriyor. Buna karşılık X, özellikle de Elon Musk’ın devralmasından sonra içerik denetimi, algoritma yönetimi ve kullanıcı güvenliği gibi konularda ciddi tartışmaların odağında. Platformun daha sağda, daha kontrolcü, daha müdahaleci bir yapıya büründüğü, merkezi bu yapı ile birlikte reklam temelli gelir modeli sürdürülmesi sebebiyle, ‘içerik manipülasyonuna açık bir zemin’ sunduğu yönündeki eleştiriler arttırmış, Musk’ın istediği ya da ondan talep edilen herhangi bir hesabı erişime engellemesi de ‘sansür’ tartışmalarını ayyuka taşımıştır. Bluesky’da ise ‘Şu hesabı kapat!’ gibi bir yaklaşım söz konusu değildir. En temel vurgusu ‘özgürlük’ vurgusudur. Kullanıcıların daha fazla özgürlüğe sahip olduğu, içerik kısıtlamasının olmadığı ve kullanıcı verilerinin korunacağı bir sosyal medya vaadi özellikle ifade özgürlüğü konularında hassas olan kitleler için umut verici bir alternatif oluşturmuştur. Ancak Bluesky’ın henüz sınırlı kullanıcıya hitap etmesi ve yaygınlık kazanma sürecindeki belirsizlikleri de dikkate almak gerekir.”

BLUESKY’A ERİŞİM ENGELİ GELİR Mİ

İfade Özgürlüğü Derneği’nin 25 Şubat’ta yayınladığı rapora göre, 5651 sayılı kanunun 8/A maddesi uyarınca, aralarında FETÖ firarileri Cevheri Güven, Âdem Yavuz Arslan, Tarık Toros, Hakan Şükür ve Enes Kanter’in de olduğu 44 Bluesky hesabı için, milli güvenlik-kamu düzeninin korunması gerekçesiyle, erişim engelleme kararı getirildi. Fakat Bluesky, bu hesaplara herhangi bir yaptırım uygulamadı. Yani bu hesaplara Türkiye’den hâlâ erişim var. Sorum şu: “Eğer Bluesky bu hesaplara erişim engeli getirmezse, Bluesky’a Türkiye’den bir erişim engeli gelir mi? Prof. Dr. Eraslan’ın yanıtı ise şu: “Muhtemeldir. Engellenebilir. Ancak bu noktada dijital özgürlükler endeksimize bir eksi daha atılacağı unutulmamalıdır.”