Rizeli çocuğun SİHA motoruna uzanan başarı hikâyesi

ONU rahmetli Özal’la yaptığımız dış gezilerde tanımıştım.

Sessiz, güler yüzlü...

Pek fazla konuşmayan, medyatik olmaya çalışmayan...

Ama hep işine odaklı.

Özal’ın kalkınma vizyonuna en hızlı uyum sağlayan isimlerdendi.

Ve en önemlisi.

Sermayesiyle değil, bilgisiyle gelen bir mühendisti.

Baykar, TB2 SİHA’sıyla ilgili bir açıklama yaparken hatırladım onu...

Baykar Genel Müdürü Haluk Bayraktar dünyanın en gelişmiş SİHA’sı için geliştirilen yerli ve milli motorun hikâyesini anlatırken şöyle diyordu:

“Zamanında ‘iyi ama motoru yerli değil’ diyerek birçok algı operasyonu yapılmaya çalışıldı. Karikatürler yapıldı. Oysa bu sınıftaki bir SİHA için motor, görev başarısını belirleyen en kritik bileşenlerden biri değildi. Bu nedenle başta daha stratejik alanlara odaklandık.”

Nitekim zaman içinde TB2 çok gelişti. Müthiş bir başarı sağladı.

Bayraktar sonrasını şöyle anlatıyor:

“TB2 kendi sınıfında sadece en çok üretilen değil, aynı zamanda en fazla ihraç edilen ve gerçek koşullarında kendini en çok ispatlamış platform oldu. Dünya çapında bir sembole dönüştü. Bu başarının ardından daha yüksek performansa sahip yerli bir motor geliştirmek, tedarik zinciri emniyeti açısından artık bir ihtiyaç haline geldi. Biz de kolları sıvadık...”

ÇAMLIHEMŞİNLİ ÇOCUK

Haluk Bayraktar açıklamayı yaparken bir detay dikkatimi çekiyor.

Haluk Bey şöyle diyor:

“Bu ihtiyaç doğrultusunda Anadolu’nun dört bir yanından Saha İstanbul üyesi 40 farklı milli firmamızın da desteğiyle, tamamen Baykar özkaynakları ile TM100 motorunun tasarım ve Ar-Ge faaliyetlerine başladık. TM100 kendi klasmanındaki en gelişmiş havacılık motoru oldu. İlk uçuş testlerimizi de başarıyla tamamladık. Bu vesileyle başta Parsan (Krank dövme), Limöz (Dişliler), Estaş (Kam mili), Kanca (Biyel), Özgayd (Silindir bloğu dökümü) olmak üzere bu önemli projeye katkı veren tüm tedarikçi firmalarımıza ve emek veren çalışanlarına en içten şükranlarımı sunarım.”

Bayraktar’ın saydığı firmaların her biri elbette çok değerli.

Ama içlerinden birisi beni çok gerilere götürüyor.

Parsan...

Çünkü orada Rize Çamlıhemşin’den gelen bir çocuğun hikâyesi var.

Bu bilgileri verdikten sonra yazının başına dönebilirim.

Şimdi dikkatle okuyalım:

“1928 yılında Rize ili Çamlıhemşin Ortan köyünde doğdu. Yörenin şartları sebebiyle ilkokula geç başlayabildi. 10 yaşında babası vefat etti.

İlkokuldan sonra tahsiline okul bulamadığı için bir yıl ara vermek zorunda kaldı. Daha sonra Hopa Ortaokulu’na devam etti. 2. sınıftan sonra Devlet İmtihanı’nı kazanarak, parasız yatılı olarak Erzurum Lisesi’ne gitti. 1945-1946 yılında Erzurum Lisesi’nden mezun oldu ve İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Fakültesi’ne girdi. 1952 yılında İTÜ’den Elektrik Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu. Fakültedeki öğrenimini, bir sanayi holdingi olarak çalışan Sümerbank’tan burs alarak tamamladı. Üniversite son sınıftan itibaren iş hayatına atıldı.”

Peki kimdir bu çocuk?

Bugün Türkiye’nin en önemli holdinglerinden Güriş Holding’in kurucusu İdris Yamantürk’tür bu çocuk...

TB2’ye krank dövme üretimini gerçekleştiren Parsan ise, işte o Çamlıhemşinli çocuğun kurduğu Güriş Holding’in bir yan kuruluşudur.

Peki Yamantürk’ün bursunu kim vermiştir?

Türkiye’nin ilk sanayi kuruluşu olan Sümerbank vermiştir.

İşte bugün dünyada SİHA alanında en başarılı teknolojiye sahip TB2’nin motorunun en kritik parçalarından birisini Sümerbank’tan burs alarak okuyan Çamlıhemşinli çocuğun kurduğu Parsan üretmiştir.

Bu detay inanın beni çok duygulandırdı.

Cumhuriyet’in kuşaktan kuşağa nasıl devam ettiğini gösteren harika bir örnektir bu.

Çamlıhemşin’den okula gitmekte bile zorlanan bir çocuğun;

Yine bu Cumhuriyet’in olanaklarıyla; Cumhuriyet’in sanayi çarklarına nasıl büyük bir teknoloji ürettiğini anlatan bir hikâyedir bu.

Güriş bugün, Baraj ve HES’lerden, sınai tesislere, termik santrallerden, devasa yollardan, iş merkezlerine kadar uzanan büyük işleri yapmaktadır.

İdris Bey, 96 yaşına kadar aktif olarak çalıştı.

Bu ülke için, bu ülkenin sanayisi için büyük hizmetler yaptı.

Eğer yaşasaydı, o SİHA’nın başında birlikte bir fotoğraf çektirip Özal’lı yılları anmak isterdim.

Mekanı cennet olsun.