Afrika’daki Türk başarısı kod adı: Abeche

Dev savunma şirketlerinin yönetim kurullarında; Afrika’ya silah satan devletlerin ofislerinde “Bu da nereden çıktı şimdi?” dedirten bir haber.

Başlık şöyle: “Türkiye ile Çad arasında askeri işbirliği anlaşması imzalandı.”

Şimdi, “Çad’la anlaşma yapsan ne olur, yapmasan ne olur? Varlığı, zenginliği nedir ki?” diye soruyorsanız eğer; Cevabım şudur:

- Bu haber Afrika’da kıyasıya rekabet eden devler arasındaki müthiş bir gelişmenin işaret fişeğidir.

Ve haberin devamı: “Türkiye ve Çad arasında imzalanan askeri işbirliği anlaşmasına göre; Türk uzmanlar, Abeche Hava Üssü’nü kullanacak ve Çad’lı personele İHA eğitimi verecek. Anlaşma kapsamında Çad’ın doğusundaki Abeche Hava Üssü, Türk askerinin kullanımına açılacak.”

Yine “Ne var bunda?” diyebilirsiniz. Şimdi haberin en ilginç noktasına geliyoruz.

Dikkatle okuyalım: “Bu gelişme 11 Ocak 2025’te, Fransız güçlerinin Abeche askeri üssünden çekilmesinden sadece bir hafta sonra gerçekleşti.”

Buradaki “sadece” ifadesinin altını çiziyorum. Ve “Abeche”yi bu müthiş başarının kod adı yapıyorum.

Neden mi? Anlatayım.

Arkadaşlar son dönemde Afrika’da bazı devletler arasında çok ciddi bir rekabet yaşanıyor. Bu rekabet iki sektörde gelişiyor:

1- Savunma sanayi

2- İnşaat sektörü

TRİLYON DOLARLIK REKABET

İnşaat sektörüyle ilgili çeşitli defalar yazmıştım. Türk müteahhitlik sektörü Afrika’da muazzam işler alıyor. Yalnızca Suudi Arabistan’da 2.7 milyar dolarlık iş aldılar. Çin, İtalyan, Fransız ve Türk firmalar arasında kıyasıya bir rekabet var. Yani ilk 2’deyiz. Çin birinci sırada. Ya biz ya İtalyanlar geçiyor.

Bugün konumuz savunma sanayisi olduğu için yazının başlığına dönüyorum.

İLK ŞİKÂYET  MISIR’DA GELMİŞTİ

Bu olayı daha iyi analiz edebilmek için biraz geri gidiyorum. 2022 yılı kasım ayında Çevre Bakanı Murat Kurum’la gittiğimiz Şarm El-Şeyh’te yapılan BM Çevre Zirvesi’ne...

O zirvede ülkelerin stantlarını gezerken, bir an Fransa Devlet Başkanı Macron’un şu açıklamasını duymuştuk. Macron bir gazetecinin Fransa’nın Afrika’daki sömürgeci geçmişiyle ilgili bir sorusu üzerine şöyle demişti: “Çinliler, Ruslar, Türkler, Afrika’da Fransızlar’dan veya diğerlerinden daha iyisini mi yapıyor? Bizden 10 kat daha beterini yapıyorlar.”

Afrika’da devasa üsleri olan, silah satışlarıyla, maden şirketleri, Lejyonerleri ve dev inşaat firmalarıyla Afrika’ya “çöken” büyük devletlerden birinin başkanı belki de ilk kez rekabet ettiği Çin ve Rusya’ya Türkleri ekliyordu.

O gün şöyle demiştim: “Tamam işte. Demek ki doğru yoldayız.”

Ama bir farkla... Türkiye, Afrika’yı onlar gibi bir “köle atlası” olarak görmüyor.

Türkiye, “Sömürgeler kur, kurtulurlarsa kendine bağlı hükümetler kur, olmadı darbeler yap” diyen bir habis anlayışta değil ki...

Türkiye, “Sen kazan ben de kazanayım” diyerek insanı esas alan bir yolda yürüyor.

O yüzden de etkili oluyor.

Daha geçen gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan savaşın eşiğine gelen Etiyopya ve Somali Devlet Başkanları’nı Ankara’da buluşturup barıştırdı.

Bütün Afrika için Türkiye’nin barış mesajıydı bu.

Yazının başına dönersem; Yani Fransız askeri çekildikten 1 hafta sonra Türk askerinin yaptığı anlaşmaya.

Bu yalnız Çad’da olmuyor.

Batı Afrika’dan Kızıldeniz’e uzanan 3 milyon kilometrekarelik bir alanı kapsayan Sahel bölgesi ülkelerinde asker bulunduran Fransa, bu ülkelerden Mali, Nijer ve Burkina Faso’dan askerlerini tamamen çekiyor.

Bölge ülkelerinden Çad, Fransa ile olan “savunma sanayisi ve güvenlik anlaşması”nı iptal ediyor.

Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye de 2025 itibarıyla “bütün yabancı askerlerin ülke topraklarından çekilmesi” yönünde talimat verip Fransız askerlerinin ülkesinden çekileceğini söylüyor. İşte bütün bunları toparlarsak.

Libya’dan Suriye’ye, Senegal’den Fildişi Sahilleri’ne kadar bütün bir Afrika coğrafyasında; Türkiye geliştirdiği savunma sanayisi ve müteahhitlik hizmetleriyle muazzam bir rekabet gücü oluşturuyor.

Burkina Faso, Cezayir, Çad, Fas, Gana, Kenya, Mali, Moritanya, Nijer, Nijerya, Senegal, Somali, Ruanda ve Uganda, Türkiye’den muhtelif silah ve askerî araç ithal ediyor.

Çad, Türkiye’den HÜRKUŞ Hafif Taarruz Uçakları ve ANKA ile AKSUNGUR tipi SİHA’ları alıyor. Bu hava araçlarının yanında MAM-L ve CİRİT gibi mühimmat da ülkenin envanterine girmiş oluyor.

Türkiye, Libya’yla 2020 yılında savunma ve güvenlik işbirliğini imzalıyor. Somali’de askeri eğitim üssü kuruyor ve Somali ordusuna Bayraktar TB2 SİHA’ları dahil olmak üzere çeşitli ekipmanlar veriyor. Ve Afrika’nın içlerine doğru Türk savunma sanayisinden onlarca örnek.

Macron’un Şarm El Şeyh’teki şikâyetinin nedeni ve bugün Türkiye’nin Çad’la yaptığı anlaşmanın tarihsel izdüşümü işte budur.

O nedenle bu anlaşmayla Türk uzmanların görev yapacağı askeri hava üssünün adını kod adı olarak belirledim.

Bana göre “Abeche” Türklerin Afrika’daki başarılarını temsil ediyor. Bu başarıda önemli bir rol oynayan Çad Büyükelçimiz Cem Utkan’a da buradan selam gönderiyorum.

Arkadaşlar; Biz bugüne kadar; Adana İncirlik’e gelen “ABD’li askeri uzmanlar”, Sinop’a gelen “yabancı askeri uzmanlar”, Diyarbakır’a gelen “yabancı uzmanlar”, “Irak’ın kuzeyine gelen “yabancı askeri uzmanlar” gibi haberlerle büyüdüğümüz için, Türk askeri uzmanların görev yapacağı “Abeche” askeri havaalanı haberi benim yaş kuşağımı ayrıca umutlandırıyor.

NOT: Dün Vatikan’ın gizli arşivleriyle ilgili bir yazı yazdım. Belgeselin yayınlandığı TRT/TABİİ kanalını tebrik ettim. Ancak o belgeseli yapan kardeşlerimin emeklerini unutmuşum. Yönetmen Mesut Gengenç, Yardımcısı Yılmaz Aydın, Genel Koordinatör Bülent Günel, Prof.Dr. Ergun Yolcu ve görev alan bütün kardeşlerimi bu başarılı çalışmaları nedeniyle kutluyorum.