IMF ve Dünya Bankası vergi paketine de taktı

IMF ve Dünya Bankası şimdi de, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan tarafından geçen hafta açıklanan vergi paketinin çevirisini bekliyor. Bu kez, bankacılık yasasındaki kadar köklü görüş ayrılıkları beklenmiyor ama yine de çevirinin incelenmesinden sonra, bu kuruluşların tasarıda bazı değişiklikler isteyebileceği tahmin ediliyor.

IMF ve Dünya Bankası, Bakan Unakıtan'ın 17 Aralık'ta kamuoyuna açıkladığı vergi paketini görünce bazı maddelerine şaşırdılar ve tasarının çevirisini istediler. Geçtiğimiz hafta kendilerine çevirinin verileceği söylenmişti ama hala alabilmiş değiller.

Tasarının çevirisinin gecikmesine, Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan taslağın bazı maddelerine Başbakanlık Kanunlar ve Kararlar Dairesinin yaptığı itirazların neden olduğu söyleniyor.

Kanunlar Kararlar Dairesi daha önce Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanarak TBMM'den geçirilen bazı yasaların, ek vergilerde olduğu gibi, Anayasa Mahkemesi tarafından bozulması üzerine, ince eleyip sık dokumaya başladı. Açıklanan taslak metninde yer alan bazı maddelerin Anayasa aykırı bulunabileceği görüşüne varan Kanunlar Kararlar, Maliye Bakanlığı'ndan bazı maddelerin metinlerinin değiştirilmesini istedi.

Bu nedenle Maliye Bakanlığı, bu görüşler doğrultusunda hazırladığı taslağın metnini değiştirmeye çalışıyor. Bu çalışmaların uzaması üzerine, taslağın son şeklini alması gecikirken, daha türkçesi çıkmadığı için, çevirisi tamamlanamadı.

IMF ve Dünya Bankası yetkilileri geçen hafta sonuna kadar almayı bekledikleri çeviriyi, henüz alamadılar. Çevirinin bu hafta içinde IMF ve Dünya Bankası'na gönderilmesi bekleniyor.

2004 borç çevirme oranı yüzde 90, faiz yüzde 29

HAZİNE Müsteşarlığı, uzun zamandır beklenen '2004 yılı finansman programı'nı, önümüzdeki hafta sonuna doğru açıklayacak. Büyük ihtimalle, yılın son Cuma günü olan 26 Aralık günü Hazine yönetimi, bütün detayları kamuoyuna vermiş olacak. Böylece Hazine'nin ne kadar ödeme yapıp, bunun ne kadarı için yeniden borçlanacağı, faizleri hangi oranda tahmin ettiği de bilinecek.

Hazine'nin açıklamasının gecikmesine karşılık, bir süredir, özellikle bankaların araştırma-iktisat bölümleri tarafından, 2004 yılı finansman programına ilişkin tahminler yapılıyor.

Bu tahminlerin çoğunda Hazine'nin içborçlanmada çevirme oranı, yani ödenecek borçların ne kadarı için yeniden borçlanacağını gösteren oran için 'Yüzde 90' tahmini yapılıyor. Bizim duyumlarımıza göre de çevirme oranı, bir puan altında ya da üstünde olabilir ama, yüzde 90 olarak açıklanacak. Başta bankacılar olmak üzere, finans kesimi tarafından en çok merak edilen başka bir oran da Hazine'nin borçlanmasında oluşacak faiz oranı. Bütçe yapılırken bu oran yıllık ortalama olarak, yüzde 29 olarak alınmıştı. Bunun muhafazakar bir oran olduğu, yıl sonu yaklaştıkça iyice ortaya çıktı. 2003 yıl sonunda ulaşılan hatta altına inilen bu oran, gelecek yılın da ortalama faiz oranı olarak alındı. Bütçe yapılırken bu oran baz alınırken, Hazine de kendi içinde ortalama faiz oranı için başka senaryo çalışmalarını, tabi ki yaptı. Aldığımız bilgilere göre; yine muhafazakar bir tahminle, Hazine bu oranı yüzde 26-27 olarak alıyor.

Hazine'nin yapacağı açıklamada hangi oranı vereceğini bilmiyoruz ama muhafazakar bir tutum içinde olacağını söyleyebiliriz. Hazine yapacağı faiz açıklamasıyla, belki bankalara kağıtlar için yüksek kar rakamı göstermemiş olacak ama asıl düşündüğü şeyin, 'Düşük bir oran açıklayıp da bazı aksiliklerle faizler yükseldiğinde, panik olunmasını engellemek' olduğunu söyleyebiliriz.

Muhafazakar veya değil, Hazine'nin açıkladığı finansman programı ve burada verilecek rakamlar bankacılık kesiminin 2004 yılı için yapacağı planlara ışık tutacak. Bankalar, uzun süredir yerli ve yabancı kaynaklar tarafından açıklanan raporları, özellikle de bu raporlarda yeralan risk unsurlarını, bilinçli biçimde gözardı ediyorlar ama 'finansman programını' inceleyecekler. Bu finansman programına göre, artık her şeyin eskisi gibi olamayacağını, yani kağıtlardan 2004 yılı için belirledikleri karı alamayacaklarını gördüklerinde ne yapacaklar, göreceğiz...

En büyük rahatsızlık faiz geliri beyanındaki erteleme

MALİYE Bakanlığı tarafından açıklanan vergi düzenlemelerine, IMF ve Dünya Bankası'ndan gelecek en önemli itirazın, 'mevduat dahil faiz gelirleri için verilecek beyannamenin bir yıl daha ertelenmesi' üzerinde yoğunlaşması bekleniyor. Nisan'da Maliye ile birlikte hazırlanan genel anlayışa ters olan bu ertelemenin, IMF ve Dünya Bankası itirazlarına neden olması bekleniyor.

Unakıtan'ın açıkladığı düzenlemeler içinde 'mevduat faizleri, faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kar payları ve repo gelirleri ile yatırım fonlarının katılma belgelerine ait kar payları için yıllık gelir vergisi beyanname verilmemesine yönelik düzenleme ile devlet tahvili ve hazine bonosu faiz gelirleri için bu yıl sonunda biten beyanname verme istisnasının bir yıl daha uzatılması' yer alıyordu.

Dünya Bankası ve IMF, hem doğrudan vergilerin toplam vergiler içindeki payının artırılması hem de kayıtdışı ile mücadele için bu beyannamelerin şart olduğu konusunda daha önce Maliye Bakanlığı ile mutabakata varmış ve istisnaların artık uzatılmamasını istemişti.

Bu madde dışında başka itirazlar da olabileceği kaydediliyor.

Bu arada metin üzerinde yapılan değişikliklerin uzaması nedeniyle, yasa tasarısının Bakanlar Kurulu'ndan geçip, TBMM'ye gitmesi de gecikti. IMF ve Dünya Bankası'nın çeviriyi inceledikten sonra 'değiştirilmesi şart maddeler' görmeleri halinde, bu değişikliklerin TBMM'de tasarı komisyonlarda görüşülürken yapılacağı tahmin ediliyor.