Temmuzun 2. haftası sıra Türkiye’de

Yağmur, Marmara-İstanbul, Karadeniz ile İç Anadolu, hatta pazar sabah Bilecik’teki yangına da yetişti. Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Kocaeli, Bilecik, Sakarya, Bolu, Karabük, Çankırı, Kastamonu, Giresun ve  Ordu’da da etkili olacak. Ege ve Akdeniz’de ise yağmur yok! 2-3 gün daha rüzgâr,  30-35 km hızla kuvvetli esecek. Yangın riski ise devam etmekte. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da ise hava, mevsim normallerinde seyredecek. Peki ya sonra?

ÇÖL SICAKLARI ETKİLİ OLACAK

Kandilli Rasathanesi Meteoroloji Laboratuvarı’ndan Meteoroloji Mühendisi Adil Tek, “Marmara, Karadeniz, İç ve Doğu Anadolu bölgeleri rahatlamış olsa da Ege-Akdeniz hâlâ sıcak hava dalgasının etkisi altında. Bunun yanı sıra kuvvetli rüzgârlar devam etmekte, ki bu, o bölgedeki yangın riskinin yüksek şekilde devam ettiği anlamına gelir. Önlemler alınmalı” uyarısı ile başlıyor.

Peki, geçtiğimiz hafta yaşadığımıza benzeyen, sıcak hava dalgaları bu yaz etkili olacak mı? Yanıtı: “Evet, tüm yaz, benzer şekilde, 4-5 gün süren sıcak hava dalgaları etkili olacak. Bu hafta yurt genelinde bir serinleme var. Ancak tam nefes aldığımız noktada, Temmuz’un 5-6’sından sonra, Kuzey Afrika’dan gelecek bir sıcak hava dalgası daha öngörülüyor. Libya-Fas, İtalya’nın güneyi ve Yunanistan üzerinden bize ulaşacak. Yaklaşık 4-5 gün kadar etkili olacak. 20 Temmuz sonrası benzer bir sıcak hava dalgasının daha hayli etkili olması öngörülmekte. Ağustos için konuşmak erken olsa da yine benzer bir etki var.”

REKORLAR BU YIL TAZELENECEK

“Geçen sene küresel anlamda en sıcak yıldı. Copernicus verilerine göre 2024, 1850’ye kadar-sanayi devrimi öncesi dönem- uzanan küresel sıcaklık kayıtlarına ‘en sıcak yıl’ olarak geçti. Bundan ülkemiz de etkilendi, sıcaklık rekorları kırıldı. (Meteoroloji Genel Müdürlüğü 2024 verilerine göre en sıcak gün 20 Haziran’da 47.8 derece ile Şanlıurfa Ceylanpınar’da ölçüldü.) Bu sene de 2024 kadar olmasa da 2023’ten fazla olmak kaydıyla yine sıcak hava dalgalarına maruz kalacağız. Geçen yılki rekorlar bu yıl tazelenecek.”

SICAK HAVA AFET SAYILMALI

Yüksek nem ile aşırı sıcağın iç içe olmasına ‘ıslak termometre sıcaklığı’ denildiğini de belirten Tek, risklere karşı da uyarıyor: “Islak termometre sıcaklığı 18 derecenin üzerine çıkmaya başladı mı insan sağlığı için riskler de başlar. Alanya’da önceki gün bu değer, 28’di. 31 üzeri ise ölümcül riskler demek. Dolayısıyla meteorolojik verileri düzenli takip etmek, buna göre yemek, içmek, giyinmek ve önlemler almak şart. Yanı sıra sıcak havanın da soğuk hava gibi afet sayılması, bu konuda önlemler alınması, çalışmalar yapılması, iklim değişikliğine uyum çalışmalarının yapılmış olmak için değil de daha nitelikli şekilde devam etmesi ve Avrupa örneklerinde de olduğu gibi ‘siesta’ (günün en sıcak vaktinin ev ya da kapalı bir ortamda geçirilmesi) gibi uygulamaların ülkemize uyarlanması gerekli.”

SU KULLANIMINI AZALTMALIYIZ

İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros ise rekor sıcaklıkların artacağını söyleyerek su sorununa dikkat çekiyor: “Net konuşmak zor ama şunu söyleyebilirim, son 10 yılda yaşadığımız sıcaklıklar daha önce hiç görülmedi. Her yıl yeni bir rekor kırıyoruz. Meteoroloji verilerine göre bu yıl da tahminler temmuz ve ağustos aylarında kavrulacağımızı gösteriyor. Sıcak hava dalgalarının hem sıklığı hem de şiddeti artacak. Bu da su sorunu yaratacaktır.”

BARAJLAR BOŞALIYOR

Marmara Bölgesi’ni etkisi altına alan sıcak hava dalgasının İstanbul’da günlük su tüketimini arttırdığı ve İSKİ verilerine göre baraj doluluk oranının 30 Haziran itibarıyla yüzde 66’ya gerilediğini söyleyen Toros, “Her damla su çok önemli. Mayısta barajların doluluk oranları yüzde 70’in üstündeydi. 21 Haziran’da yüzde 70’in altına indi. Sıcak hava dalgalarına bağlı olarak artan su tüketimi nedeniyle bu seviyelerin daha da hızlı düşme riski var. Dolayısıyla su israfından kaçınmalı; muslukları gereksiz yere açmamalı, araç yıkamamalı, çalışma saatleri ve tatilleri buna göre düzenlemeli, ‘siesta’, dinlenme moduna geçilmeli” uyarısı yapıyor.