Enerjide 1 Temmuz’dan bu yana sorun değişmedi

Şu kadarını çok açık söyleyelim ki; 1 Temmuz’dan bu yana enerji sektöründe yaşanan sıkıntıların hiçbiri değişmedi. Eğer değişiklik varsa, durum daha da kötüleşti bile diyebiliriz.

Yaşanan sıkıntının kaynaklarından biri, gereken elektrik zamlarının yapılmaması, o nedenle de otoprodüktörlerin belli bir saatte, genel enerji kaynaklarını kullanmayı tercih etmesi idi. Burada bir değişiklik yok. Elektrik zammı yapılmadığı gibi, temmuzda yapılması gereken doğalgaz zammı da yapılmış değil. Bu zamların ister istemez daha yüklü oranlarda gelmesi kaçınılmaz ve bu yansıyınca, nihai elektrik fiyatları artırılmadığı için otoprodüktörlerin maliyeti ile satış fiyatı arasındaki fark, daha da büyüyecek.

Otoprodüktörlerin çıkış amacı, sadece kendi elektriğini üretmeleri idi. O zaman yeniden bu çerçeveye dönülmesi, yani otoprodüktörlerin dışarıya elektrik satmaması şartı getirilebilir. Peki bu yapıldı mı, hayır. Hükümet böyle bir çözüme cesaret edemiyor.

1 Temmuz’dan bu yana ne yapıldı derseniz, toplantılar yapıldı tabi ki. Öğrendiğimize göre, hafta sonu Enerji Bakanı yine Başbakanla bu konuda bir görüşme yaptı. Şu anda çözüm için tartışılan tek formül, doğalgazdaki ÖTV’nin üreticilere satışında kaldırılması konuşuluyor. 125 milyon YTL’lik bir vergi kaybı olacağı hesaplanıyor ve Enerji Bakanlığı’ndan, Maliye itirazı nedeniyle, "O zaman bu yükü tüketiciye yansıtalım, olsun bitsin" görüşleri yayılıyor.

Yani 125 trilyonluk vergi kaybını karşılamak için, sanayici ve hane halkı bu faturayı ödeyecek Yani elektrik zamlanacak. Bazı uzmanlar ise sadece hane halkına zam yapılsın diyormuş. O zaman da faturanın tümü tüketiciye çıkacak, sanayici kurtarılacak.

Peki ÖTV kaldırılırsa, doğalgaz kullanan yap-işlet-devret santralleri bu haktan yararlandırılacak mı, bu belli değil. Hükümet bu konuda da cesaret edip kalıcı bir çözüm bulamadı. Geçmişte bu santrallerin şaibesi için mangalda kül bırakmayan demeçler veren Bakan ve bürokratlar, yine geçmiştekinin aynısını yaptılar ve mevcut durumu sürdürmek için, ellerinden gelen gayreti gösterdiler. Mecburen böyle davranmaya devam edip, yasa bile çıkarıyorlar. Bu yasa eğer Cumhurbaşkanı’ndan veto yerse, işler iyice karışacak.

PİYASA NEDEN LİBERALLEŞTİRİLMİYOR?

Bu arada başlaması gereken dağıtım özelleştirmesi, hala başlatılamadı. Bu arada kontrat devri için de onca söz söylendi ama harekete bir türlü geçilmiyor

Yani enerji piyasanın liberalizasyonu için yapılması gerekenler belli ama adımlar atılmıyor. Özel sektörün kısıntılardaki payı kasıtlı olarak abartılıp, yönetim beceriksizliği saklanmak isteniyor. Bu yolla, bizce yapılmak istenen başka bir şey de; kamuoyuna "bakın özelleşince böyle oluyor, o nedenle kamunun elinde kalsın" havası verilmeye çalışılıyor.

Peki Hükümet neden piyasanın liberalleşmesine direniyor, samimi davranamıyor?

Bu sorunun yanıtı bizce geçenlerde yapılan tartışmada kendini açığa verdi. Bildiğiniz gibi kesinti üzerine kızan Başbakan, yetkililerden bilgi alıp, özel sektör kurumlarına çattı. 13 ili etkileyen elektrik kesintisiyle ilgili bazı şeylerin bilinmediğini kaydeden Başbakan Erdoğan, "Halkın hizmetinde olan bu yatırımları aleyhte kullananlara acımasız davranırız" diye çıkıştı. Özel sektöre fırça atan Başbakan, sorunun arızadan değil organize bir girişimden kaynaklanmış olabileceği imasında bulundu.

Peki, daha önce "tesisleri kapatır, anahtarları Hükümete veririz" diye demeçler veren özel sektör üreticileri, bu fırçayı yiyince ne yaptı? Hiç... Hiçbirinin sesi çıkmıyor, çıkamıyor.

Peki bunun nedeni ne derseniz; çok açık.. Çünkü Hükümetin kararlarından etkilenecek başka iştigal konuları da var ve Hükümetle, Başbakanla çatışmaktan kaçınıyorlar, menfaatlerine ters.

Şimdi anladınız mı Hükümetin neden devleti küçültmek, enerji piyasasını liberalleştirmek, özelleştirmek istemediğini.. Fırçayı atıyorlar ses çıkmıyor, işlerini rahat rahat götürüyorlar..