Cari açık finansmanındaki bozulma umut vermiyor

Ancak bunun piyasalara artı bir katkı yapmadığını da gördük. Bunun en önemli nedeni; cari açıktaki düşüş devam ederken hala kırılganlık yaratan oranlarda kaldığı ve bundan sonrası için de ciddi bir umut olmadığının görülmesi. Yanısıra altın ticareti gibi ödemeler dengesini kurtarmış gibi gözüken kalemlere tedirginlikle bakılması ve cari açığın finansmanında yaşanan bozulma da yapısal bir iyileşme umudu vermiyor. Bir başka deyişle Türkiye’nin cari açığının, herhangi bir küresel finansman sıkıntısında başımıza ciddi bir iş açacağı açıkca görülüyor.

Banka analiz raporlarında mevsim etkilerinden arındırıldığında cari açıktaki düzelmenin Eylül ayı ile birlikte yavaşladığının üzerinde duruluyor. Mevsimsel etkilerden arındırılmış açığın Ağustos’ta 3.7 milyar dolar iken Eylül’de 4 milyar dolara çıktığının altı çiziliyor. Enerji dışı cari fazlanın ise Ağustos’ta 1.7 milyar dolar iken Eylül’de 900 milyon dolar fazlaya indiği belirtiliyor. Yine analiz raporlarında cari açığın finansmanında sermaye hesabına bakıldığında girişlerin yavaşladığına dikkat çekilirken, bunun yanında finansman kalitesindeki bozulmanın devam ettiği belirtiliyor. Eylül’de sermaye hesabında 5.1 milyar dolar giriş olurken bunun 4.8 milyar doları portföy yatırımlarından oluştu. Yabancıların hisse senedi portföyü Eylül’de 300 milyon dolar arterken, bono portföyündeki artış 4.7 milyar dolara ulaştı.�

Özetle; bu yılki cari açık, geçen yıllara kıyasla daha fazla sıcak para ile finanse edildi. İlk 9 ayda sıcak para girişleri 29.2 milyar dolar, borç yaratan kaynaklar ise 39.8 milyar doları buldu.Bunun ne anlama geldiği açık; makro dengelerimiz yabancılara bağlı. Küresel finansmanda sıkıntı olur, giriş azalırsa tüm ekonomik dengelerimiz bozulabilir.�

CARİ AÇIĞA SİYASİ ELEŞTİRİ

Bürokratlığı sırasında cari açık üzerinde hep tedirginlikle durmuş, çoğu zaman da kurların patlamasıyla haklı çıkmış olan CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, geçen hafta yine cari rakamlarını yorumladı. Eylül ayında cari açığın 2,7, altın hariç cari açığın 3,7 milyar dolar olduğunu hatırlatırken, doğrudan yabancı sermaye girişlerinin geçen yılın altında kaldığına, sıcak para girişinin 5 milyar doları bulduğuna dikkat çekti. TL’de ciddi bir değerlenme baskısının beklendiğini, Merkez Bankası Başkanının bu endişeyi yüksek tonda seslendirip “piyasaya ayar vermek” istediğini kaydetti.

Dikkat çekici bir başka gelişmenin  kaynağı belli olmayan paralarda, yani net hata noksan kaleminde yaşandığını hatırlatan Faik Öztrak, bu yılın Nisan ayında, net hata noksan kaleminde başlayan çıkışın, son iki aydır yeniden para girişine döndüğüne dikkat çekti. Eylül’de bu yolla 2 milyar dolar para girişi olduğunu, bunların önemli rakamlar olduğunu kaydeden CHP Genel Başkan Yardımcısı, kaynağı belli olmayan para girişlerindeki artışın nedenlerinin merak edildiğini söyledi.

“İran’a yapılan altınla ödemelerin ihracat olarak gösterilmesiyle, bu yıl cari açık sorununa bir altın şalı örtüldü” diyen Öztrak, cari açıktaki 21,2 milyar dolarlık düzeltmenin 8,5 milyar dolarının altın ticaretinden kaynaklandığını hatırlattı. Üçer aylık dönemler itibariyle bakıldığında cari açığın seyrinin üretimdeki yavaşlama ve büyümedeki gerileme ile teyit edildiğini kaydeden Faik Öztrak üretimdeki daha fazla yavaşlamaya rağmen, cari açıktaki düzelmenin giderek azaldığına, özellikle dikkat çekti.