Bütçe dışı oyunlarla harcamalar artıyor

Bu yasa tasarısının getirdiği sakıncılar, meğerse bizim söylediğimizden çok daha fazla imiş. Taslakta yeralan geçici 6. madde ‘Ilısu ve Yusufeli baraj ve HES projelerinde kullanılmak üzere temin edilen proje kredileri ve diğer her türlü imkan, avans mahsubunu müteakiben bütçeleştirilir’ diyordu. Soruşturduğumuzda gördük ki; bu madde de çok ciddi riskler içeren bir madde ve bütçe dışı harcamaların artırılması için büyük bir kapı daha aralanmış oluyor.

Hazine bürokratlarının bu maddeye çok karşı çıktıkları ancak talimatla maddenin taslağa girdiğini öğrendik. Bürokratlarının aynı şekilde, TCDD’nin borçlarının silinmesine de karşı çıktıkları ama bu maddenin de Hükümet tarafından taslağa eklendiği belirtildi.

Daha önce bu barajlardan biri için ‘YİD’lerden bile pahalı elektrik üretecek’ raporu veren DPT’nin, bu konuda nasıl bir tavır takındığını ise bilmiyoruz.

Hükümet bir süredir düşündüğü ‘bütçe dışı harcamaları artırma’ planını uygulamak için çeşitli denemeler yapmıştı ama bu yasa taslağı ile bu çabaların doruğa yükseldiği görülüyor.

Kısacası; 1990’lı yıllardaki gibi harcamaları artırabilmek için siyasi iktidar çeşitli oyunlara girip, yükü bütçenin dışına itmeye başlıyor. Bu yöntemin sakıncaları daha önce görülmüş, bütçe dışı harcamalar nedeniyle artan borçlanmayla tıkanma noktasına gelen ekonomiyi düze çıkarmak için 2000 yılı programa uygulamaya girmiş, yükler 2001 krizini yaratmıştı.

İşte bu nedenle ‘harcamaların belirlenen çerçevede kalması için borçlanma kanunu ve kamu mali yönetim kanunu’ çıkarılıp, bunlarla ‘ödeneği olmayan harcama yapılamaz, artırılacak harcamalar için ya gelir artırılır ya başka yerlerden tasarruf yapılır’ ilkesi hayata geçirilmişti.

EMEKLİ MAAŞLARI BÜTÇE DIŞINDAN

Daha önce, 2005 bütçe yasasına koyduğu maddelerle kamu mali yönetim kanununun uygulanmasını erteleten Hükümet, bu yasa tasarısı ile de bütçe dışı harcamaların yolunu iyice açmış, yine eski sisteme, yani sistemsizliğe geri dönmüş oluyor.

Bu anlayışın bu uzantısı olarak Aralık ayında emekli maaş ödemeleri için Ziraat Bankası’ndan 900 trilyonluk kredi kullanıldığını öğreniyoruz. Yani yine bütçe dışı harcama artıyor, yine kamu bankaları kullanılıyor, yine yeni görev zararlarının kapısı aralanıyor, yine kalem oyunlarıyla hedeflerin arkasından dolanılıyor, yine IMF kandırılmaya çalışılıyor...

Yasa bu şekliyle çıkarsa, yine bütçe dışı harcamalar artacak, bütçe içinde belirlenen hedeflere uyulmuş gibi gözükecek ama yükün büyük bölümü daha sonraki yıllarda gelmek üzere, bütçeden fazla borçlanma ihtiyacı doğacak. Hem bütçe dışı kalem oyunları, hem de bu yollara başvurulması, düşme trendine giren faizleri ise yeniden olumsuz etkilemeye başlayacak.

Bu arada Hükümetin harcamaları artırmak için bu yasa ile de sınırlı kalmayacağı belirtiliyor. Müteahhitler arasında, ‘Karadeniz otoyolunun bu yıl bitirilmesi için bütçede yazılı ödeneğin yanısıra bütçe dışından 300 milyar liralık daha imkan sağlanacağı, Hükümetin bunun için gerekirse yasa çıkarılması konusunda otoyol müteahhitlerine söz verdiği’ konuşuluyor.

YİNE SİYASİ KOKULAR

Bu yıl bütçeye konan ödenekler zaten herkesi şaşırtmıştı. Karadeniz otoyolu için rekor rakamla 614 trilyonluk ödenek ayrılırken, daha kredi görüşmeleri bile yapılmamış Ilısu barajına 210, Yusufeli barajına 152 trilyonluk ödenek, süren Deriner barajına ise 213 trilyon ödenek ayrılmıştı. Yani yatırım ödeneklerinin çoğu bu 4 proje ile tamamlanmıştı.

Kredi görüşmeleri bile yapılmamış barajlara bu ödeneklerin ‘ilk kez’ olduğu söyleniyor.

Bu arada sadece işlemlerde değil yöntemlerde de 1990’lı yıllara geri dönüldüğü izlenimi var. Bu 3 barajdan ikisinde, eski konsorsiyum ortaklarından bazılarının devreden çıkarılıp, ‘AKP’ye yakın bir karadenizli müteahhidin 2 projeye birden ortak edildiği ve bundan sonra böylesine büyük imkanların sağlandığı’ kulislerde konuşuluyor. Dolayısıyla ‘yine kendi müteahhidime özel yasa ve özel imkanlar dönemi mi başlıyor?’ sorusu ortaya çıkıyor.