Vecihi Hürkuş’un hayali 100 yıl sonra göklerde

Sivrihisar Havacılık Merkezi’nin kurucusu Hava Akrobat Pilot Ali İsmet Öztürk Bey’le o muhteşem havacılık müzesini geziyorduk. Müthiş bir tesis. İHA uçuşları, akademik eğitimler, her türlü havacılık etkinlikleri, pistleriyle uçak gösterileri için dizayn edilmiş bir merkez.

Müzede öyle hikâyeler vardı ki. İngiliz Hasta filminin meşhur uçağı. 

Sinema tarihine geçen ve Vietnam’daki vahşeti anlatan efsane film “Kıyamet”te kullanılan helikopterlerin orijinali. Ve daha nice tarihi uçak. Hepsi de uçar durumda.

Ali İsmet Bey tek tek uçakların hikâyelerini anlatırken bir an duruyoruz:

Masadaki fotoğrafı gösteriyor.

Vecihi Hürkuş ve uçağı...

Şöyle diyor: “Bu uçağı, Türk havacılığının bir bağımsızlık sembolü olduğunu anıtlaştırmak için orijinalini yapıp uçurmak istedik.”

Soruyorum: “Peki ne oldu?”

Cevap: “4 yıl önce bütün projelerini hazırladık. Uçağın motoru ve kendi renkleri dahil her şeyini yapacaktık. Uçuracaktık. Ama nedendir bilmem, 4 yıl önceki Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü izin vermedi. Biz de projeye ara verdik.”

Bu sözler beni öylesine etkilemişti ki... Birden tam 100 yıl öncesine gitmiştim.

Vecihi Hürkuş’un 1925 Ocak ayında yaptığı ilk Türk uçağı VECİHİ K-VI’nın kader günlerine.

Türkiye’nin Baş Tayyarecisi unvanını alan Vecihi Hürkuş’un bütün engellemelere rağmen yılmadığı o günler.

İşte... 1930 yılında Ankara’da toplanan Sanayi Kongresi’nde açılan Yerli Mallar Sergisi...

Sergiye gelenler meraklı bakışlarla bir uçak maketinin önünden toplanıyorlar. Üstten kanatlı, kapalı kabinli “Vecihi K-XI” tipi uçak. İlk Türk yapımı uçağın modeli...

Bugün Teknofest’lere gelen milyonlarca gence sesleniyorum.

Arkadaşlar. Vecihi Hürkuş’un, Nuri Demirağ’ın hikâyelerini mutlak bilmelisiniz. Türkiye’nin milli savunmada yıllarca nasıl geride kaldığının yaşanmış acı hikâyeleridir.

O günlerde Vecihi Bey, tek satıhlı “Vecihi XV” uçağını da yapmıştı. 30 Ağustos 1933’te ikişer adet Vecihi XIV ve Vecihi XV uçakları ve bir adet Nuri Bey Vecihi K-XVI uçağıyla öğrencileri, İstanbul’da gösteri uçuşu düzenledi.

Ancaaaaak. İste buraya en büyük harflerle, avazım çıktığı kadar bağırarak yazıyorum: “Öğrencileri çeşitli başarılara imza atmalarına rağmen okulu, maddi sıkıntılar ve öğrencilerinin diplomalarına denklik verilmemesi yüzünden kapandı.”

Düşünebiliyor musunuz?

Uçakları biz yapmışız. Öğrencileri yetiştirmişiz. Ama denklik verilmiyor. Dahası yaptıkları uçağı Türk Hava Kuvvetleri kabul etmiyor.

2- DERS GİBİ BİR HAYAT HİKÂYESİ

Ali İsmet Bey’in anlattıklarından o kadar etkilenmiştim ki;

Geçen yıl kasım ayında şöyle yazmışım: “Vecihi Hürkuş yaptığı uçağı uçuruyor ama bir türlü geliştiremiyor.

İzin verilmediği gibi ‘hapislerle boğuşuyor...’

Vecihi-XIV ismini verdiği uçağı ‘İstikbal göklerdedir’ sözünün ufuklarına doğru yükselemiyor.

İşte arkadaşlar, böylece F-100’lere, F-16’lara kalıyoruz.

Şimdi genç nesillerin bir ders olarak bu hikâyeyi bilmesini çok önemsiyorum.

Ali İsmet Bey’in başlattığı ve 4 yıl önce ara verilen bu projenin gerçekleşmesini yürekten istiyorum.

Vecihi Hürkuş

O nedenle diyorum ki;

Sayın Ulaştırma ve Altyapı Bakanımız Abdulkadir Uraloğlu,

Sizin milli duruşunuzu biliyorum.

Lütfen 4 yıl önce izin verilmediği için ara verilen şu projeye izin verin.

Bu yolda hüküm giyen bütün ruhların anısına, Vecihi Hürkuş’un uçağını yeniden birlikte uçuralım...”

3- BU TÖRENLE VECİHİ BEY UFUKLARIMIZA YÜKSELİYOR

Ve geldik bugüne.. Önceki gün Ali İsmet Öztürk’ten bir davetiye alıyorum:

“Sayın Fatih Çekirge;

Sertifikalı ilk Türk yapımı uçak olarak havacılık tarihimize geçen Vecihi XIV (14) tipi tayyarenin M.S.Ö Hava ve Uzay Müzesi envanterine katılım törenini şereflendirmenizi saygılarımızla istirham ederiz.

Sivrihisar Havacılık Kulübü Derneği... 28 Haziran 2025. Yer Sivrihisar Hava Parkı/Eskişehir”

İnanın davetiyeyi okurken gözlerim doldu.

Türkiye’nin havacılık tarihine çok büyük katkılarda bulunan Ali İsmet Öztürk ve kuruluşu;

Genç mühendisler, pilotlar, teknisyenlerle tam 100 yıl sonra Vecihi Hürkuş’un hayalini gökyüzüne taşıyordu.

Türkiye’nin Baş Tayyarecisi Vecihi Hürkuş’un ruhu bu akşam Sivrihisar’da, Milli Türk havacılığının ufuklarına doğru yükselecek.

Eğer bugün İHA’ları, KAAN’ları, Hürkuş’ları, Kızıl Elma’ları yapmakta bu kadar geciktiysek; İşte onun ibret dolu hikâyesidir Vecihi Hürkuş’un hayatı.

İyi okuyun kardeşlerim. Fırsat bulursanız gidin Sivrihisar’a. Vecihi Bey’i onurlandırın... Ve sizlere de helal olsun Sivrihisar Havacılık Kulübü Derneği’nin gökyüzü sevdalıları...

 
Uçağı yapan ve uçuran ekiple birlikteyim.. (Soldan sağa) Kamil Karpuz, Ali İsmet Öztürk, Fatih Çekirge, Ahrar Işıkalan, Hakan Tayşi.