Yüksek katma değerli ürünler

Esasen gazete yazarlığının işlevinin de bu olduğuna inanıyorum. İktisadi yazı veya konuşmalarda çok yanlış bulunur. Çünkü konunun içinde adı geçen şeylerin “tanımı” yapılmadan veya tanımı üzerinde mutabık kalınmadan söze başlanır. Çoğu kez, bir konuyu anlatan, onun anlattıklarına itiraz eden veya bunları okuyan ve dinleyenler kullanılan iktisadi kavramlardan farklı şeyler kasteder veya anlar. Bu yüzden olacak Profesör Steve Hanke bir makalesine “iktisadi bir tartışmada söylenenlerin %90’ı ya yanlıştır ya da konuya ilgili değildir” demişti. Allah iktisadi makale okuyanlara yardımcı olsun.

İKTİSADİ KATMA DEĞER

Milli gelir denilen ölçüm, hesap yılı içinde bir ülke vatandaşlarının, ülke içinde ve dışında yarattıkları katma değerler toplamıdır. Pekiyi, katma değer nedir? Belli bir ürünün (mal veya hizmet) satış fiyatından, o ürünü meydana getirmek için başkalarından satın alınan şeylerin bedeli düşüldükten sonra kalan miktardır. Bu bakiye; kâr, kira, faiz ve ücret talep edenler arasında bölüşülür. Katma değeri tersten tanımlamak gerekirse, “satılmış ve parası alınmış” bir ürünün satış fiyatı içindeki kâr, kira, faiz ve ücretler toplamıdır denir. Bu toplam, net katma değerdir. Buna amortisman eklenirse “brüt katma değer” bulunur. İşletmecilikte doğru hesap amortisman dâhil olarak yapılandır.

YÜKTE HAFİF-PAHADA AĞIR ÜRÜNÜN İÇİNDEKİ KATMA DEĞER

Yazının can alıcı noktasına geldik. “Televizyon”, yükte hafif-pahada ağır bir üründür. “Çimento” ise tersidir. Televizyonun satış fiyatı içinde katma değer çoktur. Çimento da azdır. Soru şu: Türkiye bunlardan hangisini ihraç ederse, daha fazla “milli gelir” yaratmış olur? Cevap, hangi ürünün satış fiyatı içinde daha yüksek “milli katma değer” varsa, onun ihracatı milli geliri daha fazla artırır. Yani içinde daha yüksek katma değer olan televizyonun, eğer içinde çok miktarda ithal parça varsa, bu cihazı ihraç etmek, çimento ihraç etmeye göre “daha fazla katma değerli” ürün ihraç edilmiştir anlamına gelmez.

KATMA DEĞERİN % 85’İ EMEKTİR

Hangi ürünün katma değeri yüksektir sorusunun kestirme cevabı şudur: Hangi ürünün üretimi, ham madde tedarikinden, nihai kullanıcının eline geçinceye kadar “daha çok sayıda ve daha yüksek ücretli” insana iş imkânı yaratıyorsa odur.

SON SÖZ: FİRMA KATMA DEĞERİNİ BIRAK, MİLLİ KATMA DEĞERE BAK