Sadece çevreciler değil hepimiz dert etmeliyiz
İEÜ Medical Point İzmir Hastanesi’ndeki Sağlıklı Yaşam ve Fonksiyonel Tıp Ünitesi’nin başındaki Dr. Kerem Korkut’la konuştuk.
Kerem Hoca, sadece bir doktor değil; dünyayı takip eden, literatüre hakim, insanın biyolojisine bugünden değil, geleceğin penceresinden bakan biri.
Dedi ki…
“Beynimizde bir kaşık plastikle dolaşıyoruz…”
Evet, yanlış duymadınız.
Bugün ortalama bir insanın beyninde bir plastik kaşık dolusu mikroplastik var.
Daha da kötüsü; bu rakam sadece sekiz yılda yüzde 50 arttı.
İzmir’de, İstanbul’da, Tokyo’da, Paris’te; dünyanın her yerinde böyle bir tehlikeyle karşı karşıyayız.
Bu bir çevre krizi değil artık; bu bir beyin krizi.
Cevap basit; hayat tarzımız.
Günde birkaç pet şişe su; poşet çaylar, plastik kesme tahtaları, saklama kapları, polyester giysiler, konserve balık, marketteki paketli tavuk…
Hepsi yavaş yavaş birikirken, beyin dokumuza sızıyor.
Araştırmalar, damar duvarlarında ve nöronlarda plastik izine rastlıyor.
Ve işin en tehlikeli tarafı şu; demansla ilişkisi kanıtlanmaya başladı.
Hani çevre kirliliği dendiğinde insanlar hemen “ağaç katliamı”, “deniz kirliliği” diyor ya artık mesele o değil.
Zihinsel sağlığımız çok daha önemli bir konu.
Beynimizde biriken mikroplastikler, Alzheimer gibi hastalıkların potansiyel tetikleyicisi.
Yani bu konuyu sadece çevreciler değil, hepimiz dert etmeliyiz.
Bir mutfak devrimi şart
Kerem Hoca basit ama etkili bir yol haritası çiziyor.
Suyu cam şişede saklayın, kaynatın.
Plastik kesme tahtasını camla değiştirin.
Dökme çay kullanın.
Polyester tişört değil, pamuklu tişört giyin.
Poşet tuz yerine kaya tuzu alın.
Diş macunundaki mikro taneciklere dikkat edin.
Bunlar küçük gibi görünür ama beyninizi kurtarabilir.
Plastik çağının ortasındayız.
Ve bu çağın bedelini, aklımızla ödüyoruz.
2030’a kadar beyin dokusundaki plastik miktarının ikiye katlanabileceği söyleniyor.
Yani şu anda beynimizde bir kaşık varsa, 6 yıl sonra iki kaşık olacak.
Gençler de artık çok unutkan
Kerem Korkut, önemli bir araştırmadan bahsetti.
Nature Medicine’de yayımlanan son araştırmalar, insan beyninin diğer tüm organlara göre 7 ila 30 kat daha fazla mikroplastik içerdiğini gösteriyor.
Özellikle demans hastalarının beyinlerinde, damar duvarlarında ve bağışıklık hücrelerinde yoğun plastik birikimi saptanmış.
En çok bulunan plastik türü ise polietilen.
Yani su şişelerinde, poşetlerde, ambalajlarda kullanılan plastik.
Vücuda giren bu parçacıkların bir kısmı kan beyin bariyerini geçerek sinir hücrelerine kadar ulaşıyor. Bu da odaklanma sorunlarından unutkanlığa, hatta nörolojik hastalıklara zemin hazırlıyor.
Dikkat dağınıklığı, hafıza sorunları, konsantrasyon eksikliği…
Bu sorunlar artık sadece yaşlıların değil, 20’li yaşlardaki gençlerin de gündeminde.
Cep telefonları, sosyal medya kadar, beyne sızan mikroplastikler de önemli bir etken olabilir.
Bir çocuk doğmadan
plastikle tanışıyor
Fonksiyonel Tıp Uzmanı Dr. Kerem Korkut’un dikkat çektiği konu şu…
“Plastik kirliliği artık çocukların nörogelişimi üzerinde doğrudan bir tehdit.”
Yapılan araştırmalar, mikroplastiklerin plasenta yoluyla fetüse geçtiğini gösteriyor.
Yani bir çocuk, daha doğmadan plastikle tanışıyor.
Doğumdan sonra ise biberonlar, emzikler, ısıtılan plastik mama kapları, sentetik kıyafetler…
Beyin gelişimi, özellikle ilk 6 yaşta kritik.
Bu dönemde nöronlara zarar veren plastik parçacıkları dil gelişimini geciktirebiliyor, odaklanma süresini azaltabiliyor,
davranışsal bozukluklara zemin hazırlayabiliyor.
Korkut’un tavsiyeleri şunlar…
Cam biberon tercih edin.
Plastik oyuncakları azaltın.
Kıyafetlerde doğal kumaş seçin.
Hazır meyve suyu yerine taze sıkılmış olanı verin.
Mikrodalga kullanımından kaçının.
Yoğurtları cam kapta saklayın.
Paketli atıştırmalıkları sınırlayın.
Bu detaylar küçük görünebilir.
Ama çocukların beyin gelişimi için hayati.
En tehlikeli 5 günlük alışkanlık
Plastik matara veya pet şişeden su içmek.
Sıcak yiyecekleri plastik kapta taşımak.
Plastik sargıya sarılmış sandviç tüketmek.
Mikrodalgada plastik kap kullanmak.
Poşet çay içmek.
Ne Yapmalı?
Cam veya çelik mataraya geçin.
Yemeğinizi cam kapta saklayın.
Poşet çay yerine dökme bitki çayı kullanın.
Buzdolabı poşetlerini olabildiğince azaltın.
Doğal kişisel bakım ürünlerine geçin.
