Türkiyelilik ve Türklük üzerine

Raporu hazırlayanlar, en azından ülkenin önünü açtıkları için ülkeye büyük adım attırmışlardır.

Getirdikleri öneriler, büyük çapta, çağdaş dünyanın ulaştığı seviyeleri kapsamaktadır. Hele hele, azınlık kavramı çerçevesinde ortaya attıkları kavramlar Kopenhag Kriterleri ile büyük oranda uyum içindedir.

* * *

Daha önce yazdım. Raporun azınlık tarifine tamamen katılıyorum.

‘Prof. Dr. Baskın Oran’ın şu ifadesi ile raporun özü oluşuyor.

‘Azınlık, çoğunluktan kendini farklı hisseden ve bunu kimliğinin vazgeçilmez unsuru sayan kişidir. Varsa vardır, yoksa yoktur. Devlet, sadece, hak verecek mi vermeyecek mi ona karar verir.’ (21.10.2004)

* * *

Raporun, kendi ruhunu oturttuğu gövdede yer alan alt kimlik-üst kimlik ayrımına da aynen katıldığımı belirtmiştim.

Ancak, millet kavramı üzerinden yürütülen üst-kimlik tartışmasında Türklük kavramı yerine Türkiyelilik kavramının önerilmesine ise karşı çıkmıştım.

Nitekim, bir diğer yazımda:

‘Zira kelimenin içinde her kelimeye kültür tarihinin yüklediği ve ortak kabul edilen sembolik anlam yok. Türkiyelilik yıllardır teklif edilmesine rağmen ortak sembolik anlam kazanamadığı için bir türlü tutmuyor.

Uyduruk kalıyor! Zira öyle!’, demiştim. (25.10.2004)

Ben ruhunu ‘Ne mutlu Türküm diyene!’ sözleri ile bulan Türklük kavramının, bu kavram zaman zaman Kürtlere karşı bir dayatma öğesi olarak kullanılsa da, tek millet ülküsüne tarihimizin yüklediği sembolik anlamı kucaklayan tek kelime olduğunu düşünüyorum.

* * *

Ancak, bu sefer de ortaya bir ikilem çıkıyor. Dünyada üst kimlik kavramına çok büyük esneklikle yaklaşan ABD’de bile resmi söylemde -örneğin yemin ederke- ‘tek bir millet olarak’ (as one nation) tabiri kullanılıyor. Ama Türkiye’de kimileri ‘tek millet’ söylemini karşılayan Türk kelimesine dayatıcı-ırkçı bir anlam yüklüyorlar.

Öte yanda onların önerileri olan Türkiyelilik kelimesi de palyatif/uyduruk, bunun için tutmuyor.

Peki öyleyse ne yapmalı?

* * *

Bir okurumdan gelen bir öneri bana karmaşık soruna basit bir çözüm getiriyormuş gibi geldi. Türkiye’de çeşitli kuruluşlarda Genel Müdür ve Genel Koordinatör olarak görevler yaptıktan sonra Fransa’ya yerleşmiş ve halen TÜTÜSAK (TÜrkiye TÜccar ve SAnayicileri Kulübü)’ın kurucusu ve başkanı olan Dr. Kemal Taylan Yücer’in önerisi şöyle:

‘...O halde çözüm Türkiyeli gibi yeni bir kavram yaratmak yerine ‘Türk kelimesinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı manasına geldiği’nin yasayla açık olarak belirtilmesindedir. Yani Türk denildiğinde sadece Türk soyundan gelenler anlaşılmamalı fakat Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı anlaşılmalıdır.’

Bence tartışılmaya değer, yalın ama çözüm getiren bir öneri!