×
Bu başarı 1977’de dağlara taşlara, “Karaoğlan” yazılarının yazıldığı seçimlerden tam 47 yıl sonra CHP’nin birinci parti olması demekti.
Bu ibre yukarı doğru devam ettiği takdirde CHP’nin iktidara yürüyüşünün ayak sesleri duyulabilirdi. Ama tam tersi oldu. Ağustos ayından itibaren CHP’de gerileme başladı. Kasım ayında ise CHP, yüzde 30’un altına düştü. AK Parti ise birinci parti konumuna yükseldi. AK Parti nasıl birinci parti oldu, CHP neden ikinci parti konumuna düştü? Bu sorunun cevabının araştırılması gerekiyor.
GENAR’IN ANKETİ
Şimdi önümde üç anket duruyor.
1- İhsan Aktaş’ın başkanı olduğu GENAR’ın 17-23 Aralık tarihleri arasında yaptığı anket sonuçları
AK Parti yüzde 33.3
CHP yüzde 28
BETİMAR’IN
Erdoğan konuşmasına, Fetih suresini okuyarak başladı. Önce Arapça aslını okudu sonra “Biz sana doğrusu biz sana apaçık bir fetih ihsan eyledik” diyerek Türkçe mealini verdi.
FETİHÇİ DEĞİL
Erdoğan, Fetih suresini okudu ama fetihçi bir havası yoktu. Fetihçi bir dille konuşmadı. Tam aksine, 61 yıllık Baas rejiminin yıkılmasından, Esed rejiminin çökmesinden dolayı şükretti. Yani fetihçi değil, şükreden bir havada konuştu.
ZAFERİN MİMARI SURİYE HALKI
“Muhteşem bir zafere imza atan Suriyeli kardeşlerimizi kemali hürmetle selamlıyorum. Zaferleri hayırlı mübarek olsun. 13 yıllık kıyamın 12 günde zaferle taçlanması, tek başına muhteşem bir başarıdır. Bu başarının sahibi de önce Allah, sonra da Suriyeli kardeşlerimizdir” dedi.
Erdoğan, Suriyeli mülteciler konusunda seçimi kaybetme riski olmasına rağmen bir milim geri adım atmadı. Dik durdu. “Zalimin karşısında mazlumun yanında duracağız dedik ve bunu gerçekleştirdik” dedi. Bugün övünmek onun hakkı. Ama o tam tersine bu başarının mimarının Suriye halkı olduğunu söyledi.
AYLAN BEBEĞİN CANSIZ BEDENİ
Esed
Suriye adeta küllerinden yeniden doğuyor. Suriye anormal bir hızla normalleşiyor.
Yeni Suriye yönetiminin Ortadoğu ülkeleri tarafından kabul edilmesi ve dünya tarafından tanınması yönünde önemli adımlar atılıyor.
ULUSLARARASI KABUL
BM Suriye Özel Temsilcisi Pedersen ve ABD Dışişleri Temsilcisi Leaf, Suriye muhalefetinin lideri Ahmet eş Şara ile görüştü. Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen es Safedi ve Katar Devlet Bakanı Halifi, Şam’da Ahmet eş Şara ile bir araya geldi. Yeni Suriye yönetimine mesafeli olan Birleşik Arap Emirlikleri de adım attı. BAE Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayid en- Nehyan, Suriye Dışişleri Bakanı Esaad Hasan eş-Şibyani ile telefonla görüştü. Körfez’in büyük ülkesi Suudi Arabistan’dan bir heyet hafta sonu Şam’daydı. Ahmet eş Şara ile görüştüler.
Bunlar yeni Suriye yönetiminin uluslararası tanınırlığı açısından önemli gelişmeler.
YENİ HÜKÜMETİN KURULUŞU
Suriye’de geçici hükümetin kuruluşuyla ilgili çalışmalar hızlandırıldı. Suriye’de geçici hükümetin 1 Mart’ta açıklanması planlanıyordu. Bu takvim öne çekildi. Dışişleri ve savunma bakanları açıklandı. Dışişleri Bakanlığı’na Esaad Hasan eş-Şibyani atanırken, Murhaf Ebu Kasra da Savunma Bakanlığı’na getirildi.
KALKINMA FONU
Yeni Suriye yönetiminin tanınması açısından dünyaya önemli bir mesaj oldu. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise Şam’ı ziyaret eden ilk Dışişleri Bakanı oldu. Hem Türkiye’nin yeni yönetimi tanıması hem de desteğini göstermesi açısından bu ziyaretin anlamı büyüktü.
COLANİ’NİN DEĞİŞİMİ
Bu tür geçiş anlarında her simge bir mesaj içerir. Örneğin Suriye’nin yeni lideri Ahmet eş Şara’nın değişimi.
Hakan Fidan’ın ziyareti sırasında Suriye’nin yeni lideri Ahmet eş Şara yeni bir profille ortaya çıktı.
Colani’yi 8 Aralık devriminden sonra hâkî renk bir elbisesiyle tanıdık. Ahmet eş Şara, Hakan Fidan’ın ziyareti sırasında ise takım elbise ve kravatı ile modern bir yönetici profili çizdi.
Ahmet eş Şara’nın kıyafetindeki değişimden ziyade ben kafa yapısındaki değişimi daha çok önemsiyorum. Kendisi de insanın 20 yaşında farklı;, ilerleyen yaşlarda farklı düşünebileceğini ifade etti. Bunun adı değişim değil, gelişim.
İNTİKAMCI DEĞİL KUCAKLAYICI
İç savaştan çok önemli dersler çıkardığı anlaşılıyor. Devrimcilikten devlet yöneticiliğine geçişi görüyoruz. Bunda Türkiye’nin katkısı çok büyük. İntikamcı, dışlayıcı, reaksiyoner değil, tam tersine kucaklayıcı, kapsayıcı, farklı din ve mezheplere, etkin kökenlere karşı saygılı bir profil çiziyor. Suriye’nin ihtiyacı olan da bu.
Esed ailesinin ve rejiminin önde gelen isimlerinin kaçışıyla ilgili haberler ise ilgi görmeye devam ediyor.
8 Aralık’ta Şam, Suriyeli muhaliflerin eline geçti. Esed kaçtı, BAAS rejimi çöktü. Ancak Esed’in kaçışıyla ilgili sürecin ise 1 gün önce başladığı anlaşılıyor.
BİLETİ DOHA’DA KESİLDİ
Muhaliflerin Şam’ı ele geçirmek üzere olduğu 7 Aralık günü Katar’ın başkenti Doha’da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ve İran Dışişleri Bakanı Arakçi’nin katıldığı Suriye konulu toplantı yapıldı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Esed’in kaçışıyla ilgili kararın verildiği anı şöyle anlatmıştı: “Doha’da hem Ruslarla hem İranlılarla bir araya geldik ve bazı konuları konuştuk. Yani burada bir şey konuşmak istemiyorum ama bir noktadan sonra onlar da artık telefon ettiler, o akşam da Esed gitti.”
ESED KAÇIŞINI NASIL ANLATTI
Beşşar Esed de günler sonra ülkesini terk edip sığındığı Moskova’da Suriye’den kaçışıyla ilgili yazılı açıklama yaptı. Esed, “Rusların talebi üzerine Suriye’yi terk ettim” dedi. 8 Aralık sabahına kadar Şam’da olduğunu anlatan Beşşar Esed, muhaliflerin Şam’ı ele geçirmesi üzerine Rusya’nın koordinasyonuyla Lazkiye’e doğru harekete geçtiğini söyledi. Esed, kaçışıyla ilgili süreci ise şöyle anlattı:
“O sabah Hmeymim Hava Üssü’ne vardığımda kuvvetlerimizin cephe hatlarından tamamen çekildiği ve mevzilerin düştüğü de görüldü. Bölgedeki saha durumu kötüleşmeye devam ederken Rus askeri üssü de yoğun insansız hava saldırılarına maruz kaldı. Rusların talebi üzerine Suriye’yi terk ettim.”
KAÇIŞ NASIL
Türkiye’de Kürt sorunun çözümü ve PKK terör örgütünün tasfiyesi konusunda birkaç kez çözüm süreçleri yaşandı.
ÇÖZÜM SÜREÇLERİ
Özal, Erbakan ve Erdoğan döneminde çözüm süreçleri işletildi. Sonuca ulaşamadı. İlk çözüm sürecini İngiltere, ikincisini ABD sabote etti. PKK ise her defasında çözüme karşı direndi, süreçleri sabote eden güçlerin yanında yer aldı. Kimi zaman Türkiye’yi bölme kimi zaman Suriye’de bir uydu devlet kurma heveslerine kapıldı. İngiltere’nin, ABD’nin kendilerine devlet kurduracağına inandılar. Hiçbir zaman Türkiye merkezli gündemleri olmadı. Kandil bu hedefinden vazgeçmiş değil. Ama çanlar onlar için çalıyor.
GÜÇ DENGESİ DEĞİŞTİ
Çünkü konjonktür değişti. PKK-YPG, siyasi desteğini kaybetti. Suriye’de yeni güç dengesi ortaya çıktı. Suriye’de saha konuşur. Sahada da Türkiye’nin sözü geçiyor. PKK-YPG, Suriye’de Centcom komutanı McGurk’un planları doğrultusunda özerk bir yönetim için haziran ve ağustos ayında iki hamle yaptı. Ama Türkiye’nin tavrını koyması üzerine geri adım atmak zorunda kaldı. Esed’in yönettiği, ABD’nin borusunun öttüğü Suriye’de bunu başaramadılar. 8 Aralık’tan sonra Suriye’de güç dengesi değişti. Baas rejimi çöktü, Esed kaçtı, Suriye muhalefeti ülkenin yönetimini üstlendi. Rusya ve İran’ın rolü zayıfladı, Türkiye’nin etkisi güçlendi.
SURİYE’NİN ANAHTARI
ABD’nin seçilmiş başkanı Trump’ın belirttiği gibi, “Suriye’nin anahtarı Türkiye’nin elinde”. Trump, “Erdoğan çok zeki birisi. Esad rejiminin devrilmesinin arkasında Türkiye var” dedi. Trump’ın da işaret ettiği gibi Türkiye, hem sahada hem masada güçlü. Türkiye’nin olduğu Suriye’de PKK-YPG’ye yer yoktur. PKK-YPG’nin ayağının altındaki halı çekildi.
PKK-YPG’YE YER YOK
Çünkü Betimar Araştırma’nın bir önceki ayda yaptığı anketi size aktarmıştım. Devamlılık ilkesi gereğince yeni anketten çıkan sonuçları da paylaşmak istiyorum.
Gürkan Duman’ın başkanı olduğu ve güvenilir bir araştırma kuruluşu olan Betimar’ın 11-12 Aralık tarihleri arasında 1750 kişi üzerinde yaptığı ankete göre CHP’deki gerileme sürüyor, AK Parti ise yükseliş eğilimine geçmiş durumda.
CHP’DE DÜŞÜŞ
Kararsızlar dağıtıldığı takdirde ankete katılanların yüzde 33.6’sı AK Parti’ye oy vereceğini söylerken, CHP’ye oy vereceğini söyleyenlerin oranı yüzde 27 çıkıyor.
CHP ve AK Parti’yle ilgili verilerin trendi önemli. Çünkü 31 Mart 2024 tarihinde yapılan yerel seçimlerde CHP, 1977’den sonra yüzde 38 oranında oy alarak birinci parti olarak çıktı. AK Parti ise 3 Kasım 2022 seçimlerinden sonra yüzde 35 oranında oy alarak ilk kez ikinci parti konumuna düştü.
İBRE NE YÖNDE
Yerel seçimlerden sonra CHP’nin oy oranının yukarıya doğru mu gideceği merak konusuydu. Çünkü İstanbul ve Ankara başta olmak üzere büyükşehirlerin önemli bir bölümünü kazanmıştı. ‘CHP’de ibre yukarıya doğru mu gidecek, CHP yüzde 40’ı aşacak mı’ soruları gündemdeydi. ‘AK Parti’deki gerileme devam edecek mi, AK Parti kendini toparlayıp yeniden yükselişe geçecek mi’ sorusu geçerliydi.
5 AY SÜRDÜ
Trump, Suriye’deki değişimde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın rolüne ilişkin bir değerlendirme yaptı. ‘Trump, Erdoğan’a övgüler dizdi’ denilebilir ama ben ‘Erdoğan’ın hakkını teslim etti’ demeyi daha çok tercih ederim.
Suriye’de saha konuşur ve bunlar Suriye sahasındaki gerçekler. O nedenle övgü demiyorum. Kolay mı 61 yıllık Baas rejimi yıkıldı, Esed kaçtı.
TRUMP’TAN DEĞERLENDİRMELER
Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan hakkında ne diyor?
-Erdoğan çok akıllı bir adam ve çok güçlü
- Erdoğan iyi anlaştığım biri. Büyük bir askeri gücü var. Ve bu gücü savaşlarda yıpranmadı. Çok güçlü ve etkili bir ordu kurdu
- Suriye’nin anahtarı Türkiye’nin elinde olacak. Bunu söyleyen kimseyi duymamışsınızdır ama bu böyle.
TÜRKİYE ÖVGÜSÜ