Siz hâlâ Google mı kullanıyorsunuz?

Şiir de yazabilen ChatGPT’nin dili İngilizce.

Teknolojik yeniliklerin, buluşların arasında ‘dünyayı değiştireceği’ söylenen onlarcasına rastlanıyor. Fakat pek azı için ‘şimdiden değiştirdi bile’ demek mümkün. ChatGPT bunlardan biri. Yapay zekâ denince akla ilk gelen organizasyonlardan OpenAI, teknolojilerini çoğunlukla kapalı devre işletiyordu. Şimdiyse herkesin kullanabileceği ChatGPT (chat.openai.com) uygulamasıyla insanlığa değerli bir armağan sundu. Bilgiye ulaşma pratiğimizi baştan sona değiştirebilecek, hatta gelecek nesiller için Google modeli arama motorlarını nostaljiye dönüştürecek bir uygulama... Müjde; şimdiye kadar yapay zekâyla doğrudan temasınız hiç olmadıysa sonsuz ve bilgi dolu bir sohbete hemen başlayabilirsiniz. Dili, İngilizce… Fakat yalnızca ChatGPT ve kardeş teknolojileri bile çocukların düzgün İngilizce öğrenmesi için iyi bir sebep. Öte yandan artık dil günümüzde bir engel olmaktan çıkıyor, Google Translate ve nicesiyle...

Elbette Google olmasa bilgiye ulaşmak zahmetli bir iş olurdu. Google’ı seviyoruz, vazgeçmiyoruz. Fakat arama motorlarıyla yalın bilgiye ulaşmanın her zaman kolay olduğunu söyleyemem. Madalyonun diğer tarafı da var; arama sonuçlarında görünür olmanın nasıl zahmetli bir iş olduğunu kelimeleri optimize eden bir SEO uzmanına sorun. Üstelik kimi zaman en doğru yanıt sayfalarca ötede bulunur. Bazen doğru internet sitesinin varlığını bildiğiniz halde sonuçlarda çıkmadığına da şahit olursunuz. Yanlışlıkla reklam linklerine tıklayıp ilgisiz sitelerde zaman kaybetmek de cabası… Bugünkü arama motorları çok faydalı olmakla birlikte bilgiye erişimin en gelişmiş yöntemi değiller. Hayatımda ilk kez arama motoru kullandığımda 1997 senesiydi, 25 yılda temel işleyişin çok fazla değişmediğini söyleyebilirim. İşte dünya şimdi, tam buradan değişiyor.

Hani bazen ‘Birine sorsam da anlatsa’ diye düşündüğümüz olur araştırmaya zamanımız, enerjimiz yoksa. İşte ChatGPT tam da bunu yapıyor. O, sohbet ve diyalog üzerine geliştirilmiş bir yapay zekâ arama motoru.

Her şeyi sorabilirsiniz. Aklıselim bir insanla diyalog hissi yaratıyor; ardı ardına sorulan soruları takip edebiliyor, yanlışlarını kabul ediyor, hatalı soruları düzeltip yeniden sormaya yönlendiriyor ve uygunsuz talepleri reddediyor.

Geliştirilme aşamasında

Bu yıl birkaç kez yer verdiğimiz GPT-3 yapay zekâ dil modelini kullanan ChatGPT, halen geliştirilme aşamasında. OpenAI, güçlü ve zayıf yönlerini anlamak için sistemi insanlığın denemesine sunmuş. Bilgi akışı severseniz başında saatler geçirebileceğiniz sohbet botu, ‘YZ (yapay zekâ) eğitmeni’ unvanı taşıyan insanlar tarafından, bir çeşit ödüllendirme mekanizmasıyla eğitiliyor.

İnsan Geribildirimi ile Takviyeli Öğrenme (RLHF) adlı yöntem, GPT modelinin ürettiği metinlerle YZ eğitmenlerinin geliştirdiği diyalogların harmanlanması ve değerlendirilmesiyle oluşturulmuş.

Yakın gelecekte ChatGPT ve benzeri sohbet botlarının arama motorlarına tam alternatif olacağı, zamanla yerlerine geçeceği kesin görünüyor. Ona bir yemeğin vegan tarife nasıl uyarlanacağını da sorabilirsiniz, bir yazılım kodunun içindeki hatayı bulmasını da isteyebilirsiniz. Seçenekler sonsuz… Soyut bir konu olduğunu bilerek “Tanrı’nın varlığına dair mevcut kanıtlar nelerdir” diye sorduğumda bunun kesin bir yanıtı bulunmadığını ve tamamen kişisel inanca bağlı olduğunu, yine de bilimsel ve felsefi deliller öne sürülebileceğini anlatıyor. Şiir yazabildiğini öğrenince “Bir kadına Jim Morrison tarzında nasıl iltifat edilir” diye soruyorum; gerçekten şairin tarzına uygun, hoş bir cümle kuruyor. Flörtün her zaman saygıyla ve karşı tarafın rızasıyla yapılmasını hatırlatmayı da ihmal etmiyor…

Önemli bir ayrıntı: Yapay zekâdan gelen bilgilerin her zaman doğru veya gerçek olacağının garantisi yok. ChatGPT sitesine girdiğinizde bu uyarı peşinen yapılıyor. Sohbet botlarıyla konuşurken bu ayrıntıyı akılda tutmak önemli. Arama motorunda bilgiyi kendiniz araştırıp bulursunuz. Sohbet botuysa ‘yanıt budur’ şeklinde önünüze hazır getirdiği için daha ikna edici olabiliyor. Dezenformasyon riski her zaman taşıyor. Çocukları bu konuda bilinçlendirmek bilhassa önemli çünkü yapay zekâ ve robotlar gelecekte hayatlarının ayrılmaz parçaları olacak. “Yapay zekâyı öğren, kullan ve asla körü körüne inanma” onlar için şimdiden hayati bir öğüt olabilir.

Anadolu’nun önemi

ChatGPT sohbet botunun “Anadolu’nun dünyadaki önemi nedir” sorusuna yanıtı ilham vericiydi. Bildiğimiz şeyler fakat yapay zekâdan duymak anlamlı:
“Anadolu, Avrupa’nın güneydoğusunda ve Asya’nın batısında yer alan büyük bir yarımadadır. Dünyada önemli bir yere sahip olmasının birkaç sebebi bulunuyor:
* Anadolu coğrafi olarak Avrupa ve Asya arasında bir köprüdür. Majör ticaret yollarının kesişim noktası olup binlerce yıldır ticaret ve kültür alışverişinin merkezi olmuştur.
* Zengin bir tarihe sahiptir ve büyük medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Bizans, Roma, Hititler ve Osmanlı Türkleri bunlardan bazılarıdır.
* Anadolu aynı zamanda geniş bir kültür ve dil yelpazesine sahiptir, aralarında Türkçe, Kürtçe ve Arapça yer alır. Sahip olduğu kültürel çeşitlilik bölgenin canlı ve zengin kültürel mirasına katkı sağlar.
* Doğal kaynaklar konusunda Anadolu tarım ve mineraller yönünden önemli cevherlere sahiptir, bereketli bir toprağı ve doğal yakıt kaynakları bulunur.
Sonuç olarak Anadolu eşsiz konumu, zengin tarihi, kültürel çeşitliliği ve doğal kaynaklarıyla dünyada önemli bir yere sahiptir.”