Sinirlerinize hâkim olun lütfen

TERMİNALLERDE bekleyen yolcuların sinirleri geriliyor. Hele gelen uçak inemeyip gidilecek havalimanından başka bir havalimanına indiğinde bazen kızılca kıyamet kopuyor. Kar yağışı olan, don olayı yaşanan havalimanlarında uçaklar de-icing (buz çözme) sırasına giriyorlar. Uçağın hareketli parçalarının donmaması için sıkılan glikol yapılı sıvının da katılaşma süresi var. Eğer uçak 15 dakika ya da biraz fazlası zamanda pistte koşup kalkamazsa bu işlemin tekrarlanması gerekiyor. Yani uçak yeniden de-icing sırasına giriyor. Bu işlem, uçağın özellikle hareketli parçalarının hareketsiz kalmasının, kanatlar üzerinde buzlanma olmasının önüne geçiyor.

YOLCULAR AYAKLANIYOR

Bazı havalimanlarında uçak yolcularını alıp kalkamadan uzun süre beklediğinde, pilotların mesaileri doluyor. Ve o havalimanı o şirketin ana üssü falan değilse sefer iptal oluyor. Çünkü mesaisi dolmuş bir pilotun uçması imkânsız. Yasalar böyle emrediyor. Yani dinlenme sürelerine girilmiş oluyor. Yani idare edilecek bir durum değil. Ezkeza, ki görülmemiş bir şey, pilot uçmak istese ve bir kaza-kırım olursa sigortalar hiçbir şey ödemiyor, şartlara göre kurallar uygulanıyor. Siz sinirlerinizi bozduğunuzla kalıyorsunuz. İşte bu yüzden bağırıp çağırmaya, görevlilerin üzerine yürümeye gerek yok.

Meteorolojik nedenlerle seferlerin gecikmesi ya da iptal edilmesine karşı yolcuların tahammülsüzlüğü her zaman var. Çok kolay anlayışla karşılamıyorlar. Ama bu durum eskisine oranla çok daha az. En az tepkinin verildiği yerler Kuzey Amerika ve Avrupa’daki uçuşlarda görülüyor. Bizde de eskisine göre tepkiler az ama yine de çok hırçın yolcular var. Geçtiğimiz günlerde kuzey ışıklarını izlemek için kuzeye gidenlerden sadece iki yolcu, pilotların mesaisinin dolması nedeniyle THY uçağının dönüş seferinin iptal edilmesine tepki göstermiş. Aynı uçuş için orada olan havacılık dünyamızın en üst düzeydeki başkanı gidip onları ikna etmiş ve sakinleşmişler.

Sonuç şu; bugünler sis, kar, güçlü yan rüzgârların yaşanma zamanı. Hele bizim bulunduğumuz coğrafyamızda daha çok görünen olaylar. Gerçi ocak ayının içinde olmamıza rağmen hava şartları yoğun sis dışında ciddi tehditler oluşturmuyor ama bir uçağın havalimanı, uçak ve pilotun eğitim kategorilerine göre operasyon kabiliyeti var. Bunların dışına çıkmak mümkün değil. Siz ne kadar bağırıp çağırsanız da o sefer iptal edilmişse edilmiştir. O uçak geç kalkacaksa geç kalkacaktır. O uçak, o havalimanına inmeyecekse inmeyecektir. Bu yüzden kendinizi ve çevrenizi üzmenin anlamı yok. Havacılık kuralları hepimizden önde gider ve asla taviz verilmez. Örneğin geçtiğimiz hafta Sabiha Gökçen Uluslararası Havalimanı’na çöken yoğun sis yüzünden Pegasus Hava Yolları’nın neredeyse 50 uçağı İstanbul Havalimanı’na indi. İstanbul Havalimanı’nda da sis nedeniyle özellikle sabah uçuşları büyük ölçüde aksadı. İnişler gecikti. Bunlar hep olacaktır.

Bağırıp çağırarak çalışanlara haksızlık etmeyelim. Bir de en önemlisi, hayatımız.

Onlar; dünyanın en güvenli yolculuğunda bizim hayatımızı bizden fazla düşünen-düşünmek zorunla olan insanlar...

AKILLAR HİDROJENDE

BÜTÜN araştırma ve çalışmalara rağmen elektrikli uçakların menzilleri gelecekte de sınırlı kalacak. Çünkü şarja dayanan bu sistemin arkasında bataryalar var ve her biri çok ağır. Bu yüzden havacılık rotasını biraz daha fazlaca hidrojene çevirdi. Airbus 2035 yılında hayata geçmek üzere sıfır emisyona sahip olacak hidrojenle çalışan uçaklar üretecek. Dünyanın ilk sıfır emisyonlu yolcu uçağı olacak bu girişimde hidrojenin ana enerji kaynağı olarak tercih edileceği belirtildi. İlk konsept 120-200 koltuk arası yolcuyu 3 bin 700 km mesafe taşıyacak bir uçak üretmek için çalışıyor. Var olan gaz türbin motorlarının kullanılacağını ancak motorun modifiye edilerek hidrojenle çalışmasının sağlanacağı açıklandı. İkinci konsept ise ‘turboprop’ adı verilen bir dizayn olacak ve bunun da 100 kadar yolcuyu bin 850 km mesafeye taşıyabilmesi hedeflenecek. Üçüncü konsept olarak kanat uçak dizaynı ile de 200 yolcunun yine 3 bin 700 km mesafe boyunca taşınabilmesi hedeflenecek.

BOEING ÇALIŞIYOR

Yıllar boyunca Boeing, X-15, Uzay Mekiği, X-43A, X-51A, X-37 ve HIFiRE-4 gibi çok sayıda hipersonik araç deneyinde ve projesinde yer aldı. Böylelikle şirket, scramjet tahrik sistemi ve yüksek sıcaklık malzemeleri hakkında bilgi sahibi oldu. SPARTAN scramjet motoru, hidrojenle çalışan, hava kullanan bir motor. Tasarımcısına göre, Mach 5 ila Mach 12 arasında değişen hızlara ulaşmak için itme gücü üretebiliyor. 2017’de kurulan Hypersonix, Avustralya Federal Sanayi Bakanlığından 2020’de “hızlandırıcı ticarileştirme hibesi” aldı.

ÖNEMLİ BİR ADIM

ZeroAvia adlı şirket önde gelen yüksek sıcaklık polimerik elektrolit membran (HTPEM) yakıt hücresi yenilikçisi HyPoint’i satın aldığını duyurdu. Şirket hidrojen-elektrikli ticari uçuş için yakıt hücreli güç aktarma organlarının güç çıkışını ve enerji yoğunluğunu artırmaya yardımcı olacak. HyPoint, hidrojen havacılık alanında dalgalar yaratıyordu. 2021’de, NASA ödüllü bir proje olan turbo hava soğutmalı hidrojen yakıt hücresi havacılıkta sistemi çalıştırılabilir.

HOŞÇA KALIN BAHAR HANIM

UZUN yıllardır tanırım. Neredeyse yolcularına hiç ‘hayır’ dediğini görmedim. Tam 49 yıldır çalışıyor. Bunun 30 yılı havacılık sektöründe geçti. Hem de dünyanın en titiz havayolu şirketlerinden birinde. Ortadoğulu Emirates Hava Yolları’nın Türkiye Genel Müdürü Bahar Ahmet Birinci. Ayrıca Romanya ve Bulgaristan bölgelerinden de sorumluydu.

Bahar Birinci

Temelde adı Arı.

Engel tanımaz bir çalışkan.

Turizm uzmanı. Emirates’e geçince de o zamanlar haftada 2 gün olan İstanbul seferlerini doruğa çıkardı. Haftanın birçok günü İstanbul Havalimanı, Sabiha Gökçen, Ankara Esenboğa’yı sisteme kattı. Hatta dünyanın en büyük yolcu uçağı A 380 ile Dubai-İstanbul-Dubai seferlerinin bile gerçekleşmesini sağladı. Yaptıklarını tek tek saymaya kalksam bu sayfalarda yer kalmaz.

Erkek egemen bir sektörde kadın lider oldu. Çok seyahat etti.  Gördüklerini fotoğrafladı, küçük hikâyelerini yazdı. Şimdi 17 Şubat itibarıyla emekliye ayrılıyor. Kendi deyimiyle “sokakta top oynamak” istiyor. Güle güle Bahar Hanım. Havacılık sektöründe, özellikle kadınlar için yarattığınız liderlik, sanırım hep örnek olacak.