Sokak adı değişikliği çok hoş ve güçlü bir jest oldu

Geçen günlerde, Gaziosmanpaşa’daki ‘Kader’ Sokak’ın ismi ‘Beyaz Zambaklar’ Sokağı olarak değiştirildi. Finlandiya Cumhuriyeti’nin 100. yıl kutlamaları çerçevesinde iki ülke arasındaki dostane ilişkilerin altını çizmek için yapılan jest, Türkiye’de bir neslin yakından bildiği ‘Beyaz Zambaklar Ülkesi’ kitabına dayanıyor.
Finlandiya’nın kuruluşunu, fakir ve kaynakları kıt bir ülkeyken halkının ulusal kültürüne sahip çıkarak, çalışmayla ve eğitimin gücüne yatırım yaparak kısa sürede nasıl bir devrim gerçekleştirdiğini anlatan kitabın Mustafa Kemal Atatürk’ü çok etkilediği ve askeri okullarda okutulmasını, öğrencilere tavsiye edilmesini istediği anlatılır. Dünyanın en iyilerinden biri olarak gösterilen eğitim sistemlerinin temellerinin nasıl atıldığını bu kitapta bulmak mümkün.
‘Beyaz Zambaklar’ vesilesiyle Finlandiya’nın Ankara Büyükelçisi Paivi Kairamo ile bir araya geldik. Büyükelçi Kairamo, hem eğitim sistemlerindeki başarının temel unsurlarını, hem de müfredatlarını çağa uygun şeklide yenilemek için başlattıkları yeni çalışmayı anlattı:

BAĞIMSIZLIK SONRASI YAZILDI

“Beyaz Zambaklar, 1920’lerde Rus kökenli aktivist (Grigory Petrov) tarafından yazılmış ve ülkenin uyguladığı model, yazar tarafından çok başarılı olarak değerlendirilmiş. Kitap, Finlandiya 1917’de bağımsızlığını elde ettikten kısa bir süre sonra yazılmış. Burada medeniyete dayanan ve tüm vatandaşların eğitim alabileceği bir fikir anlatılıyor. Kitapta, genç bir toplumun birçok zorlukla yüzleşmesine rağmen kararlı şekilde, her bir erkek ve kadınıyla eğitimin gelişmesini sağladığı anlatılıyor.

ATATÜRK DE KİTAPTAN İLHAM ALDI

Birçok kaynağa göre kitap, Mustafa Kemal Atatürk’ün de eline geçer. Atatürk kitabı okur ve eğitimde sosyal devlet anlayışından, her bireyin ülkenin gelişmesi için gösterdiği çabadan ilham alır. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarında öğretmenler, üniversite profesörleri, askeri akademik çevrelerde kitap popüler olur ve çokça referans gösterilir. Bu nedenle Türkiye’de Finlandiya ‘Beyaz Zambakların Ülkesi’ olarak bilinir. Günümüze kadar gelen bu bilgi iki ülke arasında hala bir köprüdür, özellikle de yaşça büyük kuşak arasında.

KADER SOKAĞI'NIN İSMİNİN DEĞİŞTİRİLMESİNİ ÖNERDİK

“Buradaki görevim sırasında başıma gelen en güzel olaylardan birini bir resepsiyonda yaşadım. Emekli asker bir beyefendi yanıma gelerek hangi ülkeden olduğumu sordu. Finlandiya olduğunu söyleyince yüzüme baktı ve ‘Ah! Beyaz zambakların elçisi’ dedi. Çok hoş bir sözdü.
Geçen yıl Finlandiya’nın bağımsızlığının 100’üncü yılı kutlamalarını yaptık. Kader Sokağı’nın isminin değiştirilmesini önerdik. 6 Aralık tarihinde İstanbul’da üçüncü köprü, Finlandiya’nın renkleri olan mavi beyazla aydınlatıldı. Ocak ayında da büyükelçiliğimizin bulunduğu sokağın adının Beyaz Zambaklar olarak değiştirildiğini gördük. Bu çok hoş ve güçlü bir jest oldu.”

BAŞARININ TEMEL UNSURU HERKESE EŞİT EĞİTİM

“Finlandiya’da çoğunluk devlet okuludur. Çok az sayıda özel okul bulabilirsiniz. Okullar yerel yönetim, belediyelere bağlıdır. Genel müfredat devletin eğitim kurumları tarafından belirlenir ve ülkenin tüm okullarında aynı müfredat uygulanır.
Eğitim sistemimizin güçlü olmasının temel unsuru, eğitimin herkese sağlanmasıdır. Tüm erkek ve kız çocukları için en az 12 yıl zorunlu eğitim sistemimiz var. Çocukların okula gitmediği tespit edilirse, ilgili yetkililer evlerine giderek müdahale ederler. Her bir kız ve erkek çocuğun eşit şekilde okula erişim sağlaması gerekir.
Okullarımızda sıcak öğle yemeği verilir. Böylece çocukların öğle yemeği için evlere gitmesi gerekmez. Kadınlar yemek için evde bulunmak zorunda değildir, işlerine gidebilirler. Bu da kadınların tam zamanlı çalıştığı diğer birçok topluma göre farklı bir boyuttur. Ülkemizde her zaman tam zamanlı ve yüksek kadın iş gücü katılımı olmuştur.

HER ÖĞRETMEN YÜKSEK LİSANSLI

Finlandiya’daki öğretmenlerin hepsi en az yüksek lisans derecesi almak zorundadır. Anaokulu öğretmenlerinin bile yüksek lisanslı olması gerekir. Öğretmenler üniversite seviyesinde eğitim görürler ve bu mesleğine Finlandiya’da çok önem verilir. Çok önemli bir iştir. Profesyonel olarak yüksek eğitim alınması gereken bir meslektir.
Eğitim müfredatı, köy, kasaba, şehir fark etmez, ülkenin tüm okullarında aynıdır. Yani ülkenin kuzeyinde uzak bir bölgede, mesela Lapland’da okula giden öğrenci ile başkentteki bir okulda öğrenci aynı eğitimi alır.
Elbette bazı problemlerimiz de vardır. Ancak PİSA sonuçlarına göre Finlandiya dünyadaki en iyilerden biri olarak gösterilir. PİSA çalışmaları Finlandiya’daki okullar arasında çok az fark bulunduğunu ve hemen hemen aynı eğitimi aldıklarını ortaya koyuyor. Eğitim sistemimizin güçlü yanlarından biri de budur.

YAKIN ZAMANDA MÜFREDAT DEĞİŞİYOR

Yakın zamanda müfredatta yenileme çalışması başladı. Şu anda Helsinki’de pilot uygulama yapılıyor. Buna göre hangi konu öğretiliyor olursa olsun, örneğin Fin tarihi, sadece tarih dersinde değil, diğer derslerde de öğretilecek. Mesela İngilizce derslerinde de İngilizce olarak Fin tarihi öğretilecek. Örneğin matematik dersinde, Fin tarihi ile ilgili unsurlar iç içe öğretilecek. Böylece Fin tarihi konusu diğer tüm ders konularıyla iç içe geçecek. Tüm dersler tam temaları kapsayacak. Yeni sistem, öğrencilerin kendi ilgi alanlarını, öğrenmek istediklerini konuları göstermelerini teşvik etmeyi amaçlıyor. Öğretmenlerin, her bir öğrencinin kendi kişisel gelişimini de yansıtabilmesi hedefleniyor.
Türkiye’de bir Fin okulu yok. Ama İstanbul’da Finlandiya makamlarıyla çok yakından çalışma yapan ve eğitim sistemimize yakın olduğunu tahmin ettiğim bir okul var.”

TÜRKİYE’NİN NORMALE DÖNDÜĞÜNÜ GÖRMEK İSTERİZ

“Türkiye, Finlandiya için çok önemli bir ülke. Uzun yıllardır çok iyi ikili ilişkilerimiz mevcut. Türk insanı ile Fin halkının güçlü bağları var. Finlandiya’nın siyasi karar vericileri de Türkiye ile Türkiye’nin gelecekte yönünün ne olacağı ile yakından ilgileniyorlar. Finlandiya, Türkiye’nin AB perspektifini sürekli olarak destekleyenler arasında. Elbette ülkeniz için zorlukların yaşandığı bir dönem. Türkiye’nin normal günlere döndüğünü, olağan üstü halin kaldırıldığı, hukuk devletinin yeniden sağlandığı zamanları görmek isteriz. İfade özgürlüğü, basın özgürlüğü gibi konularda endişe duyduğumuz durumlar var. Umarım yakın zamanda bu tür endişe verici konularda normale dönüş sağlayabilirsiniz.”