1.5 yıl kaldı

GEÇEN hafta, İzmir’deki ESBAŞ’ta düzenlenecek çok önemli bir konferansta sınırları yeniden çizilen dünyada Türkiye’nin yerinin tartışılacağını belirtmiştim. Biz ince bir dal parçasına tutunmuş IŞİD’le birlikte Ortadoğu bataklığına gömülmemek için çırpınıp sınırları geçen mültecilerle uğraşırken meğer yeni bir dünya kurulmuş farkında değilmişiz.
Bu tür toplantılarda İzmir’e gelen bakanları takip etme telaşından konferansın diğer bölümlerini es geçen gerek yerel, gerekse ulusal basın geleceğimizi çok yakından etkileyen Transatlantik Ticaret Birliği (TTIP) konusuna maalesef çok az yer ayırabildi. ABD eski kongre üyeleri ve Avrupa Birliği’nin deneyimli yöneticilerinin sözlerinden çıkan sonuçları bu kısıtlı alanda özetlemeye çalışayım:
* Avrupa ile ABD arısında sadece ekonomik değil, aynı zamanda siyasi ve kültürel yeni bir birlik kuruyor. Dünya ticaretinin yüzde 50’sine hakim olacak bu birlikte zamanla AB’de olduğu gibi sınırlar kalkacak. Dünyanın yarısına hakim yeni bir devlet kurulacak. Japonya ve Avustralya’nın da katılımıyla bu devletin sınırları Uzakdoğu’ya kadar genişleyecek.
* Türkiye, AB üyesi olmadığı için yeni dünya devletinin içinde olamayacak. Buna karşılık Gümrük Birliği anlaşması nedeniyle yeni devletin bütün mallarına açık bir pazar haline gelecek.
* Takvime göre AB ile ABD arasındaki görüşmeler 2015’te tamamlanacak. 2016 deneme yılı olacak, 2017’de ise TTIP resmen hayata geçecek.
* Konuşmacılar, Türkiye’nin bu yeni birlikte yer alabilmesi için 1.5 yılı olduğunu, eğer bu sürede masaya oturamazsa ileride girişinin çok zor olacağını söylüyor.
* Ancak bu anlaşmaya girebilmek için demokrasi ve hukukun üstünlüğü gibi kriterlere de sahip olmak gerek. Yabancılara göre Türkiye’nin bu konudaki imajı yurt dışında çok kötü.
* Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, İnönü’nün çok sevdiği bir sözünü hatırlatıp, “Yeni bir dünya kurulur, Türkiye yerini bulur” diyerek, “Bizsiz imzalayıp yürürlüğe koyarsanız maalesef Gümrük Birliği bizim için sürdürülebilir olamaz” dedi.
* Bakan, “Güzel” dedi ama ihracatının yarısından fazlasını Avrupa ülkelerine yapan Türkiye yeni pazarlar yaratıncaya kadar ne yapacak sorusu akla takıldı.
* Türkiye’nin hiçbir söz hakkı olmayan Gümrük Birliği anlaşmasının yenilenmesi konusunda yerli-yabancı katılımcılar hemfikirdi.
* Birliğe giremezse, Türkiye’nin ABD ile ikili serbest ticaret anlaşması yapması olabilecek en iyi senaryo olarak görülüyor.
* ABD ile AB’nin Türkiye’yle teknik görüşmeler için sinyal vermesi en olumlu gelişme olarak değerlendirilebilir.
* Bu konunun devamı önümüzdeki günlerde Hürriyet internetteki köşemde yer alacak.