ABD’yi değil Çin’i büyütüyor

Yukarıdaki sözlerin sahibi Avrupa Dış İlişkiler Konseyi Asya Programı Direktörü Janka Oertel.

Çin ile ABD’nin tarifeler konusunda anlaşmaya yakın olduğu haberleri üzerine Oertel geçen hafta BBC’ye verdiği demeçte “ABD ve Çin bunu ortak bir anlaşma olarak nitelendirse de Pekin’de bu, Trump yönetiminin gümrük vergilerinden geri adım attığı şeklinde yorumlanacak” demişti.

Dün tarife savaşlarının ABD cephesinde iki gelişme yaşandı. Önce ABD Başkanı Donald Trump, dış politika ve ekonomik konuları görüşmek üzere Çin’e seyahat etmeye istekli olduğunu söyledi. Daha sonra Hazine Bakanı Scott Bessent, Trump’ın 2 Nisan’da açıkladığı ticaret politikalarının yeniden devreye alınacağını ve tarifelerin o tarihte duyurulan seviyelere döneceğini belirten bir açıklama yaptı.

Anlayacağınız ABD’nin tarife yalpalamaları sürüyor ve bundan en çok Amerikalı üreticiler zarar görüyor. Düşünsenize ABD’de teknoloji başta olmak üzere kritik sektörlerde üretim yapıyorsunuz. Üretim yaparken pek çok malzemeyi Çin’den almak zorundasınız. Çipler, motor parçaları, plastik ürünler vs. aklınıza ne gelirse... Çin’den ithalat yapmadan o ürünleri maalesef üretemez durumdasınız. Sabah telefonu açıp sipariş veriyorsunuz, gümrük vergisi yüzde 30, akşam televizyonu açıyorsunuz yüzde 145. İki gün sonra tekrar yüzde 30, bir hafta sonra tekrar yüzde 145. Deyim yerindeyse ABD’li üreticiler tarife manyağı olmuş durumda. Maliyetlerini tam olarak bilmedikleri için fiyat belirlemelerinin imkânsız hale geldiğine dikkat çeken üreticiler bu nedenle sipariş kabul edemediklerini, ağır kayıplara uğradıklarını belirtiyorlar.

SOĞUKKANLI ÇİN

Peki tarife savaşının şu ana kadarki bölümünde kazanan kim? Bence kesinlikle Çin. Uzakdoğu’nun lokomotifi konumundaki ülke ABD’nin tüm hamlelerini büyük bir soğukkanlılıkla karşılıyor. 2023 yılında Çin’in ABD’ye yaptığı ihracat, toplam ihracatının sadece yüzde 14.8’ini oluşturmuştu. Çin, ABD olmadan da yoluna rahatlıkla devam edebilir. Çünkü ABD’nin ticaret savaşında yanına müttefik alması zor gözüküyor. Asıl soru şu; ABD, Çin olmadan kısa ve orta vadede yoluna nasıl devam edecek? Çin’in yerine yeni bir oyun planı oluşturmak şu aşamada ABD’ye pahalıya patlıyor.

Hatırlarsanız Trump’ın seçimdeki sloganı ‘Make America Great Again’di yani ‘Amerika’yı Yeniden Büyük Hale Getirin’. Şu ana kadar izlenen politika Amerika’yı değil, Çin’i daha büyük hale getirdi. Bakalım ABD yönetimi bu tabloyu değiştirebilecek mi?

ABD’Lİ BİSİKLETÇİNİN İSYANI

GEÇTİĞİMİZ günlerde Washington Post’ta okuduğum bir haberde ABD’nin Kaliforniya eyaletindeki bir bisiklet üreticisinin serzenişini not etmiştim. Bu noktada aktarmamda fayda var:

“Gümrük vergileri geldi, gümrük vergileri gitti’ konusundaki tüm bu belirsizlik kendi başına zarar verici oldu. Siparişlerim kesinlikle yavaşladı. Japonya, Avustralya veya Kanada’daki biri, gelecek hafta her şey yine önemli ölçüde değişebilecekse neden bir Amerikan bisikleti sipariş etsin ki? Sanki her şey donmuş gibi.”

Ülkeden gelen haberlere göre birçok ABD’li üretici, refah konusundaki iyimserliğin ekonomik belirsizliklerle altüst olduğu görüşünde. En kötü plan bile plansızlıktan iyidir. Ancak tarife konusundaki yalpalamalar, yeni ABD yönetiminin bir plan çerçevesinde değil de plansızlıkla ilerlediğini gösteriyor.

ACI KAVUN iPHONE’A KARŞI

ABD ile Çin arasındaki savaşta iki cephenin durumunu Forbes’ta yayınlanan bir yorum o kadar güzel özetlemişti ki paylaşmak istedim:

“Çin’de yaşayan ortalama bir insanın pirinç ve acı kavunla geçinmeye, ABD’de yaşayan ortalama bir insanın Amerikan yapımı bir iPhone için 3.000 dolar ödemeye hazır olmasından çok daha hazır olduğunu iddia ediyorum.”