TBMM’de yayımlanmayan 15 Temmuz raporunun izini sürünce...

Bu raporun her yıl 15 Temmuz kalkışmasının yıldönümü nedeniyle hatırlanması, hararetli tartışmalara konu olması artık kanıksanan bir rutine dönüşmüş gibidir. Aslına bakılırsa, Türk kamuoyunda 15 Temmuz’la ilgili bazı soruların hâlâ gündemden çıkmamasının önemli nedenlerinden biri de bu komisyon raporunun akıbetidir.

TBMM Başkanlığı’nın önceki günkü açıklamasıyla bu konudaki tartışmalar daha da ilginç bir zemine oturmuştur. Açıklama, raporun resmen yayımlanmasının mümkün olmadığını, çünkü TBMM içtüzüğünde öngörülen usullere uygun bir şekilde sonuçlandırılmadığı görüşünü taşıyor.

KOMİSYON BAŞKANI: ‘RAPOR TAMAMLANDI, BAŞKANA TESLİM ETTİK’

Meclis raporu tartışmasının bu yıl biraz daha kuvvetli seyretmesi 2016 yılında kurulan araştırma komisyonunun AK Partili Başkanı, dönemin Burdur milletvekili, eski savcı Reşat Petek’in meslektaşımız İsmail Saymaz’a yaptığı açıklamalar oldu.

Saymaz’ın halktv.com.tr web sitesinde yayımladığı bu mülakatta, Petek, uzun süren sessizliğini ilk kez bozarak, raporun açıklanmaması konusunda eleştiriler yöneltiyor.

Aslında Petek’in tepkisine yol açan, TBMM’nin web sitesinde, araştırma komisyonunun faaliyetiyle ilgili olarak “Komisyon raporunu vermedi, (hükümsüz)” şeklinde bir cümlenin yazıyor olması. Petek, “Bu tarihi gerçekleri tersyüz eden bir açıklama. Böyle bir şey yazılmaması lazım. Doğru değil, gerçeği yansıtmıyor” diye konuşuyor.

Petek, “fiziken basılmış raporu” raporu dönemin TBMM Başkanı İsmail Kahraman’a teslim ettiklerini söylüyor. “Rapor tekemmül etti (tamamlandı) ama Meclis Genel Kurulu’nda görüşülmedi. İşin özeti budur” diyor.

Peki neden Genel Kurul’a inmedi? Saymaz’ın bu sorusunu, “Onu İsmail Kahraman’a sormak lazım” diye yanıtlıyor Petek.

Daha sonra konuyu bugünkü TBMM Başkanı Mustafa Şentop’a da anlatıyor, “Kamuoyu rapordan yararlanamıyor. ‘Devlet böyle bir rapor yok’ diyor. Biz görevimizi yaptık, Meclis Başkanı’nın da yapması gerekir” diye ekliyor.

TBMM BAŞKANLIĞI: ‘KOMİSYONUN SÜRESİ HUKUKEN ÜÇ AYDA BİTMİŞ’

Tabii Petek’in bu ifadesiyle konu bu kez doğrudan bugünkü TBMM Başkanı Şentop’un sahasına da girmiş oluyor, her ne kadar hadise kendisinden önceki dönem yaşanmış olsa da. TBMM Başkanlığı da önceki gün yaklaşık iki sayfalık bir açıklama ile tartışma yaratan sorulara yanıt verdi.

Söz konusu araştırma komisyonu darbe girişiminden hemen sonra 26 Temmuz 2016 tarihinde TBMM Genel Kurulu’nda “oybirliği” ile alınan bir kararla kurulmuş. Tam adı, “Fethullahçı Terör Örgütünün (FETÖ/PDY) 15 Temmuz 2016 Tarihli Darbe Girişimi ile Bu Terör Örgütünün Faaliyetlerinin Tüm Yönleriyle Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu”.

Şimdi açıklama üzerinden komisyon çalışmalarının seyrine bakalım. TBMM Başkanlığı, önce Meclis İçtüzüğü’ne göre meselenin usul kısmına dikkat çekiyor. Buna göre, araştırma komisyonları üç aylık bir süre için kuruluyor. Komisyon çalışmalarını tamamlayamazsa bir aylık ek süre veriliyor. Yine tamamlayamazsa, neden tamamlanmadığının nedenleri ya da o ana kadar varılan sonuçlar üzerinde TBMM Genel Kurulu’nda görüşme açılıyor.

Genel Kurul, bu görüşme ile yetinebileceği gibi yeni bir komisyon da kurabiliyor. Bu durumda çalışmaların devamı için yeni bir komisyon üzerinden (3 artı 1) dört aylık bir süre daha kazanmak mümkün.

Açıklamada, komisyonun çalışmalarına 4 Ekim 2016 tarihinde başladığı belirtiliyor. Ancak bu süre bittiğinde ek süre alınmadığı için komisyonun çalışmaları 4 Ocak 2017 tarihinde “hukuken sona ermiş” TBMM Başkanlık açıklamasına göre.

‘RAPOR, SÜRESİ İÇİNDE SUNULMADI’

Metinde daha sonra “Komisyon tarafından süresi içinde TBMM Başkanlığı’na bir rapor sunulmadığı” da belirtiliyor. Bir başka anlatımla, raporun üç aylık sürenin sonunda sunulmuş olması gerekirdi mesajı veriliyor.

Ayrıca, içtüzük uyarınca komisyonun çalışmalarını süresi içinde tamamlamamasının nedenleri ve o ana kadar varılan sonuçlar üzerinde Genel Kurul’da görüşme açılması yoluna da gidilmediğine dikkat çekiliyor. 

Şimdi işin bir başka yönüne geçelim. Açıklamaya göre, rapor taslağı 12 Temmuz 2017 tarihinde Komisyon Başkanı (Petek) tarafından bir üst yazıyla TBMM Başkanlığı’na sunulmuş. Yani komisyonun süresinin dolmasından altı ay kadar sonra.

Bu noktada bir sorun yaşanıyor. Komisyonun CHP’li üyeleri 14 Temmuz 2017’de kendilerine önceden gönderilen taslak ile TBMM Başkanlığı’na sunulan taslağın aynı metin olmadığını, eklemeler yapıldığını belirtip itiraz ediyorlar.

TBMM Başkanlığı (Kahraman), bunun üzerine 17 Temmuz 2017 tarihinde CHP’li komisyon üyelerinin itirazlarının değerlendirilerek gereğinin yapılması için metni Araştırma Komisyonu’na (Petek) iletiliyor.

Açıklamanın devamındaki şu ifadelerden, gönderilen yazıya komisyondan yanıt gelmediği anlamı çıkıyor: “Devam eden süreçte, Komisyon üyelerinin ‘Komisyonda görüşülen metin’ olarak üzerinde mutabakat sağladığı, İçtüzük hükümlerine uygun olarak tüm süreçleri tamamlanmış bir Meclis Araştırması Komisyonu Raporu, TBMM Başkanlığı’na sunulmamıştır.”

‘HUKUKEN KOMİSYON RAPORU NİTELİĞİ TAŞIYAN BİR RAPOR YOK’

Usule ilişkin bütün bu noktalara dikkat çekildikten sonra açıklamada aynen şöyle deniliyor:

“Dolayısıyla ... TBMM İçtüzüğü hükümleri gereğinde hukuken (resmi anlamda) Meclis Araştırması Komisyonu Raporu niteliği taşıyan bir rapor bulunmamaktadır.”

Ardından 24 Haziran 2018 seçimleriyle yeni yasama döneminin başlamasıyla birlikte söz konusu Meclis araştırmasının “hükümsüz hale geldiği”, bu çerçevede “araştırması hakkında resmi herhangi bir işlem yapabilme imkânı kalmadığı” belirtiliyor.

Açıklamanın en ilginç noktalarından biri bundan sonra karşımıza çıkıyor. Metnin sonunda komisyona ilişkin tutanaklara, komisyonda yapılan tartışmalara, davet edilen kişilerin görüşlerine internet üzerinden “kamuoyunun erişebilmesinin mümkün olduğu” kaydediliyor. Bu amaçla araştırma komisyonunun TBMM’nin web sitesi içindeki adresi de veriliyor:

Adres şöyle: https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/komisyon_tutanaklari.tutanaklar?pKomKod=1021&pDonem=26&pYasamaYili=2

AÇIK KALAN PARANTEZ NASIL KAPANABİLİR

Yani bu adresten girip komisyondaki bütün görüşmelerin tutanaklarını okuyabiliyorsunuz ama rapora ulaşamıyorsunuz. Mahzuru yok. Çünkü, artık milletvekili unvanı taşımayan Reşat Petek kendi hukuk bürosunun web sitesinde raporun tam metnini koymuş bulunuyor. Aslında arama motorlarında dikkatli bir arama ile başka kaynaklardan da ulaşmak mümkün bu rapora.

Bu yazıda -Petek mi yoksa TBMM Başkanlığı mı haklı- gibi bir sonuca ulaşmak değil amacımız. Kamuoyu açısından bakıldığında önem taşıyan nokta, meselenin özü, işin usul yönü değil, 15 Temmuz’la ilgili kurulan bir araştırma komisyonun mesaisinde parantezin tam olarak kapanmamış olmasıdır. Süreç bir noktada kilitlenmiş, bu da kamuoyunda soru işaretleri yaratmıştır.

Bu kilitlenmeyi aşmanın makul bir yolu, önümüzdeki yıl yapılacak seçimlerden sonra Meclis’in yeni bir 15 Temmuz Araştırma Komisyonu kurarak, bir öncekinin bıraktığı yerden alıp mesaiye devam etmesi ve bu gibi tartışmaların dışında kalan tatmin edici bir çalışmayla kamuoyunun karşısına çıkması olacaktır.

 -------------------------------------------------------------

Rapora internette ulaşmak için: https://www.resatpetekhukuk.com/tbmm-feto-pdy-15-temmuz-2016-darbe-girisimi-arastirma-komisyonu-raporu-tam-metni/