Rock festivallerini ne kadar yasaklayabilirsiniz?

Bu sırada kaleme aldığımız 28 Mayıs tarihli bir yazıda, atılan bu adımla bir emsalin yerleşmekte olduğunu, böylelikle Anadolu’da yerel düzeydeki muhafazakâr yapıların itirazları halinde, bu grupların dünya görüşleri ve ahlak anlayışlarına aykırı görülen konserlerin yasaklanmasının kapısının açıldığını belirtmiştik.

Aradan çok geçmedi, dalga Anadolu’dan Ege’de sahil şeridine kadar uzandı. Bu kez yıllardır yapılmakta olan Zeytinli Rock Festivali’nin iptal edilmesi hadisesiyle karşı karşıyayız.

*

Burhaniye Kaymakamlığı, bu hafta yapılması planlanan festivali “Vatandaşlar tarafından yapılan yoğun şikâyet ve yakınmalar göz önüne alınarak, kamu güvenliği ve sağlığı, toplumun huzuru, çevrenin korunması amacıyla uygun görülmediğini” belirterek yasaklamıştır. 

Bu arada, İlim Yayma Cemiyeti, Eğitim Bir Sen, İnsan Hak ve Hürriyetleri İnsani Yardım Vakfı (İHH), Diyanet Sen gibi muhafazakâr kuruluşların Burhaniye şubeleri de yaptıkları ortak bir açıklamayla festivale karşı olduklarını duyurmuştur.

Festival organizasyonunun yasaklamaya idare mahkemesi nezdinde yaptığı itiraz bu aşamada sonuçsuz kalmıştır. Etkinliğin eylül ayının sonunda gerçekleştirilebilmesi için hukuki düzeydeki girişimlerin sürdüğü anlaşılıyor. Festivalin akıbeti yargı cephesindeki sürecin sonuçlanmasını bekliyor.

*

İptal edilmeseydi, festivalin geçen çarşamba günü iki ayrı sahnede başlayacak olan konserler dizisi içinde hafta sonuna kadar Türkiye’nin önde gelen rock ve pop grupları, şarkıcıları bir şenlik havasında sahne alacaklardı.

Örneğin, açılışın yapılacağı çarşamba günü sahneye çıkacak isimler arasında Sertap Erener ve Bülent Ortaçgil de vardı. Dünkü programda Mor ve Ötesi, Aylin Aslım, Ceza ve Pentagram’ın da isimleri yer alıyordu. Bugün sahneye çıkma sırası Manga, Selda Bağcan, Moğollar ve İskender Paydaş’a geliyordu.

Bu değerli sanatçılarımız muhtemelen sahneye çıkmalarının engellenmesinin yarattığı kısıtlanmışlık duygusunu yaşıyorlardır bugünlerde. Keza bu festivale katılarak özgürce müzik dinlemenin, eğlenmenin hayalini kuran gençler de getirilen bir yasakla kuşatılmış olmalarına tepki duyuyorlardır.

Özetle, festivalin sahnesi kurulamadan dağılmıştır. Müzik aletleri kutularından çıkartılamamıştır. Davul setleri sahneye yerleştirilememiştir. Gitarların bağlanacağı amfilerin düğmesine basılamamıştır.

Festivalin sesi kapatılmıştır.

Kesilen, aslında yaşam sevincimizdir.

*

Son günlerde bu gibi konserlerin, festivallerin engellenmesi ne yazık ki rutin bir egzersiz haline gelmeye başlamıştır. Benzer şekillerde yasaklanan etkinliklerin listeleri, bu yöndeki tasarrufların 2022 Türkiye’sinde yaygın bir davranış kalıbına dönüşmekte olduğunu gösteriyor.

Bu konuda yakın zamanlardan pek çok örnek verebiliriz. Geçen mayıs ayında Eskişehir’de düzenlenecek gençlere dönük bir açık hava konserleri organizasyonu olan “Anadolu Fest Müzik Şenliği” de Valilik tarafından yasaklanmıştı.

Bu kez “DEAŞ, PKK/KCK ve diğer terör örgütlerinin ülke genelinde ses getirecek eylem hazırlığı içinde bulundukları, bu festivalin kamu güvenliği açısından tehdit oluşturabilecek birçok grubun giriş çıkışının denetlenemeyecek bir bölgede olduğu”, “DEAŞ örgütü ile ilgili istihbari bilgi bulunduğu” gibi gerekçeler gösterilmişti yasaklama için.

Buna karşılık, Eskişehir’de yasaklamaya verilen tepkiler Valiliğin dayandığı güvenlik gerekçelerinden çok “yaşam tarzı” tartışmasına odaklanmıştı.

Eskişehir’deki idare mahkemesi bu yasağın kaldırılmasıyla ilgili başvuruları geri çevirmişti. Bu arada, kentte muhafazakâr çizgideki bazı kuruluşlar valilik tarafından alınan karara destek açıklamaları yapmışlardı.

Tanıdık geldi, değil mi? Bu yönüyle baktığımızda, Burhaniye’deki son yasaklamayla Eskişehir’de mayıs ayında yaşanan gelişmeler arasında pek çok benzeşme görüyoruz. Melek Mosso hadisesini de aslında bu yönelişe dahil edebilirsiniz.

*

Meselenin birçok düşündürücü boyutu var. Bunların başında, yakın zamana kadar Türkiye’de sorun olmayan rock festivallerinin, açık hava müzik etkinliklerinin 2022 Türkiye’sinde birden sorun haline gelmesi yer alıyor.

Vatandaşların bir sıkıntı yaşamadan kullanabildikleri bir özgürlük alanı, toplumun bazı tutucu kesimlerinin ahlak anlayışlarına uygun olmadığı gerekçesiyle kamu otoritesi tarafından ortadan kaldırılabilmektedir.

Bu gelişmeler bizi kaçınılmaz olarak “yaşam tarzı” meselesine getiriyor. Toplumun bir kesimi kendi ahlak anlayışı çerçevesinde toplumun bir başka kesiminin yaşam tarzına müdahale etme, onu sınırlama gücünü kendisinde görebiliyor.

Tabii “milli ve manevi değerler” üzerinden bu yol açıldığında sınırın ne kadar genişletilebileceğini kestirebilmek güçtür. Rock festivallerini, konserleri yasaklamakla yola koyulduğunuzda, dayandığınız gerekçeler üzerinden her zaman engelleyebilecek yeni alanlar pekâlâ bulabilirsiniz.

İfade özgürlüğü alanındaki sorunları şimdilik bir tarafa koyalım ama görünen o ki müzisyenlerin karşılaştıkları bu gibi yasaklamaları da sanat özgürlüğü alanında problemli bir başlık olarak kayda geçirmeliyiz.

Ayrıca, geldiğimiz noktada şu sorulara da yanıt aramalıyız: Türkiye’de benzer etkinlikler iptal edilince, gençlerimizin rock festivallerini izleyebilmek için artık Avrupa ülkelerine mi gitmeleri gerekiyor?

Bu gibi yasaklamalar, bütün kamuoyu yoklamalarının da işaret ettiği üzere gençlerde giderek yükselmekte olan yurtdışına göç etme arayışlarını daha da güçlendirmeyecek midir?

*

Ben şahsen Türkiye’nin bu gibi zorlamaları taşımayacağını ve getirilen yasakları bir şekilde aşacağını düşünüyorum. O festivalleri dolduran insanların kendi hayat tarzlarına sahip çıkma kararlılıkları nihayetinde baskın çıkacaktır.

İnanıyorum ki, eninde sonunda rock festivallerinin sahneleri kurulacak, müzik aletleri kutularından çıkartılacak, sanatçılarımız sahneye çıkacak, amfiler açılacak ve müzik en özgür haliyle gökyüzüne doğru yükselecektir...