Tatil hesapları el yakıyor

TURİZMDE ilk çeyrekte yaşanan deprem krizi sonrası ikinci çeyrekte de maliyet sorunu gündeme oturdu. Turizm her dönemde döviz girişi beklentisi nedeniyle ülke ekonomisinin can simidi konumunda iken, bu yıl ikinci çeyrekte dövizde yaşanan gelişmeler ve maliyetler nedeniyle hem iç pazar hem dış pazarda beklenen hareketlilik yaşanmadı.

Rus para birimi Ruble’nin dolar karşısındaki değer kaybı, uçak bilet ve otel fiyatlarındaki artış, Ukranya - Rusya savaşındaki belirsizlikler Rus turizm pazarını daralmasına yol açan sebepler...
Bu sene yüzde yüz doluluk oranlarının beklendiği turizm pazarı beklentilere ulaşamadı. Doluluklar yüzde 50 ve altı seviyelerine indi. Fiyatların Türk lirası bazında yüzde 150-200 artarken, dolar Euro bazında da yüzde 50 oranında arttığını görüyoruz. Şimdi gözler ağustos - eylül aylarındaki otel fiyatlarına çevrildi. Bu durumun devam etmesi durumunda mikro ve makro etkilerini hep birlikte yaşayacağız.
Diğer taraftan küresel ısınma, dünyada turizm ekonomisinde yaz turizminin mevsimsel olarak ilkbahar ve sonbahara kayacağa benziyor. Ülkemiz turizm master planları buna hazır mı bilmiyorum.

BEKLENTİLERİN ÇOK ALTINDA

Turizm ama özellikle ilgilendiğim konu olan gastronomi turizmi bayramdan sonra bıçak gibi kesildi. Konunun uzmanı ve otoritelerine turizmde yaşanan bu durumu ve gelecek beklentilerini sordum. İşte aldığım cevaplar:
Bu sene tüm Türkiye’ye karşı bir ilgisizlik durumu var. Mevcut Türkiye’ye her yıl seyahat eden misafirler bu yıl seyahat planlarından Türkiye’yi çıkarmış gibi gözüküyor. Şu anda tüm Türkiye genelinde doluluk oranları ve turist giriş sayıları beklentilerin çok altında.
Kendi bölgemizde itibarıyla şu anda Bursa’da doluluklar yüzde 50 civarında bulunuyor. Aynı şekilde Çanakkale ve Ayvalık’la yaptığım görüşmelerde de orada da durumun pek farklı olmadığını görüyoruz.
Bursa genelinde Orta Doğu pazarı yaz döneminde çok yoğun gelen bir pazarımızdı. Fakat bu sezon Orta Doğu pazarının İstanbul ve Bursa’ya ilgisizliği söz konusu. Orta Doğu pazarının bu sene Karadeniz bölgesinde biraz daha yoğun olduğunu duyuyoruz.
Uludağ, Arap turistlerin ilgi odağıdır her zaman. Çünkü yeşil doğası ve iklimi tercih nedeni olmaktadır. Karadeniz Bölgesi’nin Arap turizmi nedeniyle doluluk oranlarını yükselttiği bu başarısını Bursa Turizmi ve Uludağ Bölgesi bakalım fırsata çevirebilecek mi?

 MURAT SARAÇOĞLU /TURSAB GÜNEY MARMARA SEYAHAT ACENTALARI BÖLGE BAŞKANI:

MALİYETLERİN ARTMASI TURİZMİ OLUMSUZ ETKİLEDİ

2023 yılını turizmde rekor seviyeyle geçireceğimizi beklerken umutlarımız yarınlara kaldı.
Aslında ilk çeyreğe iyi başlamıştık. 2023’ün ilk çeyreğinde yüzde 32.3 oranında artış yakalamışken yaz aylarında bu oran düşüşe geçti geçen seneye göre yüzde 50 ila 60 arası düşüş yaşıyoruz.
Yabancı misafirler yönlerini rekabet halinde olduğumuz Yunanistan ve bu sene iyi bir çıkış yakalayan Mısır’ a çevirmiş durumda.
Maliyet artışları, vergiler ve ülkemizde yaşanan deprem felaketi turizmi olumsuz etkiledi.

MALİYETLER ARTINCA...

Gerek TL, gerekse döviz cinsinden maliyetler arttığı için başta yabancı turistler olmak üzere yönlerini başka ülkelere çevirdiler.
En büyük maliyetler personel, enerji ve yiyecek içecek gruplarında oldu, maliyetler artınca satış fiyatları da yükselmeye başladı. TÜİK verilerinden hareketle yaptığı tahmine göre, otellerde yiyecek-içecek maliyetleri reel olarak yüzde 59.6 yükseldi. Yiyecek, içecek ve enerji maliyetleri reel olarak yüzde 74.56 yükseldi. Artış personelde de yüzde 67.3 oldu. En yüksek artış da yüzde 104 ile enerjide.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı ‘Tüketici Fiyat Endeksi, Haziran 2023’ verilerine göre; ‘Paket Turlar’ kaleminde geçtiğimiz yılın aynı ayına göre yüzde 42.64, ‘Konaklama’da yüzde 44.02, ‘Oteller, Pansiyonlar ve diğerlerinde ise yüzde 58.87 artış yaşandı.

FİYATLAR EYLÜLDE DÜŞECEK

Erken rezervasyon fırsatından faydalanan yerli turistler fiyat artışından etkilenmediler.
Fakat tatil planlarını son güne erteleyen yerli misafirlerimizin bir çoğu fiyatların aşırı yükselmesinden dolayı tatil planlarını iptal etti ve bir kısmı da erteledi.
Okulların açılmasıyla birlikte tatil fiyatlarının biraz daha düşeceği bekleniyor.
Yerli turist yönünü resort turizmden ziyade butik otellere ve yurtdışında tatil yapmaya çevirdi.
Bursa olarak, Arap turizminde de düşüşler yaşıyoruz. Yurtiçinde Araplar, Trabzon başta olmak üzere Karadeniz ve Sapanca bölgesine ağırlık veriyor.
Yurtdışında ise Balkan pazarı, Mısır , Yunanistan da Arap pazarından yüksek oranda pay almaya başladı.
Araplar bu yıl Avrupa ve Uzakdoğu ülkelerine daha fazla turist göndermeye başladılar.
Ayvalık ve Kuzey Ege bölgesinde dolulukların düşük olması dönemsel ve yerel dinamiklerin tercihleriyle açıklanabilir. Bu bölgeler genelde yazlık olarak halkımızın tatillerini geçirdiği bölgeler, mülkler veya kiralanmış mülkler şeklinde olduğu için lokal insanların tercih ettiği bölgeler, Marmara Bölgesi’nin içinde olduğu için hafta sonları yoğunluğun arttığı hafta içi ise biraz daha sakin kalan bölgeler diyebiliriz.

BUĞRA ARTIÇ / GÜMTOB GÜNEY MARMARA OTELCİLER BİRLİĞİ BAŞKANI

YIL SONUNA KADAR TOPARLANIRIZ

TABİİ ki ülkemizdeki bu genel düşüşün oluşmasında çok sayıda faktör var. Sadece otel işletmeleri değil, tüm restoranlarda, kafelerde ve alışveriş merkezleride artan maliyetlerle başa çıkmakta zorlanıyorlar. Asgari ücretteki artışlar, enerji maliyetlerindeki artışlar ve tabiki gıda’daki artış tesislerin ister istemez fiyatlarının artmasına sebep oluyor. Fiyatların yüksekliği de tabii ki iç ve dış pazarın bu sene Türkiye ye ilgi göstermesini engelliyor.

GURBETÇİLER AZ

Gurbetçilerimizde bu sene diğer senelere göre daha az sayıda gözüküyor.
Orta Doğu pazarının bu sene daha uygun bütçeli yeni destinasyonları tercih ettikleri duyumlarını aldık. Bosna, Gürcistan, Özbekistan ve Azerbaycan gibi.
Fakat bu durumun geçici bir durum olduğunu düşünüyorum. Çünkü ülkemizin hizmet kalitesi yukarıda bahsettiğim destinasyonlardan çok daha yüksek kalitede. Bu sene belki doluluk oranları istediğimiz gibi gitmiyor, fakat önümüzdeki yıllarda misafirlerin tekrar ülkemizi tercih edeceği düşüncesindeyim

HASAN EKER / TURSAB BAŞKAN YARDIMCISI / YK ÜYESİ

OTELLER KAMPANYA YAPARAK İKİNCİ YARIYI KURTARABİLİR

OTELLERİN artan maliyetleri nedeniyle fiyatları arttırması geçen yıl karşılık buldu. Doluluklar çok iyiydi. Buradan hareketle bu yıl da sezon başlamadan fiyat arttırımına döviz bazında devam ettiler.
Bunu gören yurtiçi tüketici genellikle programını başta Yunanistan olmak üzere yurt dışına yaptılar. Ruslar ise Çin, Tayland ve Mısıra yöneldi...
İngiliz ve Alman pazarına oteller nispeten daha uygun fiyat verdiği için bu pazarlarda sıkıntı olmadı.
Fakat iç pazar ve Rus pazarındaki düşüş dolulukları kötü etkiliyor.

SONBAHAR UMUDU

Gelir bazında geçen yılki geliri yakalayabiliriz ama kişi sahasında yakalayamayabiliriz diye düşünüyorum...
Fiyat revizeleri ile sonbahar daha iyi geçebilir.
Turizm yine ülke ekonomisinin cari açığın can simidi olacak.
Sezon başlamadan daha akılcı fiyat politikası uygulayabilseydik çok daha fazla ülke ekonomisine katkıda sezon başlamadan daha akılcı fiyat politikası uygulayabilseydik çok daha fazla ülke ekonomisine katkıda bulunabilirdik.

AKİF BUDAK / “ÇOK GEZEN GURME”

KARADENİZ BÖLGESİ TURİZMDE YÜKSELİŞTE

TURİSTİK oteller yüzde 50 kapasite ile çalışıyor. Temmuz doluluğu kapasitenin çok altında kaldı. Malum enflasyon, vergi ve zamlardan ötürü fiyatların mecburi yükselişi turizmi olumsuz etkiledi...
Son 1 ayda gezmiş olduğumuz (Karadeniz hariç orada doluluk Arap turistlerden ötürü oldukça yüksek) Bozcaada, Assos, Ayvalık, Cunda, Didim, Güllük, Bodrum, Marmaris, Fethiye, Kaş, Antalya, Alanya’daki turistik otel işletmecileri oldukça kaygılı ve devletimizden destek bekliyorlar...
Turizm Bakanlığımızın konuya bir an önce el atması gerekiyor.
Otoyollar, köprü geçiş, feribotlar, yakıt ücretlerinin oldukça yüksek oluşu turizmi etkileyen en büyük sorunlar...
Tatil yörelerinde restoran, beach, lokanta, pub bar, eğlence mekanları, gezi teknesi ücretleri ise can yakacak derecede yüksek.

OTELLER DOLMADI

Butik oteller, oteller, tatilköyleri, bungalowlar istemeyerek de olsa fiyatları yükselttiler; fakat bu sefer de otellerini dolduramadılar.
Dünyada küresel ısınma nedeniyle hem Arap turistlere hem diğer yabancı turistlere Karadeniz cazip gelmeye başladı. Karadeniz bunu iyi kullanıyor, bu nedenle doluluk oranları yüzde 80 ve üzerinde .