Arabanız sağlığınızı etkiliyor mu

Oysa günümüzde şoförlerin ve yolcuların farkında olmadığı başka tehlikeler de var. Bu tehlikelerden HÜTF Halk Sağlığı Doçenti Songül A. Vaizoğlu’nun "Arabanız sağlığınızı etkiliyor mu?" başlıklı yazısını okuyana kadar benim haberim yoktu.

Normalde beni araba tutmaz, ama arada bir özellikle de ilk defa bindiğim otomobillerde kendimi iyi hissetmediğim de olur. Bu durumda kendimde kusur arar ve kendime kızarım. Meğerse bunun nedeni Uçucu Organik Bileşikler’miş (UOB). Bunlar arabada kullanılan pek çok malzemede (yapıştırıcılar, boyalar, viniller, plastikler) bulunmaktaymış ve yeni araba kokusunun da en önemli kaynağıymış.

Bütün bunlar başağrısı, bulantı, boğaz ağrısı, burun akıntısı ya da tıkanıklığı gibi belirtilere neden oluyor. Araba kokularının çoğunda da bu tür sorunlara yol açan UOB’ler bulunuyor. Bu nedenle, araba kokularından da hiç hoşlanmam.

*

Songül Hoca’ya göre bu tehlikeler arabaya girer girmez daha kontağı çalıştırmadan bizleri etkileyebilir. Çünkü koltuklar, döşemeler, kol ve baş yastıkları, yer döşemesi, aksesuvarlar ve plastikten yapılmış pek çok parça kapalı bir ortam olan arabalarda hava kalitesini bozarak bazı sağlık sorunlarını gündeme getiriyor.

Kapalı ortam hava kalitesine bağlı olarak ortaya çıkan sorunlar, Çevre Koruma Örgütü’nün (EPA) toplum sağlığına zararlı çevresel etmenler içinde belirttiği riskler arasında 5. sırada yer alıyor. İnsanların zamanlarını geçirdiği kapalı ortamlar sırasıyla ev, işyeri ve otomobiller. ABD’de yapılan bir araştırmada Amerikalıların büyük çoğunluğunun günde yaklaşık 100 dakikalarını arabalarında geçirdikleri belirlenmiş. Türkiye’de özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde işe gidiş ve dönüş saatlerinde arabalarda geçirilen süre çok daha uzun olabilmekte.

*

Yapılan çeşitli çalışmalarda araba içlerinde çok sayıda toksik kimyasalların konsantrasyonlarının evlerde ve işlerlerinde ölçülenlerden daha fazla olduğu görülmüş. Özellikle egzoz dumanı çok olan dizel kamyonlarının arkasında seyredildiğinde, yavaş akan trafikte, yani sabah akşam iş çıkışı saatlerinde, güneş altında bekleyen otomobillerde kapalı ortam kirleticileri çok yüksek düzeylere ulaşabilmekte. Bu da arabalarda geçirilen zaman kısa da olsa buradaki kirletici konsantrasyonların yüksek olması nedeniyle yol açacağı sağlık sorunlarının göz ardı edilemeyeceğini göstermekte.

Arabaların içlerinde bazı kimyasalların çok yüksek düzeylere ulaştığının belirlenmesi otomobil endüstrisini harekete geçirmiş. Benzer şekilde biz sürücüler ve yolcuların da harekete geçerek bazı noktalara dikkat etmesi gerekiyor. Örneğin, arabaları mümkün olduğunca gölge alanlara ya da garajlara park edebilir, güneşlik kullanabilir ya da camların özelliklerine dikkat edebiliriz. Bunlar araba içi sıcaklığın azaltılmasında etkili olabilir. Ayrıca birikmiş olan kimyasalları kısmen azaltabilmek için, sık sık arabayı havalandırabiliriz.