Katılım payını mahkeme düşürdü

ASKİ’nin kendi belirlediği tarife ile milyonlarca kişiden su bağlamak için “kanal katılım payı ve şebeke hissesi” adıyla aldığı binlerce liralık bedelin hukuka aykırı bulup iptalinin ardından indirime gittiği ortaya çıktı.

FAHİŞ ÖDENEN PARALAR NE OLACAK

ASKİ, iptal kararından önce örneğin Çayyolu’nda 5 bin lira kanal katılım bedeli istediği dairelerden, 300 lira talep etmeye başlamış. Avukat Selçuk Bağcı ASKİ’ye iptalden önce binlerce lira kanal katılım payı ödeyip, fazla ödedikleri miktarlar için dava açan tüketicilerin sorunlarının hala çözülmediğini söyledi. Bağcı, bakın şu eleştirileri getirdi:

20 BİN LİRAYA VARIYOR

“ASKİ, kendi belirlediği tarifeler yönetmeliği gereği, Ankara’daki tüm tüketicilerden kanal katılım bedeli adı altında fahiş bedeller tahsil etmiştir. Öyle ki, Çayyolu civarındaki sitelerde bir daire için 15-20 bin liraya varan kanal bedelleri alınmıştır. ASKİ’nin tamamen keyfi olan bu uygulamasının dayanağı olan AKSİ Tarifeler Yönetmeliğinin 39. maddesi, sizin daha önce yazılarınıza konu ettiğiniz şekliyle Ankara 2. Vergi Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir.

İPTAL KARARLARI GEÇMİŞE YÜRÜR

Vergi mahkemelerinin iptal kararları geçmişe yürür ve iptal edilen işlemi, ilk andan itibaren hükümsüz hale getirir. Bununla birlikte şayet iptal edilen işlem, düzenleyici bir işlemse, ASKİ Tarifeler Yönetmeliği gibi bu düzenleyici işlem nedeniyle menfaati ihlal edilen veya hakkı muhtel olan kişilerin, düzenleyici işlemin iptaline ilişkin yargı kararının doğurduğu hukuki sonuçlardan yararlanmaları, hukuk devleti ilkesinin gereğidir. Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunun 2011/217 E, 2011/616K sayılı ilamı konuyu tereddüde mahal bırakmayacak şekilde aydınlatmaktadır.

ASKİ DÜZELTTİ

Vergi mahkemesinin iptal kararından sonra, ASKİ, mahkeme kararına uygun bir karar alarak iptal kararından önce 5 bin lira kanal katılım bedeli aldığı dairelerden, 300 lira almaya başlamıştır. Ne var ki, iptal kararından önce fahiş ödemeler yapan ve yaptığı fazla ödemeleri talep eden tüketicilerin sorunları hala giderilebilmiş değildir. Aynı sitede, aynı tip dairelerde oturan iki komşudan birisi 5 bin lira kanal katılım bedeli öderken, bir diğeri 300 lira ödemiş, 5 bin lira veren tüketicinin yaptığı fazla ödeme halen iade edilmemiştir.

YARGI GEREKLİ REFLEKSİ GÖSTERMEDİ

Maalesef yargı merciileri bu konuda gerekli refleksi gösterememiş ve bir çok tüketici yargı eliyle mağdur edilmiştir. Bu tür davalara bakmakla görevli Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, halen kanal katılım bedeli ile ilgili uyuşmazlıklarda, iptal edilmiş olan ve iptal kararıyla birlikte hukuk aleminde hiç doğmamış kabul edilen ASKİ Tarifeler Yönetmeliği 39. Maddesinin uygulanması gerektiğini öngören kararlar vermektedir.

ANLAMAK MÜMKÜN DEĞİL

Şayet, Yargıtay 3. Hukuk Dairesi, Vergi Mahkemesi iptal kararından haberdar ise ve buna rağmen anılan kararları veriyorsa, iptal kararının geçmişe yürümesi, işlemin, ilk andan itibaren geçersiz olması ve hiç doğmamış sayılması, İdarenin hukuka aykırı işleminden doğan sonuçları silmek zorunda olduğu, gibi ilkelere ters düşen bu kararları anlamak mümkün değildir. Bu kavramların tamamı, hukukun genel ilkesi diye adlandırılabilecek kavramlardır. Bu kuralların aksine uygulama hukuk devleti ilkesini zedeleyecektir.

YARGI İDAREYE SORUMLULUĞUNU HATIRLATMALI

Hukuka aykırı bir biçimde tarife düzenleyerek vatandaşlardan yıllarca haksız menfaat temin eden ASKİ’nin, tarifenin iptalinden sonra, ‘düzenlediğim tarife hukuka aykırıymış, hatta benim tarife düzenleme yetkim dahi yokmuş ama bundan önceki tahsilatlar artık yapıldı. Atı alan Üsküdar’ı geçti’ deme lüksü bulunmamaktadır. Şayet İdare, kendi rızasıyla hukuka aykırı işleminin izlerini silmiyor ise bireylerin idareye karşı başvurabilecekleri tek mekanizma olan yargının, idareye sorumluluklarını hatırlatması ve idareyi Hukuk Devleti çizgisinde kalmaya icbar etmesi gerekmektedir. Ne var ki, tüketicilerin çare kapısı olarak başvurduğu yargı merciilerinin de duruma kayıtsız kalması, Hukuk Devleti ilkesi ile bağdaşmamakta ve vatandaşların yargısal merciilere olan güvenini zedelemektedir.”