Kontrol sizde olsun

Sağlıklı ya da hasta bir yaşlı mı olacağımıza karar veren pek çok şey var aslında ve bazıları diğerlerinden daha önemli. Kan insülin değerleri önemli olanlardan. Elimizdeki veriler kanda insülin arttıkça sağlığın bozulup ömrün kısalma ihtimalinin arttığını gösteriyor.
İnsülin metabolizmamızda anahtar fonksiyon gören bir önemli hormon. Pankreas bezi tarafından üretilip salgılanıyor. Üretim miktarı esas olarak kan şekerinin seviyesine göre ayarlanıyor. Kan şekeri arttığında daha çok, düştüğünde daha az salgılanıyor.
Genetik eğilim veya beslenme hataları nedeniyle kan şekeri sık ve çok yükseldiğinde pankreas aşırı insülin üretmeye başlıyor. Ölçüsüz ve aşırı üretimse, tepkisel insülin patlamaları ve hücrelerde insülin direnci ile sonuçlanıyor.
İnsülin direnci geliştiğinde şeker hücreye giremiyor, kanda birikmeye başlıyor. Bu da pankreasın daha fazla insülin üretme çabası içine girmesine sebep oluyor. Sonuçta “kanın tıka basa insülinle dolu olduğu ama bu insülinin şeker metabolizmasını yönetemediği” garip bir süreç başlıyor.
Bu süreç başlangıçta “reaktif hipoglisemi” ataklarına, “karaciğer, pankreas yağlanması ve göbeklenmeye” –iç yağlanmaya-, sonra da “gizli şekerden erişkin tipi diyabete” kadar gidebilen bir dizi metabolik bozukluğa sebep oluyor.

DAHASI VAR...

İnsülin fazlalığının neticeleri sadece şeker metabolizmasının bozulmasıyla da sınırlı kalmıyor. Çok geçmeden ürik asit ve trigliserid de artmaya, iyi kolesterol düşüp kötü kolesterol çoğalmaya başlıyor. Karaciğer yağlanıyor, tansiyon yükseliyor.
Bir başka önemli problem de aşırı insülinle bazı kanserler arasındaki ilişki. İnsülin seviyesi arttıkça hücre büyümesi ve çoğalmasının tetiklendiği düşünülüyor, hiperinsülinemili kişilerde bazı kanserlere -meme, prostat- daha sık rastlanması da zaten bununla izah ediliyor.

SONUÇ

Sağlığınızın daha iyi olmasını istiyorsanız insülin seviyelerinizi dikkatle izleyin.
Açlık insülininizin mililitrede 5’in, tokluk insülininizin ise 20-25’in altında tutmaya gayret edin. Rakamlar açlık durumunda 8-10’u, tokluk durumunda 35-40’ı geçtiğinde ise “ben bu rakamları nasıl düşüreceğim?” sorusuna cevap arayın. İnsülin seviyesini düşürmenin yollarını yarın anlatacağım.

BİR NOT

İnsülin nasıl ölçülüyor

Kan insülin seviyelerini belirlemenin yolu “gece aç kaldıktan sonra” sabahleyin alınacak “açlık kan örneğinde” insülin tayinlerinin yapılmasıdır. Açlık insülininin 5’in altında olması en uygun değerlerdir. Bununla birlikte 10’u geçmediği sürece paniğe kapılmanın gereği yoktur.
Özellikle insülin direncine genetik eğilimi bulunanlar, bel çevresi geniş, göbeği büyüme eğiliminde olanlar, HDL kolesterolü düşük, trigliseridi, ürik asidi yüksek saptananlar açlık insülin değerlerini mutlaka öğrenmeliler.
Bunlarda insülin seviyesi genellikle mililitre başına 10’un üzerinde saptanıyor. Tabiî ki açlık insüliniyle beraber açlık kan şekerine de bakmak ve insülin direnci rakamlarını hesaplamak daha doğru. Tokluk insülini ve tokluk kan şekeri değerlerini bilmek de çok önemli.