SGK’nın rapor parasında önemli değişiklik

Yeni düzenleme ile çalışanların iş kazası, hastalık, doğum hallerinde devletten aldıkları rapor ücretinin şartları yeniden belirlendi. SGK genelgesinde yeni uygulamayı örneklerle de anlattı. Değişikliklerden bahsetmeden önce kısaca rapor parası nedir, ona değineyim.

Çalışanlar arasında ‘rapor ücreti veya rapor parası’ denilse de sosyal güvenlik sisteminde ödenen bu para, ‘geçici iş göremezlik ödeneği’ diye adlandırılıyor. Rapor ücreti; iş kazası, meslek hastalığı, kadın çalışanlarda hamilelikten sonraki süre ya da çalışanların sağlık sorunları nedeniyle çalışamaz hale gelmesi durumlarında uğradıkları gelir kaybını önlemek için SGK tarafından ödeniyor. Rapor parası alabilmek için, SGK tarafından yetkilendirilen hekim veya sağlık kurulları tarafından istirahat raporu alınmış olması gerekiyor. Çalışan kadınların yararlandığı analık halinde; geçici iş göremezlik ödeneği için de, doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde de 10 haftalık süreye kadar olan gebelik ve buna bağlı rahatsızlık ve engellilik halleri ‘analık hali’ kabul ediliyor.

2024’TE 34 MİLYAR TL ÖDENDİ

İş göremezlik durumunda çalışanlara yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayakta tedavilerde ise günlük kazancın üçte ikisi rapor ücreti olarak ödeniyor. Buna göre asgari ücretli bir çalışana, günlük en az yatarak tedavide 433 lira, ayakta tedavide 577 lira ödeniyor. Rapor parası deyip geçmeyin; Çalışma Hayatı İletişim Merkezi’ne en çok yöneltilen soruların başında ilk sırayı rapor ücret alıyor. Öyle ki SGK, yüksek rapor parası alabilmek için son üç aydaki kazançlarını yüksek gösterenleri tespit edip, buna karşılık önlem bile aldı. SGK, sadece 2024 yılında rapor ücreti adı altında çalışanlara 34 milyar TL’lik ödeme yaptı.

Gelelim SGK’nın rapor ücretinde yaptığı değişikliklere. Değişiklik iş göremezlik ödeneğinin hesaplamasına yönelik yapıldı ve yeni düzenleme, 21 Aralık 2024 tarihinden itibaren verilecek rapor ücretlerini kapsıyor. Buna göre iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek iş göremezlik ödeneği hesabında esas tutulacak günlük kazanç; iş kazası veya doğumun olduğu tarihten, meslek hastalığı veya hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki 12 aydaki prim esas kazançlar toplamının, ödenen prim gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak.

12 AYLIK KAZANCA GÖRE HESAPLANACAK

İş kazası ve meslek hastalığı halinde bağlanacak gelir hesabına esas tutulacak günlük kazanç; iş kazasının olduğu, meslek hastalığında da iş göremezliğin başladığı tarihten önceki 12 aydaki son 3 üç ay içinde SGK’ya bildirilen prime esas kazançların toplamının, prim ödeme gün sayısına bölünmesiyle hesaplanacak.

EN YÜKSEK 1.733 TL ÖDENECEK

İş göremezliğin başladığı tarihten önceki son bir yıl içinde 6 aydan (180 gün) az primi yatan çalışanların hastalık ve analık halinde ödeneğe esas tutulacak günlük kazanç, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük prim esas kazanç alt sınırının iki katını (bugünkü asgari ücretle 1.733 lira) geçemeyecek. SGK, değişikliğin daha iyi anlaşılması için genelgede örnek de verdi. 27 Aralık 2024 tarihinde iş kazası geçiren ve 30 Aralık tarihine kadar raporlu olan bir çalışanın kaza tarihinden önceki 12 aydaki kazancı 190 bin lira ve bu çalışanın prim günü 280 gün ise; iş göremezlik ödeneği için hesaplanacak günlük kazancı (190.000/280) 678.5 lira olacak.

Bir örnek daha vereyim. 6 Ocak 2025 tarihinde iş kazası geçiren ve 4 gün raporlu olan bir çalışanın kazadan önceki 12 aydaki kazancı 186 bin 690 lira ve prim günü 280 gün ise; iş göremezlik ödeneği için hesaplanacak günlük kazancı (186.690/280) 666.75 lira olacak. Ancak, hesaplanan ödeneğe esas kazanç 2025 yılı için belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının (866.85 lira) altında kaldığı için, ödeneğe esas günlük kazanç, günlük kazanç alt sınırı olan 866,85 TL olacak.