Kredi alırken hayat sigortası yaptırmak zorunlu mu?

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine göre, toplam kredi hacmi 18.6 trilyon TL’ye çıkarken; bunun 2.2 trilyon TL’si tüketici kredilerinden, tüketici kredileri toplamının 1.6 trilyonu da ihtiyaç kredilerinden kaynaklandı. Sene başından bu yana da toplam kredilerde yüzde 17, tüketici kredilerinde yüzde 13, ihtiyaç kredilerinde de yüzde 16’ya yakın
artış yaşandı.

Aynı dönemlerde hayat sigortalarına yönelik veriler de açıklandı ve bu yılın 4 aylık döneminde hayat sigortaları yüzde 81’e yakın büyüdü. Hayat sigorta pazarının yüzde 70’e yakını, bankaların kredi verirken yaptıkları hayat sigortalarından (kredili hayat sigortaları) kaynaklanıyor. Yani kredi hacmi arttıkça, hayat sigorta
satışı da artıyor.

HAKLARINIZ NELER?

Bunları niye yazdım? Bir süredir bankalardan kredi kullanırken yapılan hayat sigortaları ile ilgili okuyuculardan şikâyet alıyorum. Kimileri hayat sigortası yapılmasının yasal dayanağını soruyor, kimileri kredinin maliyetini artırdığından şikâyet ediyor, kimileri de sigorta yaptırmak istemediğini beyan ediyor. Geçtiğimiz aylarda Sigortacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu da (SEDDK) kredi ile bağlantılı hayat sigortaları ile ilgili bir duyuru yayımladı. Bankadan kredi kullanırken yapılan ya da yaptırılan hayat sigortaları ile ilgili tüketici haklarını madde madde anlatayım:

-Bankalar kredi verirken yasal olarak hayat sigortasını zorunlu tutamazlar ancak kredi verirken hayat sigortası isteyebilirler. Bankanın, ‘hayat sigortası yoksa kredi vermiyorum’ deme hakkı da var.

-Mevcut uygulamada bankalar kredi verirken kendi çalıştığı veya anlaşması olduğu sigorta şirketinin hayat sigortasını yapıyor. Banka, yasal olarak böyle bir zorlama yapamaz. Ancak bankalar, kredi verirken vatandaşa, ‘sigortayı ben yaparsam faiz oranı farklı olur, başkasından sigorta yaptırırsan farklı olabilir’ diyerek, kredinin faizinde veya şartlarında kolaylıklar sağlayabilir.

SİGORTA İPTAL EDİLEBİLİR Mİ?

-Vatandaşın sigorta şirketini seçme hakkı sınırlandırılamaz. Banka, kredi verirken hayat sigortası isteyebilir, vatandaş da bankanın isteği şartlara uygun hayat sigortasını başka bir sigorta şirketinden yaptırıp, bankaya verebilir. Banka bu poliçeyi kabul etmek zorunda. Şöyle ki; kredi ile bağlantılı sigortalarda kredi kullanan istediği sigorta şirketinden alacağı, kredi tutarı ve süresiyle uyumlu ve dain-i mürtehini banka olan sigorta poliçesini bankaya verebilir. Banka bu poliçeyi kabul etmek zorunda. Ancak, bankanın, sigortanın yaptırıldığı şirketi kabul etmeyip, ‘kredi vermiyorum’ deme hakkı da bulunuyor.

 -Vatandaş, krediyi aldıktan sonra yapılan hayat sigortasını iptal ettirebilir mi? Bu konuda çok fazla spekülasyon yapılıp, iptal ettirilebileceği yönünde tüketiciye akıllar veriliyor. Kredi kullandıktan sonra hayat sigortasını hukuk yoluyla ya da anlaşarak iptal ettirebilirsiniz ama sigorta kredi ile bağlantılı yapıldığından, kredinin şartları değişecektir. Bu durumda bankanın yeniden kredi şartlarını belirleme hatta şartları ağırlaştırma hakkı da bulunuyor.

Kredi bağlantılı hayat sigortalarında tüketicinin, bankanın ve sigorta şirketinin hakları bunlar. Şunu da belirtmek isterim, kredi kullanırken hayat sigortası yaptırmak fuzuli bir teferruat değil. Sadece geçen sene bankalardan kredi kullanıp vefat edenler için 3 milyar TL’nin üzerinde hayat sigortasından ödeme yapıldı ve 100 bine yakın kişinin bankalara olan borçları kapatıldı, vefat edenlerin yakınlarına borç kalmadı. Son 5 yılda da kredi ile bağlantılı hayat sigortaları kapsamında 500 binden fazla kişinin bankalara olan 11 milyar TL’den fazla borcu kapatıldı.