Part-Time çalışanların sağlık sigortası primleri

Artık sigortalılar "hastalık sigortası", "iş kazası ve meslek hastalığı sigortası" ve "analık sigortası" kapsamında sağlık yardımı almıyorlar. Bundan böyle ülkemizde neredeyse herkes zorunlu olarak genel sağlık sigortalısı sayılıyor ve sağlık hizmetleri buna uygun olarak düzenleniyor.

Birkaç istisnai durumda olanlar bu zorunluluk dışında kalıyorlar. Ülkemizde yerleşik olup da, tutuklu ve hükümlü olmadığınız, ölmediğiniz müddetçe zorunlu genel sağlık sigortalısı sayılıyorsunuz.

İkide bir "zorunlu" olarak genel sağlık sigortalısı olunacağından bahsediyoruz. Bu beraberinde prim ödeme yükümlülüğü de getiriyor. Dahası, kapsamdakilerin işsiz olmasının, işten çıkarılmış olmasının da bir önemi yok.

Genel sağlık sigortası uygulamasında kısmi süreli (part-time) çalışanları ise zorlu bir süreç bekliyor.

Kısmi süreli çalışanların sigorta gün sayıları

İşyerlerinde çağrı üzerine ya da kısmi süreli çalışan sigortalıların prim gün sayıları her ay için 30 günün altında olmaktadır. Bu şekilde çalışmada ayın belli günleri çalışılabildiği gibi, haftada birkaç gün ya da bu günler de belli saatler üzerinden çalışılmaktadır. Netice itibariyle bu şekilde çalışanların aylık prim gün sayıları, aylık çalışma saatlerinin günlük çalışma süresi olan 7,5 saate bölünmesiyle bulunmaktadır. Belirtelim ki, gazeteci iş sözleşmesi ile çalışanlar için günlük 8 saate bölünmektedir.

Kısmi süreli çalışanın sağlık yardımı almak için ne kadar sigorta gününe ihtiyacı var

Diğer tüm genel sağlık sigortalıları için olduğu gibi kısmi süreli çalışanlar için de aynı kural geçerli: SGK ile sözleşmeli kamu ya da özel sağlık kurum ve kuruluşuna başvurulduğu tarihten geriye doğru bir yıl içinde en az 30 genel sağlık sigortası prim gün sayısının olması gerekmektedir.

Genel kural bu olmakla birlikte, kısmi süreli çalışanların sağlık yardımı almasına 30 günlerinin bulunması yetmemektedir. Bunların genel sağlık sigortası gün sayılarının her ay için 30 tam gün olması gerekmektedir!...

Başka bir söyleyişle, kısmi süreli çalışan bir işçinin ay içerisinde diyelim 20 sigorta günü var ise, 10 günlük genel sağlık sigortası primi de ödeyerek bunu 30 güne tamamlamak zorundadır. Bu işlemi de her ay için yapmak durumundadır. Yapmaz ise, sağlık tesisine başvurduğu tarihten önceki bir yılda değil 30 günü, 130 günü olsa bile sağlık hizmetleri SGK tarafından karşılanmayacaktır.

Kısmi süreli çalışanlar ne yapacak

Kısmi süreli çalışan genel sağlık sigortalıları, eksik günlerine ilişkin genel sağlık sigortası primlerini, ya 5510 sayılı Kanunun 60. maddesi birinci fıkrasının (c/1) alt bendi ya da (g) bendi kapsamında ödeyeceklerdir. Bu noktada kendilerine bir tercih yapma olanağı getirilmiştir.

1- Tercihlerini 5510 sayılı Kanunun 60. maddesi (c/1) alt bendi kapsamında kullananlar

Ancak, bu bent 01.10.2010 yılına kadar uygulanmayacak. Onun yerine, bu sürede 3816 sayılı "yeşil kart kanunu" uygulanacak. Yani, kısmi süreli çalışanlar aylık gelirlerinin düşük olduğunu iddia ediyorlar ise yeşil kart almak için Kaymakamlıklara başvuracaklar ya da SGK oraya yönlendirecek. "Yeşil Kart Kanununun" 2. maddesine göre sosyal güvenlik kurumu güvencesi kapsamında olmakla birlikte kısmi süreli çalışanlar yeşil kart için başvurabilecek.

Bu seçeneğin tercih edilmesi haklarında bir gelir testi yapılmasını kabul ettikleri anlamına gelmektedir. Buna göre, 3816 sayılı Kanun hükümlerine göre tespit edilen aile içindeki kişi başına düşen gelir payının aylık tutarı;

1- Asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen kişiler için 82. maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarının üçte biri,

2- Asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilen kişiler için 82. maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutar,

3- Asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilen kişiler için 82. maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının 30 günlük tutarının iki katı, prime esas asgari kazanç tutarı olarak esas alınarak eksik günleri için GSS primi ödeyeceklerdir.

2- Tercihlerini 5510 sayılı Kanunun 60. maddesi (g) alt bendi kapsamında kullananlar

Kısmi süreli çalışan sigortalı bu seçeneği tercih eder ise (gelir testi istemez ise), 5510 sayılı Kanunun 80. maddesi dördüncü fıkrası uyarınca sigorta primine esas aylık kazancı, Kanunun 82. maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının iki katının otuz günlük tutarı olacaktır.

Sigortalı eksik günleri için her ay ne kadar GSS primi ödeyecek

Gelir testini isteyip yeşil kart için başvurur ise,

Yapılacak araştırmaya göre aylık geliri asgari ücretin 1/3’inin altında olan kısmi süreli çalışana yeşil kart verilecek ve bu şekilde sağlık hizmetlerinden yararlanacak. İilk 6 aylık dönemde bu tutar (asgari ücretin 1/3’i) 222 TL’dir. Belirtelim ki, sigortalının sağlık yardımını bu şekilde alması eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarına da sağlık yardımı verileceği anlamına gelmemektedir. Onlar da ayrı ayrı başvuru yapacaklar.

Yapılan araştırmada, aile içindeki kişi başına aylık gelir tutarı 222 TL’nin üzerinde ise bu sefer kısmi çalışan eksik günlerinin GSS primini her ay kendisi ödeyecektir. Örneğin, 2009/Ocak itibariyle kısmi süreli çalışan sigortalının 20 sigorta günü var ise, eksik 10 gün için ödeyeceği genel sağlık sigortası primi, aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı;

1- 222-666 TL arasında ise, (7.4x10x0,12=12 TL)

2- 666-1.332 TL arasında ise, (22,20x10x0,12=26,64 TL)

3- 1.332 TL’den daha fazla ise, (22,20x2x10x0,12=53,28 TL) olacaktır.

Gelir testi istemez ise,

Gelir testi istemeyen kısmi süreli çalışan sigortalı eksik günlere ilişkin GSS primlerini günlük asgari ücretin iki katının 30 günlük tutarı üzerinden hesaplayarak ödeyecektir. Örneğin, 2009/Ocak ayında 20 sigorta günü olan kısmi süreli çalışan sigortalı, eksik 10 günlük GSS primi olarak her ay için (22,20x2x10x0,12=53,28 TL) ödeyerek genel sağlık sigortası prim gün sayısını 30 güne tamamlayacaktır.