Bizdeki haliyle HES’ler hiç de çevreci değil Sayın Bakan

İlahi Sayın Bakan...
Siz böyle diyorsunuz da, bizim ülkemizde HES’lerin tahribatı daha inşaat evresinde başlıyor.
Siz de mutlaka biliyorsunuzdur ama ben yine de sayayım.

*

HES’lerin inşaatı dik yamaçların tahribatına yol açıyor. Dik yamaçlar yol, cebri boru, tünel veya iletim kanallarının kurulabilmesi için yarılıyor.
İnşaat sırasında yapılan ağaç kesimleri erozyona ya da erozyon oluşma riskinin artışına neden oluyor. Ülkemizde çoğunlukla erozyon kontrolü için kullanılan teraslama yöntemi dik ve bitki örtüsünden yoksun bırakılan alanlarda riski önlemekte yetersiz kalıyor.

*

İlahi Sayın Bakan...
HES’ler yaban hayatı için de büyük açmaz oluşturuyor. Açık iletim kanalları ve borular yaban hayatın geçişini engelliyor. Yaban hayvanları günlük avlanma, beslenme ve su ihtiyaçlarını karşılamak için kilometrelerce yol kat etmek zorunda kalıyor.

*

İlahi Sayın Bakan...
Yasal mevzuat gereğince inşaat sırasında çıkan hafriyat atıklarının belirlenen alanlarda depolanması gerekirken, ulaşım masrafı, zaman kısıtlaması ve denetim mekanizmalarının eksikliği nedeniyle bu atıklar çoğu HES inşaatında dere yataklarına dökülüyor.
Böylece dere yatağı doluyor, sudaki çözünmüş oksijen azalıyor, su sıcaklığı artıyor, sucul canlıların hayat kalitesi düşüyor ve balıklar ölüyor.
Bitki örtüsü yok oluyor, alan erozyon ve sele karşı savunmasız kalıyor.
Daha önce insan erişiminin mümkün olmadığı alanlara yollar açılıyor. Böylece yaban hayatın alanı daraltılıyor, avcıların yaban hayata erişimi kolaylaşıyor.
Patlatılan dinamit havayı ve toprağı kirletiyor. Çıkan ses hayvanları korkutuyor, gebe yaban hayvanlarda düşüklere neden oluyor.
Üretilen enerjiyi taşıyacak iletim hatlarının kurulması için ormanlık alanlarda tıraşlama yapılıyor. Orman alanları tahrip ediliyor.

*

İlahi Sayın Bakan...
HES’ler nehirlerdeki suyun büyük kısmını kullanıyor. HES’lerden nehirlere az oranda su bırakılması sucul canlıların yok olmasına, beslenme, üreme ve göç davranışlarında kısıtlamalara neden oluyor.
Bir nehir kolu üzerindeki birden fazla HES tarafından borular, kanallar veya tünellerle alınan su bazen kilometreler boyunca dere yatağına kavuşamıyor.

*

İlahi Sayın Bakan...
Nehirlerdeki göçlerin en yaşamsal olanı balıkların yumurtlama göçü. HES’lerin regülatörleri sucul canlıların nehir boyunca hareketini kesintiye uğratıyor. Üreme tamamen aksarsa balık türü o nehir habitatından tamamen kayboluyor.
Regülatörlerdeki açıklıklardan daha küçük olan sucul canlılar regülatörlere girip türbinlere ulaşarak parçalanıyor.

*

İlahi Sayın Bakan...
Deltalardaki tarımsal verim ve biyolojik çeşitliliğin devamı nehirlerin taşıdığı sediment miktarına bağlı. HES işletimi nehirlerden denizlere taşınan sediment miktarını kesintiye uğratıyor. Deltalara yeterince sediment gelemeyince kıyı erozyonu riski artıyor.

*

HES’lere karşı hareketin nedenlerini bilmem anlatabildim mi Sayın Bakan...