Matmazel Julie’den Esinti

İki metin arasında çok az fark var ama Marber’ın vurgusu, yorumu farklı. 19. yüzyıl sonunda İsveç’te bir konakta geçen hikâyeyi, İngiltere’ye 1945 yılında bir temmuz gecesine taşımış. Sıkıcı aristokrat değerler içinde hapsolmuş şımarık asilzademiz Bayan Julie, özgün metinde olduğu gibi tehlikeli bir oyun oynar ve evin uşağı/şoförüyle şehvet dolu bir gece geçirir. Her iki oyunda da bir kadının güç ve iktidarla kurduğu eğreti ilişki, sınıflar arasındaki derin uçurum ve ruhları cenderede gibi yaşamak zorunda kalan şaşkın bireylerin hazin öyküsü vardır. Özgün eseri yakın zamanda Tiyatro Boyalı Kuş’tan hayranlıkla izlemiş ve yazmıştım. Bu oyun da son derece güzel.

Alelade bir gece değil. İngiltere’de İşçi Partisi’nin ilk seçim zaferi kutlanıyor. Ülkede büyük reformlar, millileştirme hareketleri ve toplumsal bir dönüşüm başlayacaktır. İronik olan şey şudur: Partinin adı işçi partisidir ama Julie’nin milletvekili olan babası aristokratın önde gidenidir. Julie’nin dünyası bir elitler dünyasıdır. Fakirleri, işçileri tanımaz. Onlara ancak teorik olarak yaklaşabilir. Babasının şoförüyle sevişmesi belki onun nörotik dünyası içinde bir oyun olarak algılanabilir ama toplumsal katmanlar göz önüne alındığında trajik sonuçlar doğurmaması mümkün değildir.
Nilüfer Sanat Tiyatrosu’yla ben de çalıştım. Ülkemizin yüzünü ağartan çok özel bir kurum. Seyircisi, sahneleme olanakları ve tiyatroyu gerçekten önemseyen anlayışı müthiş. Oyunu Mehmet Ergen sahneye koymuş. Çok ince bir yorum. Karakterler incelikle çizilmiş. Evin hizmetçisi ve şoförün yavuklusu rolünde Sultan Ertuğrul çok başarılı. Mehmet bu rolün gerektirdiği ağırlığı yansıtma olanağı vermiş. Hizmetçimiz yaşanan şeyleri kendi pragmatik penceresinden algılıyor. Onun için hayat sevgilisinin sınıf atlama hezeyanını veya matmazelin nörotik şehvet oyunlarını tolere edemeyecek kadar net ve serttir. Hizmetçi gerçek bir işçidir ve hayatta kalmak, başının çaresine bakmak zorundadır. Görmemesi gereken şeyi görmez, duymaması gerkeni duymaz ama kafasında bir plan vardır.

Oyunun dekoru, atmosferi, dengesi, ahengi her şeyi çok başarılı. Bize cinsellik ve toplumsal dönüşümler hakkında kapsamlı bir bakış sağlamakla kalmıyor, bu üç bireyi gerçek birer karakter olarak göstermeyi beceriyor. Son derece yalın, doğal, etkileyici oyunculuk performanslarıyla karşı karşıyayız. Özge’nin biraz daha az nörotik, Teoman’ın biraz daha şaşkın olması gereken anlar vardı. Ama çok etkileyiciydiler. Patrick Marber’ın yazarlık dehasına bir kez daha hayran kaldım. Çok sağlam, yaşadığımız hayata dokunan, izleme zevki veren bu güzel işi herkese önerebilirsiniz.

‘Matmazel Julie’den Esinti’ oyununu 25 Şubat Pazartesi Bursa’daki Nâzım Hikmet Kültür Evi’nde izleyebilirsiniz. (224) 413 67 57