×
Hemen cevap vereyim; “Evet vardı ama matematiksel hesaplar ve yoğun analizlerle sizleri boğmak istemedim.” Yine de elimdeki bazı bilgileri özellikle Beşiktaş’ın Şampiyonlar Ligi grubundaki maçların sonrasına bıraktım. Neden mi? Onu da anlatayım:
'BU SEVİYELERİ' ANLAMAK BU KADAR BASİT
Ajax'ın gruptaki üstün performansı malum... Peki 2010- 2018 arası gruptan bile çıkamayan bu takıma sihirli bir değnek mi dokundu? Elbette hayır.
Dokunan, bilim ve veriler ışında yapılan çalışmalar oldu. Nasıl mı? Onu da Ajax Spor Bilimi ve Veri Analizi Departmanı Başkanı Vosse de Boode’nin ağzından anlatayım: “Oyunculara Hollanda Ligi ve Şampiyonlar Ligi arasındaki farkı göstermek için 2018 yılında kısa bir video hazırladık. Lig maçlarından birinden bir pas sekansı çıkardık ve oyunculara izlettik. Ardından videoyu yüzde 10 hızlandırdık. Bu Şampiyonlar Ligi ile aramızdaki mesafeydi. Son olarak oyuncuların hangi hızda antrenman yaptıklarını ve bununla Şampiyonlar Ligi’nde onları nelerin beklediğini görebilmeleri için videoyu yüzde 15 yavaşlattık.”
Çok basit bir örnek değil mi? Peki biz ‘lokum gibi, kebap gibi kura’ klişelerinden sıyrılıp bu kadar sade bir gerçekliği futbolcularımıza anlatabiliyor muyuz?
SÜRPRİZ YAPMA YETENEĞİ AZALDI
Biraz da Mallorca Kulübü’nün veri analisti ve scout Mikel Gandarias’ın işaret ettiği yapısal değişikliklere bakalım: “Taktik seviye çok yükseldi. Herhangi bir rakibe nasıl karşı konulacağı artık ayrıntılı olarak biliniyor. Sürpriz yapma yeteneği kayboldu ve yerini kas gücü aldı. Yıllar önce en zayıf takımlar son 20 dakikada bitiyordu, şimdi bu çok daha az oluyor.” Gandarias’ın sözlerine dair yorumu sizlere bırakıyorum.
Toplantıya, her ikisi de fizikçi olan Liverpool’un araştırma direktörü Graham, veribilimcisi Spearman ve Ajax Veri Analizi Bölüm Başkanı de Boode de katıldı. Graham, oyuncuların performansının %2 yükselmesinin bile Şampiyonlar Ligi’nde oynayan bir kulübün kazancını 60 milyon Euro artırabileceğini söyledi. Leeds United Sportif Direktörü Orta, “Sadece verilerle birine imza attırmayacağız ve verilere bakmadan da kimseyi transfer etmeyeceğiz” dedi. Londra’daki Stamford Bridge Stadı, geçtiğimiz hafta ilginç bir toplantıya sahne oldu. Bu toplantıda kimler yoktu ki...
Cambridge Üniversitesi’nde teorik fizik doktorası yapan ve Liverpool Kulübü’nde araştırma direktörü olan Ian Graham, Harvard’daki doktorasında, 2013 yılında Nobel Ödülü kazanan Peter Higgs ile François Englert’in Tanrı Parçacığı ve Higgs Bozon Teorisi üzerine çalışan Liverpool’un baş veribilimcisi William Spearman, Leeds United Sportif Direktörü Victor Orta ve Ajax Spor Bilimi ve Veri Analizi Bölüm Başkanı Vosse de Boode. Sadece onlar mı? Elbette değil. Fizikçiler, matematikçiler, bilgisayar programcıları, sportif direktörler, scoutlar, antrenör yardımcıları... Bugüne kadar bir futbol sahasında görülmemiş meslek grupları dünyanın önde gelen veri toplama ve gelişmiş metrik şirketlerinden Statsbomb tarafından organize edilen, büyük veri ile futbolun kesiştiği noktayı tartışmak için bir aradaydı.
İLGİNÇ HİKÂYELER ·
Toplantıda yaşanan hikâyeler de bir o kadar ilginçti. Emin olun içerideki hiç kimse topa sahip olma yüzdelerini karşılaştırmadı.
Ve yine emin olun, katılımcılara göre atılan goller bile hikâyenin tamamını anlatmıyordu.
Neler mi konuşuldu? Gelin onları da kısa kısa anlatayım...
TEKNİK DİREKTÖRE ‘BAK NE BULDUK’ DİYEBİLİYORUM
İngiltere ile Macaristan’ın 1-1 berabere kaldığı karşılaşmaya tribünde çıkan olaylar damga vurdu. Karşılaşmayı izlemek için İngiltere’ye akın eden Macar taraftarlar maçtan önce diz çökerek ırkçılığı protesto eden İngiliz futbolcuları hedef alarak önce ıslıkladılar ardından ise tribünde pankart açtılar.
Bu pankart sonrası güvenlik güçleri Macar taraftarların olduğu tribüne girdi ve olaylar başladı. Yaşanan arbedede güvenlik güçleri taraftarları coplarla püskürttü. Macar taraftarlar Puskas Arena’da oynanan maçta da İngiliz oyunculara ırkçı saldırılarda bulunmuştu.
TRİBÜNDEKİ OLAYLAR ARNAVUTLUK'A DA SIÇRADI
2022 Dünya Kupası Avrupa Elemeleri I Grubunda Arnavutluk-Polonya maçında tribün olayları yaşandı. Maçın 77. dakikasında Karol Swiderski’nin attığı gol sonrasında Arnavut taraftarlar deyim yerindeyse çıldırdı. Gole çok sinirlenen taraftarların tribünlerden sahaya attıkları yabancı maddeler nedeniyle Fransız hakem Clement Turpin maçı 20 dakika durdurdu. Olayların yarışmasının ardından devam eden karşılaşmayı Polonya 1-0 kazandı.
RONALDO REKORLARA DOYMUYOR
Cristiano Ronaldo, Portekiz’in Lüksemburg’u 5-0 yendiği maçta uluslararası maçlarda 10 kez hat-trick yapan ilk futbolcu olarak tarihe geçti. Kariyerinde 58 kez hat-trick yapan Ronaldo’nun bu istatistiği tüm Portekizli oyunculardan daha fazla. Tüm zamanların uluslararası golcüler listesinin zirvesindeki liderliğini de perçinleyen Ronaldo şimdi gözünü Malezya Milli Takımı oyuncusu Son Chin Anni’nin 195 maçlık rekoruna dikti. Portekiz Milli Takımı ile 182 maça çıkan Ronaldo, 14 kez sahaya çıktığında ise tüm zamanların milli takımda en çok forma giyen oyuncusu olarak dünya rekorunun yeni sahibi olacak.
LUCAS HERNANDEZ CEZAEVİNE GİRECEK
2019’da United'a katılmadan önce 4 yıl boyunca MLS takımlarında Vancouver Whitecaps'te asistanlık yapan Pert, Cardiff, Coventry, Norwich gibi takımlarda çalıştı.
İspanyolca ve Portekizce bilen Pert’in hayatı 2010’da Pro Lisans kursunda tanıştığı Manchester United teknik direktörü Solskjaer ile değişti. Solskjaer takıma farklı diller bilen birini arıyordu ve kursta tanışıp dost olduğu Pert’i United’a davet etti. Spor Bilimleri yüksek lisans derecesine sahip olan Pert, bu noktaya gelebilmek için 20 yıl boyunca çalıştı. Bunu yaparkende dünyanın pek çok yerine futbol yolculukları yaptı.
20 YAŞINDA HAYALLERİNİN PEŞİNDE KOŞTU
Norwich City’de Danny Mills ve Craig Bellamy ile birlikte oynayan Martyn Pert, 20 yaşında futbol kariyerinin bittiğini fark etti. Loughborough Üniversitesi'nde muhasebe kursuna kaydoldu, ancak büyükbabasının "Ne yaparsan yap, coşkuyla yap” tavsiyesi üzerine hayatında en çok istediği şey olan teknik direktörlük için kolları sıvadı. Bütün büyük kulüplere mektuplar yazdı ama cevap alamadı. Yine de yılmadı, ‘gelip antrenmanı izleyebilirsin' diyene kadar mailler atmaya devam etti.
Dünya Profesyonel Futbolcular Birliği (FIFPRO) oyuncuların tükenmesini önlemek için acilen zorunlu molalara ihtiyaç olduğunu açıkladı. Erkek futbolu için 2020-2021 sezonu iş yükü raporu, en iyi profesyonellerin artık bir sezondaki dakikalarının 3’te 2’sinden fazlasını ‘kritik düzeyde’ oynadığını gösteriyor.
ZORUNLU DiNLENME ŞART
5 günden daha kısa bir sürede maçlarda en az 45 dakika oynayan futbolcuların bu tür arka arkaya hareketlere maruz kalmasının daha fazla sakatlık riskine yol açabileceğini ve bir oyuncunun kariyerinin uzunluğunu etkileyebileceğini belirten FIFPRO, acil koduyla zorunlu dinlenme çağrısında bulundu. Rapor, Haziran 2018 ile Ağustos 2021 arasında 44 ligden 265 erkek oyuncudan oluşan bir örneklemenin yaklaşık 40 bin maçtaki verilerine dayanıyor.
YEREL KUPALAR U23 MAÇLARI OLARAK TEKRAR TASARLANMALI
Bir Premier Lig oyuncusu için bu, kulüp ve milli takım görevlerinde sezon başına 2-8 maç arasında bir azalma anlamına geliyor. Raporda, İngiltere’deki Carabao Kupası gibi daha az önem arz eden yerel kupa maçlarında oyuncuları dinlendirme yoluna gidilmesi gerektiği belirtilirken, “Bu ikincil kupalar 23 yaş altı müsabakaları olarak yeniden tasarlanabilir” ifadelerine yer verildi.
FERNANDES ÖRNEĞi
Manchester United ve Portekiz Milli Takımı’nın yıldızlarından Bruno Fernandes’in durumu bu anlamda raporda en dikkat çekenlerden. Kasım 2020 ile Nisan 2021 tarihleri arasında kritik düzeydeki dakika payı yüzde 68’in altına düşmeyen yıldız futbolcu, birçok karşılaşmada yüzde 100’e yakındı.
FIFA MAÇ AZALTIP DİNLENME SÜRESİNİ ARTIRMAYI TEKLİF ETTİ
Paris Saint-Germain formasıyla ilk golünü atan Messi performansından çok son dakikada barajın arkasına yatmasıyla gündem oldu. 90+4. dakikada Manchester City’nin kazandığı serbest vuruşta oldukça ilginç anlar yaşandı.
HERRERA ŞAŞIRDI
PSG baraj kurarken Arjantinli yıldız ani bir kararla yerden gelecek topu engellemek için barajın arkasına yattı. Bu hareket sadece futbolseverlerde değil Messi’nin takım arkadaşlarında da büyük şaşkınlığa yol açtı. Takım arkadaşı Herrera yıldız futbolcunun bu hareketi karşısında boş gözlerle pozisyona bakarken, Neymar ise arkasına dönüp Messi’ye bir şeyler söyledi.
VERRATTI'NİN GÖREVİ
Normalde Verratti’nin üstlendiği bu görevi onun oyundan çıkması üzerine gönüllü olarak yapan Messi, tartışmaları da beraberinde getirdi.
"İŞTE BU YÜZDEN O LIONEL MESSI!"
Maç sonu bir muhabir; “Barajın arkasına yattığında Messi’ye ne söyledin?” diyerek Neymar’a o anları sordu. Neymar ise “Orada iyi olup olmadığını sordum; ‘İyiyim’ dedi. Kendini bir süperstar olarak görmüyor. Oyunu biz nasıl oynuyorsak öyle oynuyor. Biz nasıl zevk alıyorsak, öyle zevk alıyor. Bu yüzden o Messi...” sözleriyle yanıtladı.
Futbol sahalarının en aykırı isimlerinden Balotelli’nin yolu yıllar sonra Türkiye’ye düştü. Adresi 3 Büyükler değil Adana’ydı. Disiplinsiz tavırları, gittiği hiçbir takımda fazla tutunamaması ve yeteneğine ettiği ihanet onun en bilinen özellikleri oldu.
İtalyan yıldızın önceki gün hem Beşiktaş maçındaki geri dönüşte başrol oynaması hem de Sergen Yalçın’a yaptığı hareket bir kez daha manşetleri süsledi.
İşte Balotelli'nin hayatından unutulmaz anlar;
BARCELONA ÇOK İSTEDİ AMA BİR TÜRLÜ OLMADI
Palermo’da dünyaya gelen Balotelli, futbola 5 yaşında başladı. Yetenekliydi ancak yaşadığı sağlık problemleri yüzünden sık sık ameliyat olmak zorunda kaldı. Daha küçük yaşlarda Katalan devi Barcelona onu almak istedi. Göçmen bir ailenin çocuğu olması ve 18 yaşından önce pasaport alamaması onun Barcelona hayallerine son verdi.
POSTACI POSTA DAĞITTIĞI İÇİN SEVİNİYOR MU?
Futbol kariyerine Lumezzane’de başlayan Balotelli 6 yıl boyunca burada oynandıktan sonra 17 yaşında Inter’e imza attı. Sadece kulübü değil İtalyan Milli Takımı da onun büyük bir potansiyelinin olduğunun farkındaydı. Üç sezon boyunca hem İnter’de hem U21 milli takımında çok başarılı dönemler geçirse de gol attığında sevinmemesi hep eleştirildi. Hatta o zamanlar bu soruya “Postacı postalarını dağıtınca seviniyor mu? Benim işim gol atmak" cevabını vermişti.
Futbolda bilimsellik ve teknoloji ilerledikçe veriler de artıyor. Artık oyun sadece gollerden, asistlerden ya da topa sahip olmaktan ibaret değil. Sahadakiler kadar kenarda bekleyenler için de artık ‘oyunun hangi anında neleri değiştirecek’ sorusunun cevabı da aranmaya başladı. Kaleci antrenörü ile başlayıp taç antrenörüne kadar uzanan bu serüven şimdilerde İngiltere 1. Lig ekiplerinden Wimbledon'da 'oyuncu değişikliği antrenörü' olarak çalışan Sammy Lander ile farklı bir boyuta ulaştı.
HER ŞEY BİR MERAK SONUCU YAPILAN ARAŞTIRMAYLA BAŞLADI
Geçen sezon 1. ve 2. liglerde oyuncu değişikliklerinin etkinliğini merak edip, bu konuda araştırma yapan Lander, projesini bu tip fikirlere açık olan Wimbledon yönetimine sundu. Bu pozisyonun işe yarayıp yaramayacağını merak eden kulüp, Lander’i hiç bekletmeden davet etti. Antrenmanlarda yarı zamanlı olarak çalışmaya başlayan Lander, Charlton, Doncaster ve Bolton’a karşı oynanan maçlarda yedek kulübesindeydi.
ÖZEL BİR PUANLAMA SİSTEMİ İCAT ETTİ
Sammy Lander son 3 yılda İngiltere Ulusal Lig ekiplerinden Weymouth’ta rakip analisti ve yardımcı antrenör olarak çalışıyordu. Bu görevlerinin yanı sıra Bournemouth Akademisi için de scoutluk yapıyordu. Weymouth’ta yedeklerin kullanımı ve etkisini incelemeye başladı. Bu araştırma 1. ve 2. liglerdeki takımlara kadar uzandı. Konuyla ilgili yapılması gereken çok fazla araştırma olduğu kanaatine varan Lander, ortaya çıkardığı bir puanlama sistemiyle kendisine önemli bir yol açtı.
'YENİDEN BAŞLATMA ANTRENÖRÜ' PARSLOW
Aslında Lander’in Wimbledon’ı seçmesinin nedenlerinden biri kulübün bu tip farklı fikirlere açık olmasından kaynaklıydı. Mart ayında ‘yeniden başlatma antrenörü’ olarak işe aldıkları Andy Parslow ona cesaret verdi. Parslow’un işi de topun öldüğü anlar olan kornerler, taçlar, frikikler ve kaleci vuruşları sırasında başlıyor. Bu tip toplardan nasıl gol kaydedebilecekleri üzerine çalışmalar yapıyor.