İhsan Yılmaz

TAM 33 yıldır caz müziğinin yerli ve yabancı yıldızlarını müzikseverlerle buluşturuyor Akbank Caz Festivali. Bu yıl 33’üncü yaşını 33 konserle kutluyor.

Festivalin açılışı 23 Eylül’de Mercan Dede Live DJ Set with Secret Tribe projesi ile Müze Gazhane sahnesinde başlayacak. 8 Ekime kadar devam edecek festival 23 farklı mekanda 150’ye yakın sanatçıyı ağırlayacak.

Festivalin programı 7 Eylül Perşembe akşamı Akbank Genel Müdürü Hakan Binbaşgil ve Akbank Sanat Müdürü Derya Bigalı tarafından Sabancı Müzesi MSA Restaurant’ta yapılan bir davetle açıklandı.

‘Şehrin Kapıları Caza Açılıyor’ sloganıyla düzenlenen 33. Akbank Caz Festivali’nde caz müziğinin önemli temsilcilerinden, yaşayan efsane Al Di Meola, caz sahnesinin en saygın trompetçilerinden biri olarak anılan ve bugüne dek beş Grammy Ödülü kazanan Terence Blanchard feat. the E-Collective with Turtle Island Quartet, cazın geleceğini şekillendiren besteci ve icracılardan biri olarak tanımlanan alto saksafoncu Lakecia Benjamin, henüz 20’lerinin ortalarında olsa da Bob Dylan, Wynton Marsalis, Solange Knowles gibi isimlerle üretimlerde bulunmuş bir yetenek Immanuel Wilkins gibi isimler sahne alacak.

Türk caz müziğinin en önemli isimlerini de sahnede izleme fırsatı bulacağımız festival bu yıl tam tam anlamıyla İstanbul’un caz halini yaşatacak.

Festival programı hakkında detaylı bilgi www.akbanksanat.com ve www.akbankcaz.com adreslerinden edinilebilir.

Aradan geçen 75 yıla rağmen üzerindeki sis perdesi halen kalkmamış ya da kaldırılmak istenmemiş bir cinayet.

Hem siyasi hem edebiyat tarihinin en trajik olaylarından, kara lekelerinden biri Sabahattin Ali’nin katledilmesi. 1948’de yurtdışına kaçmak için çıktığı yolculukta Istranca dağlarında kendisini Bulgaristan’a geçirmek için anlaştığı Ali Ertekin tarafından öldürüldüğü geçti resmi kayıtlara.

Sabahattin Ali cinayeti üzerine pek çok araştırma yapıldı, kitap yazıldı; tanıkların ifadelerine, mahkeme kayıtlarına dayanan... Ali Ertekin her ne kadar cinayeti üstlense de milli istihbaratla olan bağı nedeniyle cinayetin devletin bilgisi dahilinde işlendiği şüphesi hep dile getirildi.

Gazeteci-yazar Gökçer Tahincioğlu’nun kaleme aldığı ‘Sabahattin Ali’yi Ben Öldürdüm’ kitabında yayımladığı belgeler bu şüpheyi daha da güçlendiriyor.

İLK KEZ 

BORUSAN Sanat, önceki gün Beyoğlu’ndaki binasında yaptığı bir toplantıyla yeni sezon programını açıkladı.

Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası (BİFO) ve Borusan Quartet’in konser programlarının açıklanmasının yanında toplantının asıl sürprizi yeni şefin ilan edilmesi oldu.

Borusan Sanat Müdürü Aydın Dorsay, bu sezon itibarıyla BİFO’yu konuk şef olarak yönettiği konserlerle dinleyicilerin büyük beğenisini toplayan Carlo Tenan’ın sanat yönetmeni ve daimi şef olarak atandığını duyurdu.

Carlo Tenan

Günümüzün en parlak şeflerinden biri olarak kabul edilen İtalyan şef Carlo Tenan, Roma Ulusal Santa Cecilia Akademisi, Konzerthaus Berlin, Venedik’te La Fenice gibi tiyatro orkestraları, Verdi di Milano, Slovenya Filarmoni, Linz Bruckner Orkestrası gibi prestijli uluslararası orkestraları yönetti. Besteci olarak da bilinen Tenan, toplantıda yaptığı konuşmasında duygularını, “Müzikte yeni ufuklar keşfetmeye, yaratıcılığımızın sınırlarını zorlamaya ve performanslarımızla kalplere dokunmaya devam edeceğiz” diye ifade etti.

FAZIL SAY’DAN ‘100 YAŞINDA BİR ÇOCUK’

BİFO, sezon açılışını çok özel bir konserle yapıyor bu yıl. 12 Ekim Perşembe günü saat 20.00’de Zorlu PSM Turkcell Sahnesi’nde gerçekleştirecek konserde orkestra, ünlü piyanist ve besteci Fazıl Say’ın Borusan Sanat’ın siparişi üzerine bestelediği 6. Senfonisi ‘100 Yaşında Bir Çocuk’u seslendirecek. Can Okan yönetimindeki bu özel dünya prömiyerde Fazıl Say da Mozart’ın 21. Piyano Konçertosu’nu yorumlayacak.

Borusan Sanat’ın, Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. yılı onuruna Zeynep Gedizlioğlu’na ve Cem Oslu’ya verdiği diğer beste siparişleri de yıl içinde orkestra tarafından seslendirilecek.

Fazıl Say

TÜRK edebiyatının önemli isimlerinden Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın çürümeye terkedilen Heybeliada’daki evinin tadilatı için İstanbul Valiliği nihayet bir adım atttı.

Gürpınar’ın 80 yıllık hayatının son 30 yılını geçirdiği, kitaplarını yazdığı Heybeliada’daki evinin içindeki eşya yıllar içinde yok olmuş ve bürokrasinin ağır işleyen çarkları arasında kaderine terk edilmişti.

Uzun süredir kapalı olan Hüseyin Rahmi Gürpınar Müze Evi’nin açılması için ada sakinleri ve edebiyatseverler çeşitli girişimlerde bulunmuştu.

Son olarak Heybeliada’da yaşayan Türkçe öğretmeni Nihan Aydar’ın change.org’da ‘Heybeliada Hüseyin Rahmi Gürpınar Evi Müze Olarak Açılsın’ başlıklı imza kampanyasında 19 binden fazla imza toplandı.

MÜZE OLARAK KALMALI

Nihan Aydar 27 Ağustos tarihinde sosyal medyadan yaptığı bir paylaşımla İstanbul Valiliği’nin müze evin restorasyonu sürecini başlattığını duyurdu:

“Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın emaneti evinin onarıma girmesini takip ettik, bunun için çabaladık ve ev Valilik eliyle restorasyon sürecine girdi. Bundan sonraki süreçte evin onarımının ve düzenlemenin ardından evin ‘Devlet-Kültür Bakanlığı bünyesinde halk müzesi’ statüsünde açılmasını ve bu güvenceyle yaşamasını bekliyoruz! Bunun için çabalamaya, konunun takipçisi olmaya devam edeceğiz.”

Aydar

Türkiye’de sanırım şimdiye kadar tek saferde yapılmış en büyük müze bağışı Lale - Cengiz Akıncı çiftinin koleksiyonlarının önemli bir bölümünü İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’ne vermeleri.

Başlı başına bir müze oluşturabilecek 700 eserlik koleksiyonda en eskisi Halil Paşa’nın Paris’teki öğrencilik döneminde yaptığı 1881 tarihli bir ‘Nü’ olmak üzere Türk empresyonistlerine, Türk modern resminin kurucuları olan Zeki Kocamemi ve Ali Çelebi ile yetiştirdikleri öğrencilere, Müstakiller ve D Grubu’na, üniversite reformuyla bağlantılı olarak Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü’nü yapılandırmak üzere Fransa’dan getirtilen Leopold Levy ve öğrencilerine, sonraki yıllarda kişiliklerini kabul ettiren orta ve genç kuşaklara mensup sanatçılara ve en yenisi 2022 tarihli yapıtları üreten çok genç, özgün ve değerli sanatçılara ait yapıtlar yer alıyor.

Cumhuriyet döneminin önemli kadın ressamlarından Naile Akıncı’nın oğlu olan avukat Cengiz Akıncı ve eşi Lale Akıncı’nın bu önemli koleksiyonları şimdi Türk sanatının belleğini oluşturan müze envanterine eklenerek onu daha da zenginleştirdi.

Özel koleksiyonda olduğu için şimdiye kadar görülmemiş pek çok eser ilk kez sanatseverlerin karşısına çıkma fırsatı bulacak böylece.

Koleksiyon bağışının ilk bölümünden seçili eserlerle hazırlanan ve küratörlüğünü

MUSTAFA Kemal Atatürk’ün Kocatepe’de Büyük Taarruz sırasında Etem Tem tarafından çekilen kayalıklar üzerindeki düşünceli fotoğrafı Kurtuluş Savaşı’nın en önemli sembollerden biri.

Anılarında “Başkumandan’ın buradaki bu vaziyetini tarihe gösterebilmek şerefi benim objektifime düştüğü için ne kadar övünsem haklıyım zannederim” diyen Etem Tem’in savaş sırasında çektiği pek çok fotoğraf var.

Ama aralarında ikonikleşen Kocatepe fotoğrafı oldu. Savaşın, zaferin, bağımsızlığın, Cumhuriyet’in, Atatürk’ün görsel imajı haline geldi. Bir simge oldu.

Bayraktan paraya, dergi ve kitap kapaklarından afişlere, pullardan hediyelik eşyaya, çakmaktan kol düğmesine, anahtarlığa, rozetten kapak açacağına, araba camına kadar her yerde karşımıza çıkıyor artık.

Matematik profesörü, tarih araştırmacısı ve koleksiyoner Haluk Oral’ın 20 yıl kadar önce dikkatini çekmiş Kocatepe’deki Atatürk fotoğrafının bir imaja dönüşüp böylesine yaygın kullanımı. Ve üzerinde bu görselin basılı olduğu objeleri toplamaya başlamış.

Şimdi Türk edebiyatının hemen bütün adlarının imzalı kitaplarının, fotoğraflarının, tarihi belgenin yanında hatırı sayılır bir Kocatepe obje, belge ve kitap koleksiyonuna sahip.

Görsele yapılan müdahaleler, yeniden yorumlamalar, çizimler, kadrajlamalarla bir imajın zamanla nasıl değiştiğinin de izini sürmek mümkün bu koleksiyondan.

Mustafa Kemal Atatürk’ün “Siyasi ve askeri zaferler ne kadar büyük olursa olsun, iktisadi zaferle taçlanmazsa sonuç kalıcı olamaz” sözünden ilham alan iki sergi hazırladı bu yıl İş Sanat.

Cumhuriyet’imizin 100. yılı vesilesiyle hazırlanan ‘Yaşasın Cumhuriyet! Atatürk Döneminde İktisadi Bağımsızlığın İlk Adımları’ başlıklı sergiler, tarihi yarımadada Türkiye İş Bankası Müzesi’nde ve Ankara Ulus’ta bulunan Türkiye İş Bankası İktisadi Bağımsızlık Müzesi’nde devam ediyor.

Kuruluş yıllarının ele alındığı sergide, başta Türkiye İş Bankası Müzesi arşivi olmak üzere 2 bini aşkın belge, gazete kupürleri, madalya, maket, fotoğraf, dönemi anlatan filmler ve objeler yer alıyor. Serginin Ankara ayağında, Başkent’in planlı büyümesi ve sosyal hayatının zenginleşmesinin anlatıldığı özel bir bölüm de yer alıyor.

Yıllar boyu devam eden savaşlar ve kapitülasyonlarla yıpranan Anadolu halkını buhrandan çıkarmak, yeni Türk devletini ayağa kaldırmak için eğitimden sağlığa, tarımdan sanayiye atılan hamleleri sergide görebilmek mümkün.

Yaşasın Cumhuriyet Sergisi, sene sonuna kadar pazartesi günleri hariç her gün ücretsiz ziyaret edilebiliyor.

Osmanlı İmparatorluğu’nun son döneminde saraylarda daha çok ‘klasik Batı müziği’nin dinlendiği ve icra edildiği biliniyor.

Bakmayın siz bugün kendini Osmanlıcı diye adlandırıp Batı kültürüne, müziğine, sanatına atıp tutanlara. Dönemin ünlü bestecileri saraya davet ediliyor, besteler ısmarlanıyor, padişahlara özel opera temsilleri yapılıyordu. Müzikolog ve besteci Emre Arıcı gerek saray arşivlerinde gerekse Batı kaynaklarında yaptığı araştırmalarda Osmanlı sarayındaki Avrupai müzik geleneğinin izini sürmüş ve ‘Donizetti Paşa - Osmanlı Sarayının İtalyan Maestrosu’, ‘Naum Tiyatrosu - 19. Yüzyıl İstanbul’u nun İtalyan Operası’, ‘Kayıp Seslerin İzinde’ ve ‘Çaykovski İstanbul’da’ gibi kitaplarında bunları yazmıştı.

ÜÇ KOLTUK SATIN ALMIŞTI

Emre Arıcı’nın Avrupa arşivlerinden ulaştığı en ilginç belgelerden biri Sultan Abdülaziz’in Almanya’nın Bayreuth kentinde ünlü besteci Richard Wagner’in opera binasına yaptığı bağışın belgesi. Aracı, Sultan Abdülaziz’in Wagner’in Bayreuth’ta inşa ettirdiği Margravial Opera Evi için yaptığı yardım karşılığında aldığı teşekkür belgesini, Bayreuth Festivali arşivinden çıkarttırıp Andante dergisinde 2003 yılında yayımlamıştı.

Almanya Bayreuth’taki Margravial Operası’na yaptığı bağış nedeniyle Sultan Abdülaziz’e sunulan teşekkür belgesi.

1861-1876 yılları arasında Osmanlı tahtında oturan Sultan Abdülaziz, 23 Eylül 1872’de Nürnberg’de konakladığı sırada, Richard Wagner Operası’ndan ailesi ve yeğeni Abdülhamit ile her yıl gelip izlemek için tanesine 300 Thaler (altın para) ödeyerek 329, 330 ve 331 numaralı koltukları satın almıştı. Bu bağış o dönem Avrupa basınında da büyük ses getirmiş ve övgüyle karşılanmıştı.

LONDRA’DA DEV KORODAN