Hayri Çetinkaya: Borsada bir haftada 3.5 milyar dolar döndü

Hayri ÇETİNKAYA

EK Vergi depreminin şokunu Moody's'in Türkiye'ye yönelik olumlu açıklamalarıyla atlatan borsada, geçtiğimiz hafta 1.8 katrilyon liralık (3.5 milyar dolar) işlem hacmine ulaşıldı.

BORSADA geçen hafta yeni zirveler yaşandı. Ek Vergi depreminin yarattığı şoku, Moody's'in Türkiye'nin notunu artırdığını açıklamasıyla kısa sürede unutan borsa, geçen hafta 1413 puan birden arttı ve yeni tarihi zirvesi olan 9 bin 408 puana yükseldi. Ve bir haftada borsada 1.8 katrilyon lira (3.5 milyar dolar) döndü.

Moody's'in, Türkiye'nin notunu ‘‘olumlu’’ya çevirerek ateşlediği piyasalarda, İMKB 100 Endeksi, yaklaşık iki yıl aradan sonra ilk kez 1.80 dolar seviyesine ulaştı. Not heyecanıyla, geçen hafta bono faizleri de, ek vergi yüküne rağmen yüzde 83'ten yüzde 70'e kadar geriledi.

Faizlerdeki düşüş, borsanın yeni rekorlara ulaşmasını kolaylaştırdı. Keza faizlerin düştüğü yerde paranın, daha cazip yatırım aracı haline gelen borsaya yönelmesi doğaldır.

Aslında paranın adresindeki değişiklik, IMF heyetinin kasım ayı başında Türkiye'ye gelmesiyle başladı. IMF heyetinin gelişinden itibaren, faizlerin hızla gerileyerek yüzde 60'lara kadar inmesi, yatırımcıların ilk ciddi hesaplamalarını yapmasına yol açtı. Paranın, o günlerde borsaya yönelmesi ile İMKB de 6 bin 500 puan seviyesinden tırmanışa geçti. Faizlerdeki düşüşün yanısıra, borsadaki yükseliş de, 26 Kasım sabaha karşı Ek Vergi Yasası'nın çıkarılmasına kadar devam etti.

Bu iyimserlik, önceki haftanın son işlem gününde piyasalara düşen Ek Vergi bombasıyla birden dağılıverdi. Ancak bu kez piyasaların imdadına, hafta başında Moody's yetişti. İşte hükümetin Ek Vergi Yasasını çıkarmasından bir kaç gün sonra, sanki anlaşmışcasına, Moody's'den gelen ‘‘olumlu’’ not açıklaması, borsayı, kısa bir molanın ardından yeniden hareketlendirdi.

1 Aralık 1999'dan önce satılan bono ve tahvile getirilen ek verginin yanısıra, hemen ardından mevduat ve repoda stopaj oranlarının ikişer puan artırılmasının, tasarruf sahiplerini yeniden hesaplarını gözden geçirmeye yönelttiği kesin.

Repo, mevduat veya bonodan çıkan paranın bir bölümünün borsada girmeye başladığı doğru. Ancak sürpriz bir şekilde, bono ve repoda yeni vergi yükü ile karşılaşan tasarruf sahiplerinin, söz konusu yatırım araçlarındaki paralarının büyük bölümünü, vadeleri nedeniyle henüz çekemediği biliniyor.

Bu yüzden de, yerli yatırımcının kısa sürede borsaya, çok yüklü kaynak aktardığına ihtimal verilmiyor.

Buna karşın borsada geçen hafta, 1.8 katrilyon lira, diğer bir ifadeyle, 3.5 milyar dolar döndü. Peki yerli yatırımcı da sokmadıysa, bu para nereden geldi.

10 BİN HEDEFİ

Bu paranın büyük bir bölümünün yabancı kaynaklı olduğu tahmin ediliyor. Yabancı fonların, özellikle geçen hafta mali endekste yeralan bazı hisselerinde yoğun alımlar yaptığı ve borsanın da daha çok bu alımların etkisiyle yeni zirveye taşındığı konuşuluyor.

Gelişmekte olan piyasalara yönelik raporları ile son günlerde adından sıkça sözettiren Merill Lynch'in açıklamaları da, yabancıların İMKB'ye yönelişini doğrular nitelikteydi. Merill Lynch'in, ‘‘İMKB'nin dünyanın en çok kazandıran ilk beş borsası arasına girebileceği’’ yolundaki açıklamalarının yanısıra, AB Parlamentosu'nun Türkiye'yi ilk kez AB adayı olarak nitelemesinin de uluslararası piyasalarda olumlu yankı bulduğuna dikkat çekiliyor.

Önümüzdeki günlerde IMF ile stand-by anlaşmasının imzalanmasının ardından Türkiye'nin kredi notunda olası bir yükseltme ile yabancı yatırımcıların Türkiye'ye girişinin artabileceğini hatırlatmakta fayda var. Bu olumlu beklentiler içinde, 1.80 dolara dayanan borsada, şimdi herkes iki dolar hedefinden sözediyor. Ağustos 1990'da 2.15 dolarla, tarihi rekora ulaşan borsanın, tekrar bu hedefe ulaşacağına inanlar çoğunlukta.