×
Tüm gözler Türkiye’ye çevrilmiş olacak. Batı’nın amacı İsveç’in NATO üyeliğine Türkiye’nin bir an önce evet demesi. İlgili yasal adımları atan İsveç’in, iş uygulama ve idari karar vermeye gelince neredeyse hiçbir şey yapmaması, son olarak Kuran-ı Kerim’in yakılması Türkiye’nin kırmızı çizgileri. Üstelik bu konu sadece Türkiye’yi değil tüm İslam alemini haklı olarak rahatsız etti.
Bu yazının yazılmakta olduğu saatlerde Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, MİT Başkanı İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç Türkiye, Finlandiya, İsveç arasındaki üçlü daimi mekanizma toplantısındaydı. Türkiye hassasiyetlerini bir kez daha dile getirdi. Batı da Vilnius’a kadar baskıyı sürdürecek.
Bu nedenle Vilnius’da zirve öncesi de üçlü bir mini zirve düzenlenecek. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın da pazartesi günü bu üçlü zirvede NATO Genel Sekreteri ve İsveç Başbakanı ile bir araya gelmesi bekleniyor.
BRÜKSEL’DE ÖNEMLİ TOPLANTI
Gelelim Türkiye ile Ermenistan Normalleşme Süreci Özel Temsilcisi Büyükelçi Serdar Kılıç’ın Brüksel’de katıldığı bir başka önemli toplantıya...
- Toplantı üçüncü ülke vatandaşlarının Türkiye ve Ermenistan arasındaki sınırdan geçişlerinin sağlanabilmesi için yapılıyor. Örneğin bir Amerikalı, Türkiye’den Ermenistan’a ya da Ermenistan’dan Türkiye’ye geçemiyor.
- Ermenistan bu durumun çözülmesini, üçüncü ülke vatandaşlarının sınırdan geçebilmesini istiyor.
- Türkiye, Azerbaycan-Ermenistan arasındaki diyaloğun sürmesi, Türkiye-Ermenistan diyaloğunda gelişmeler olması nedeniyle bu talebe karşı olumsuz değil.
SEVGİLİ okurlarım,
Ekonomideki gelişmeler hem Türkiye içinde hem dünya tarafından dikkatle takip ediliyor. Türkiye ekonomisindeki iyileşme adımları kendi vatandaşları için birinci derecede önemde ancak aynı zamanda yurtdışındaki yatırımcı açısından da büyük önem taşıyor. Bu köşeyi takip edenler bilir, 23 ve 26 Haziran tarihlerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Birleşik Arap Emirlikleri’ne (BAE) ziyarette bulunacağını yazmıştım. Şimdi sizlerle son gelişmeleri paylaşacağım:
Tayyip Erdoğan
KÖRFEZ’İN ÜÇ ÜLKESİNE TEMMUZUN İKİNCİ YARISINDA GİDİLİYOR
- Ekonomi yönetimi, yol haritasını çıkarıyor. Ayrıca nasıl bir politika izleyeceğinin ayrıntılı mesajlarını da paylaşıyor.
- Merkez Bankası Para Politikası Kurulu şeffaflık içinde fiyat istikrarını önceleyeceğini, parasal sıkılaştırma sürecinin uygulanacağını, elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanacağını açıkladı.
- Tüm bu adımlar atılırken, ekonomideki “denge”nin bozulmamasına dikkat edilecek. Dar gelirli vatandaşlar enflasyona ezdirilmeyecek. Mehmet Şimşek’in tabiriyle “sabır ve zaman” ihtiyacı unutulmayacak.
- İzlenen ve izlenecek politikanın yanı sıra uzun vadeli ve kaliteli dış yatırımcı için de görüşmeler sürüyor.
Parlamento başkanının sağındaki koltuklara oturan ve değişimlere karşı çıkan zengin burjuva kişiler, daha çok monarşist muhafazakâr görüşleri destekleyenlermiş. İhtilal sonrası kurulan parlamentoda özgürlükleri destekleyen ve halkçılar olarak bilinen temsilciler de başkan koltuğunun solunda oturmuşlar. Sol siyasi görüş; sanayileşmeyle birlikte zenginliğin eşit dağılımını destekleyen, emekten taraf olan, odağına din, ırk, milliyet, cinsiyet gibi kavramlar yerine insanı alan bir düşünceye evrilmiş. Değişimi istemeyen zenginler ise tam tersine ırkçılığı öne çıkaran politikalar benimsemiş.
- Fransa siyasetinde Macron’un temsil ettiği sağ siyasi görüş uzun zamandır zenginlerin ve patronların talep ettiği, emeklilik yaşını yükseltmek gibi milyonları etkileyen ekonomik uygulamaları hayata geçiren bir dizi yasa değişiklikleri yaptı.
- İşsizlik, maaşlardaki uçurum, pandemi yüzünden kiralardaki, elektrik ve doğalgaz faturalarındaki astronomik artışlar yüzünden banliyölerde yaşayan düşük gelirli üçüncü nesil Afrikalılarda biriken stres, 17 yaşındaki göçmen çocuğun polis tarafından öldürülmesi sonucu açığa çıktı. Bir hafta içinde de Fransa genelinde kitleselleşti.
YAĞMA VE YAKMA
- Gösterilerde yağmalama, gelir adaletsizliğine bir tepki olarak öne çıkarken, araba ve bina yakma ise “Beni yok sayma, ben buradayım, ben de bir bireyim, eşitlik ve adalet istiyorum” mesajı olarak algılanıyor.
AŞIRI SAĞ KORUMA REFLEKSİ
- Olaylara müdahalede Fransız devlet mekanizması yetersiz kalınca Fransa’nın aşırı sağcı siyasetçilerinden Marine Le Pen’in destekçileri sokağa inip ellerine geçirdikleri beyzbol sopalarıyla protestoculara saldırdı.
- Bu da aşırı sağcıların
Hafize Gaye Erkan başkanlığındaki TCMB’nın yaklaşık 2.5 yıl sonra ilk faiz artışı kararının ardından; ekonomi yönetiminin “dengeli, kademeli, veriye dayalı ve kontrollü” şekilde adımlarını atacağını söylemiştik. 650 baz puanlık faiz artışının ilk işaret fişeği olarak yorumlanması gerektiği ve devamının geleceği ekonomi bürokrasisi tarafından dile getiriliyordu. Faiz artış kararı ve TCMB Başkanı Erkan’ın Türkiye Bankalar Birliği yönetimi ile görüşmesinin hemen ardından bankaların uzun süredir dile getirttiği sorunlardan birinin çözümü için düğmeye basıldı.
SADELEŞMENİN DEVAMI GELECEK
- Merkez Bankası, sadeleştirme politikası kapsamında menkul kıymet tesis oranının yüzde 10’dan yüzde 5’e düşürülmesine karar verdi.
- Bankalara, liralaşmayı teşvik etmek için uygulanan menkul kıymet tesis oranlarını düşürdü ve şartların birçoğunu belirsizlikleri de ortadan kaldıracak şekilde yumuşattı.
- Yani bu yöntemlerle bankaların üzerindeki kısıtlamalar gevşetiliyor.
- Bunun da devamı gelecek ancak ekonomi yönetiminin dengeli ve kademeli adımları aynı mantıkla sürecek.
MERKEZ BANKASI’NIN YOL HARİTASI NE
Peki Merkez Bankası ne yapmaya çalışıyor? İlk faiz kararında olduğu gibi TCMB, büyük yatırım bankalarının çok yüksek oranlı faiz artışı beklentisinde olduğu gibi, piyasanın diliyle
Hafize Gaye Erkan’ın başkanlığa getirilmesinin ardından ilk kez toplanan Merkez Bankası PPK, 27 ayın sonrasında yani Mart 2021’den bu yana ilk kez faiz artırdı. Yüzde 8.5 seviyesindeki faiz yüzde 15’e yükseltildi. Türkiye’nin ilk kadın Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan bir nevi ilk sınavını verdi, piyasalara duruşunu gösterdi. Üst düzey ekonomi yönetimindeki kaynaklarımla yaptığı görüşmeler ışığında şimdi sizlerle faizdeki bu seviyenin nedenini, halihazırda üzerinde çalışılan konuların, atılacak adımların ayrıntılarını paylaşacağım.
İLK ETAPTA FAİZ TAM İKİ KATINA ÇIKTI
◊ Ortaya çıkan oran, piyasalarda bazı kurum ve ekonomistlerin beklediğinin bir kısmının altında bir kısmının üstünde oldu. Ancak ortalama beklentinin biraz aşağısında kaldığı da bir gerçek.
◊ Peki Merkez Bankası’nın herkesin diline doladığı bu faiz oranı ile TCMB ve ekonomi yönetimi ne yapmak istiyor?
TEMEL HEDEF ‘DENGE’
◊ Ekonomi yönetiminin temel önceliği tüm kararların “dengeli” şekilde alınması. Yani bir tarafı yaparken ekonomide diğer dengeleri bozmadan yol almak gibi bir yol haritası belirlendi.
◊ Merkez Bankası faizi yüzde 20’nin üzerine çıkarabilirdi ya da bazı yatırım bankalarının söylediği gibi yüzde 40’a...
◊ Ancak bu durumun ilk etkileri reel sektörü vurmak olacaktı.
Eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, komisyon görüşmeleri başlamadan, seçim sürecinde temmuz ayında asgari ücretin 500 dolar seviyesine çıkarılacağını söylemişti. Bu nedenle de beklenti asgari ücretin 11 bin lira ve hatta üstünde bir rakam olarak belirleneceği şeklinde.
- Bir işçinin aylık brüt asgari ücreti 10 bin 8 lira.
- Vergiler ve kesintiler düştüğünde net ücret 8 bin 506 lira 80 kuruş.
- Bunun işverene toplam maliyeti 11 bin 759 lira 40 kuruş.
Şimdi dönelim bu yılın mayıs ayına, yani bir ay öncesine:
- TÜRK-İŞ’e göre 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 10 bin 360 TL.
- Yine TÜRK-İŞ’e göre yoksulluk sınırı ise (yani 4 kişilik ailenin gıda ve diğer tüm temel harcamaları için hanesine girmesi gereken toplam gelir tutarı) 33 bin 750 TL!
- Bekâr bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 13 bin 440 TL.
Elektronik oylama başta olmak üzere dikkat çeken açıklamalarını Armutçu’nun haberinde bulabilirsiniz. Ben sizlere Türkiye’nin ilk kez deneyimlediği ikinci tur seçimine kadar geçen 15 günlük süreçte YSK’nın yaşadıklarını ve aslında 15 günün YSK açısından nasıl zor geçtiğini, bir anlamda zamana karşı nasıl yarıştıklarını anlatacağım. Başkan ve kurul üyeleri 48 saati evlerine gitmeden YSK’da geçirdiler. Zorlu maratonu YSK Başkanı şöyle anlattı:
YSK BAŞKANI: İKİ SEÇİM ARASINDA 3 HAFTA OLMASI DAHA MANTIKLI
* “14 Mayıs’ta yapılan seçimlerden sonra sabaha karşı sisteme girmeyen oyların tamamını herhangi bir adaya vermiş olmamız halinde bile, yani seçimlerin ikinci tura kaldığı netleştikten sonra 28 Mayıs’ta ikinci turun yapılacağını ilan ettik.
* İkinci tur için oy pusulalarının basılma sürecinin başlaması gerekiyordu. Önce siyasi parti temsilcileriyle 2 adaylı pusulanın kanunun öngördüğü şekle uygun olup olmadığı hususunda ön prova yaptırdık.
ŞİMŞEK’İN DİKKAT ÇEKEN AÇIKLAMASI
* “Öngörülebilirliğimizi artırabilmek için kural temelli politika yapımına bağlılığımızın güvencesini veriyoruz.
* Kolay çözümler ya da hızlı sonuç verecek yöntemler bunun için bulunmuyor. Ama bizim tecrübemiz, bilgimiz ve görevimize bağlılığımız potansiyel zorlukları aşmamıza yardım edecektir.
* Önceliğimiz, ekibimizi güçlendirmek ve güvenilir bir program dizayn etmektir.
* Biraz sabır ve zamana ihtiyacımız var.